Πέρασε πάνω από ένας χρόνος από τότε που πρωτοακούσαμε για την πανδημία Covid-19, μετράμε χιλιάδες κρούσματα και θανάτους στη χώρα μας και το τέλος του παγκόσμιου εφιάλτη -μπαίνοντας και ο εμβολιασμός πια στη ζωή μας- δείχνει να είναι στον ορίζοντα αλλά πολύ μακριά. Η ζωή μας έχει μπει σε παύση και πέρα όλων των άχαρων συνθηκών που διαχειριζόμαστε τον τελευταίο χρόνο, συναντούμε και το άγριο στίγμα του κορωνοϊού. Η κοινωνιολόγος Μαρία Λυκούση, απαντά σε κάποιες βασικές ερωτήσεις, για τo marieclaire.gr.

Tι είναι το κοινωνικό στίγμα και πώς εκφράζεται;
Οι αρχαίοι Έλληνες δημιούργησαν το στίγμα ως ένα οπτικό σημάδι στο σώμα του ανθρώπου, το οποίο υποδήλωνε το κακό, όσον αφορά την ηθική του υπόσταση. Από την άλλη πλευρά, για τον Erving Goffman, το στίγμα είναι ένα βαθιά απαξιωτικό χαρακτηριστικό, το οποίο συνοδεύει ένα κοινωνικό υποκείμενο. Γενικά, θα μπορούσε να ειπωθεί, ότι το κοινωνικό στίγμα αναφέρεται σε άτομα, που η συμπεριφορά ή κάποιο χαρακτηριστικό τους (φυλή, φύλο, εθνότητα κ.λ.π.) αποκλίνει από την συνηθισμένη, “φυσιολογική” συμπεριφορά ή χαρακτηριστικό/ά του υπόλοιπου κοινωνικού συνόλου. Το κοινωνικό στίγμα συνδέεται με μια ηθική αξιολόγηση της προσωπικότητας του ατόμου, που στιγματίζεται. Αξίζει να σημειωθεί, ότι το στίγμα αποτελεί μια κοινωνική κατασκευή του ατόμου και γενικότερα της κοινωνίας, έτσι ώστε να κατηγοριοποιήσει τις φυσιολογικές – αποδεκτές και μη συμπεριφορές, τα φυσιολογικά – αποδεκτά και μη χαρακτηριστικά των ανθρώπων, που συμβιώνουν σε μια κοινωνία. Τα άτομα, που στιγματίζονται, συνήθως, περιθωριοποιούνται και απομονώνονται σε κοινωνικό, οικονομικό, οικογενειακό, φιλικό και επαγγελματικό επίπεδο από την υπόλοιπη κοινωνία.

Θεωρείτε ότι έχει προκαλέσει ο κορωνοϊός κοινωνικό στίγμα;
Υπό την έννοια του “Άλλου”, όπου ο “Άλλος” είναι ο/η διαφορετικός/ή, που δεν γνωρίζουμε και φοβόμαστε, θα μπορούσε να ειπωθεί, ότι τα άτομα που έχουν νοσήσει ή νοσούν από κορωνοϊο στιγματίζονται. Είναι χαρακτηριστικό, ότι τα άτομα, που νοσούν από την εν λόγω ασθένεια, την διαδικασία της θεραπείας τους την βιώνουν μόνα τους απομονωμένα από συγγενικά και φιλικά τους πρόσωπα.
Πόσος χρόνος χρειάζεται για να εξαλειφθεί το κοινωνικό στίγμα και συγκεκριμένα μιας πανδημίας;
Δυστυχώς, ιστορικά δεν αποδεικνύεται η εξάλειψη του στίγματος. Γι’ αυτόν τον λόγο, λέγεται και κοινωνικό στίγμα, επειδή μένει ανεξίτηλο στον χρόνο. Με το πέρασμα του χρόνου και την μεταβολή των κοινωνικών συνθηκών, το μόνο που μπορεί να επιτευχθεί, είναι η μείωση του αρνητικού αντίκτυπου, που βιώνει το στιγματισμένο υποκείμενο.
Έχουμε βιώσει αντίστοιχες καταστάσεις στην Ελλάδα;
Ναι, έχουμε βιώσει και στο παρελθόν αντίστοιχές καταστάσεις στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, στις αρχές του 20ου αιώνα με τα άτομα, που νοσούσαν από λέπρα, τα οποία και απομονώθηκαν στο νησί της Σπιναλόγκας, η οποία βρίσκεται κοντά στην Κρήτη.

Advertisement - Continue Reading Below
Advertisement - Continue Reading Below