Το 2025 το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου συμπληρώνει 70 χρόνια συνεχούς λειτουργίας και το γιορτάζει με 107 παραγωγές και σπουδαίες συνεργασίες. Σημαντικοί δημιουργοί και εκπληκτικοί ερμηνευτές από την Ελλάδα και τον κόσμο μας περιμένουν σε συναντήσεις που δεν θέλουμε να χάσουμε στην Επίδαυρο, το Ηρώδειο, τους αγαπημένους χώρους της Πειραιώς 260 και του Λυκαβηττού, μεταξύ άλλων. Όπως κάθε χρόνο το Marie Claire ανοίγει το ημερολόγιο και προσπαθεί να χωρέσει όσες περισσότερες εκδηλώσεις του Φεστιβάλ γίνεται και καταλήγει να αλλάζει το πρόγραμμα των διακοπών του για να μη χάσει παρατάσεις και συναυλίες.
Ενδεικτικά, στεκόμαστε σε δώδεκα παραστάσεις και συναυλίες που μας εξάπτουν την περιέργεια ενώ περιέχουν τη διάθεση του Φεστιβάλ να ανοίγει διάλογο με την κοινωνία και όσα συμβαίνουν σε αυτήν σε τοπικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Για πρακτικούς λόγους, ακολουθούμε το ημερολόγιο και όχι τους χώρους που φιλοξενούν τα δρώμενα ή το είδος τους.
Théâtre du Soleil – Ariane Mnouchkine Εδώ έχει δράκους / Hic sunt Dracones, 30, 31/05, 01,03, 04 και 05/06 στις 20:00 στην Πειραιώς 260
Μια μεγάλη λαϊκή παράσταση εμπνευσμένη από πραγματικά γεγονότα, σε ξεχωριστά επεισόδια, η τελευταία, επετειακή δημιουργία του Θεάτρου του Ήλιου, μια επική ιστορική τοιχογραφία με σημείο εκκίνησης τον πόλεμο στην Ουκρανία και η οποία ξετυλίγεται προς τα πίσω σε ξεχωριστά μέρη – εποχές. Εμείς θα παρακολουθήσουμε την πρώτη με τίτλο «Η νίκη ήταν στα χέρια μας». Η παράσταση με τη συμμετοχή σαράντα περίπου ηθοποιών, που έχουν ενεργή συμμετοχή σε όλα τα στάδια της θεατρικής δημιουργίας, σηματοδοτεί τη συμπλήρωση 60 χρόνων από την ίδρυση του Θιάσου και αποτελεί κορυφαίο γεγονός του ευρωπαϊκού θεάτρου. Ως τέτοιο έχει εμβληματική θέση στο επετειακό έτος των 70 χρόνων του Φεστιβάλ.
Μα ποιοι είναι αυτοί «Δράκοι»; Αν παρατηρήσει κανείς μεσαιωνικούς χάρτες αντιλαμβάνεται ότι υπάρχουν περιοχές χωρίς όνομα, άγνωστες ακόμα εκείνη την εποχή, ακατοίκητες ίσως όπως πιστευόταν και επικίνδυνες. Προκειμένου ν’ αποτραπεί το πέρασμα του διαβάτη, οι χάρτες προειδοποιούσαν «Hic sunt dracones» («Εδώ έχει δράκους»). Οι Δράκοι στο δυτικό φαντασιακό σηματοδοτούν μια «terra incognita» και για την Μνουσκίν, που αγαπά τις μεταφορές, στον σύγχρονο κόσμο, όχι μόνο δεν έχουν εκλείψει αλλά είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι.
Εθνική Λυρική Σκηνή – Pier Giorgio Morandi – Andrei Șerban Τουραντότ του Τζάκομο Πουτσίνι, 01, 03, 05, 06 και 08/06 στις 21:00 στο Ηρώδειο
Η πριγκίπισσα Τουραντότ θέτει τρία αινίγματα στους υποψήφιους μνηστήρες της, ενώ όποιος αποτυγχάνει να τα λύσει το πληρώνει με τη ζωή του. Ο πρίγκιπας Καλάφ, γοητευμένος από την ομορφιά της Τουραντότ, αποφασίζει να δοκιμάσει την τύχη του, λύνει τα αινίγματα, η πριγκίπισσα όμως αρνείται να τον παντρευτεί. Τότε ο πρίγκιπας δέχεται να απαλλάξει την Τουραντότ από τη δέσμευσή της θέτοντας ο ίδιος ένα αίνιγμα: να μαντέψει το όνομά του πριν την αυγή.
Το αριστούργημα του Τζάκομο Πουτσίνι επανέρχεται από την Εθνική Λυρική Σκηνή στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού μετά από δεκαεπτά χρόνια σε μια μεγαλειώδη παραγωγή. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Αντρέι Σερμπάν, ένας από τους κορυφαίους σκηνοθέτες θεάτρου και όπερας παγκοσμίως, ενώ τα σκηνικά και τα δεκάδες, άκρως εντυπωσιακά κοστούμια έχει σχεδιάσει στην πρώτη της συνεργασία με την ΕΛΣ η σπουδαία διεθνής Ελληνίδα σκηνογράφος και ενδυματολόγος Χλόη Ομπολένσκι. Διευθύνει ο Πιερ Τζόρτζιο Μοράντι, ενώ τους βασικούς ρόλους ερμηνεύουν διεθνώς καταξιωμένοι καλλιτέχνες. Την Πριγκίπισσα Τουραντότ ερμηνεύουν οι Λιζ Λίντστρομ (1, 5, 8/6), Κάθριν Φόστερ (3, 6/6).
Δημήτρης Καμαρωτός, Αναλογία του χρόνου, 04/06 στις 20:00 στο Ωδείον Αθηνών (Αμφιθέατρο Ιωάννης Δεσποτόπουλος)
Στο πλαίσιο του Subset Festival ⊆ – Φεστιβάλ νέας μουσικής, ο συνθέτης Δημήτρης Καμαρωτός καταθέτει την Αναλογία του χρόνου, ένα έργο που εξελίσσεται σε δύο χώρους και μορφές, βασισμένος στα κείμενα του Γιώργου Βέλτσου Σχέδιο για Ηλέκτρα και Σχέδιο για Φαίδρα αντίστοιχα. Το πρώτο σκέλος περιλαμβάνει μια εκδοχή συναυλίας με την περφόρμερ Άννα Παγκάλου, όπου ένα πιάνο συναυλίας και ένα μεγάλο κρουστό ενεργοποιούνται μέσα από ένα ειδικό σύστημα ταλάντωσης που χειρίζεται ο συνθέτης και χωρίς την παρουσία μουσικών, παράγοντας έτσι τα ηχητικά επίπεδα που συνομιλούν με τη φωνητική γραμμή. Στο δεύτερο σκέλος, παρουσιάζεται μια υπόγεια εγκατάσταση συνεχούς λειτουργίας, η οποία συνδυάζει τη φωνή της Αμαλίας Μουτούση με το ιστορικό Monster Analogue Synthesizer EMS SYNTHI 100 του Κέντρου Σύγχρονης Μουσικής Έρευνας. Από την πρώιμη θητεία του στο πλευρό του Ιάννη Ξενάκη ως υπεύθυνος του συστήματος UPIC μέχρι τη συνεργασία του με μια πλειάδα σύγχρονων σκηνοθετών, ο Δημήτρης Καμαρωτός κινείται με έναν αξιοθαύμαστο τρόπο από την οργανική και φυσική έκφραση έως το ηλεκτροακουστικό ιδίωμα.
Θανάσης Δόβρης, Σωτηρία, της Χαράς Ρόμβη, 19, 20/06 στις 21:30, 21/06 στις 20:00 και στις 22:00 στην Πειραιώς 260
Στη συλλογή διηγημάτων Σωτηρία, από την οποία αντλεί έμπνευση για την παράστασή του ο Θανάσης Δόβρης, η Χαρά Ρόμβη, συγγραφέας της νεότερης γενιάς, σκιαγραφεί με γλυκόπικρο χιούμορ και τρυφερότητα ένα αναγνωρίσιμο πορτρέτο της Ελλάδας του ’80 και του ’90. Σε μια βόλτα στο σουπερμάρκετ, μοναδική ανάσα στην ασφυκτική καθημερινότητά της, η Σωτηρία του ομώνυμου διηγήματος ξεχνιέται ανάμεσα στις έτοιμες τούρτες και τους κύβους νοστιμιάς και, χωρίς να το πάρει είδηση, κλειδώνεται εκεί μέσα. Χαμένη στον παράδεισο της αφθονίας, ανάμεσα σε ράφια και ψυγεία γεμάτα προϊόντα, περίεργους θορύβους και απροσδιόριστες σκιές, η ηρωίδα έρχεται αντιμέτωπη με τους δαίμονες της, τα σκοτάδια και τους φόβους της. Ο Θανάσης Δόβρης σε ρόλο σκηνοθέτη με την καταιγιστικά κωμική Μαρία Παρασύρη στον ομώνυμο ρόλο καταπιάνεται εδώ με τον κοινό καθημερινό άνθρωπο και κάθε καθωσπρέπει Σωτηρία, αποκρυπτογραφώντας έναν υπαρξιακό τρόμο στην άλλη τους όψη σαν θεατρική φάρσα.
Σίμος Κακάλας, Κακά σκηνικά του Γιάννη Αποσκίτη, 26, 27/06 στις 21:00, 28, 29/06 στις 20:00 στην Πειραιώς 260
Ο Σίμος Κακάλας και η Σοφία Πάσχου, με απόλυτα ανατρεπτική διάθεση, επανεξετάζουν το υλικό της μεσοπολεμικής και μεταπολεμικής κωμωδίας.
Μια σφαίρα στο κεφάλι ενός μακαρίτη μας μεταφέρει στα άθλια σκηνικά ενός ερειπωμένου παραδοσιακού καφενείου, του «Καφέ Αρκαδία», μ’ ένα μικρό θεατράκι για τις παραστάσεις των περιπλανώμενων μπουλουκιών, όπου στήνεται μια δαιμονική γιορτή κωμωδίας και αίματος – μια κωμική κόλαση αφιερωμένη στην ζοφερή ελληνική πραγματικότητα. Σ’ αυτό το εθνικό Γκραν Γκινιόλ, οι θεατές γίνονται μάρτυρες μιας σειράς από άκυρα, σκοτεινά και «τυχαία αριθμημένα» νούμερα, στα οποία η κωμωδία του σήμερα συναντά την κωμωδία του χθες: μπουλούκια που παίζουν εκδοχές παλιών κωμωδιών με κατακρεουργημένους ηθοποιούς της Φίνος Φιλμς, αρκουδιάρηδες που, αντί για αρκούδες, σέρνουν το φάντασμα του βασιλιά Αρκτούρου θρηνώντας την Ελλάδα που καίγεται, κολασμένοι κωμικοί των τελευταίων δεκαετιών που τιμωρούνται σε κωμικά βασανιστήρια, Νοσφεράτορες και Φρανκενγκιόζηδες που σαρώνουν τη σκηνή. Οι δημιουργοί της παράστασης φαντασιώνονται μια «ζώνη του λυκόφωτος» που συγκεντρώνει όλα τα όμορφα – και τρομακτικά – πράγματα που συναντάμε στην ελληνική κωμωδία από την εποχή του θεάτρου σκιών ως τις μέρες μας.
Ulrich Rasche, Αντιγόνη, του Σοφοκλή, 27, 28, 29/06 στις 21:00 στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
Η παράσταση θα ανοίξει το πρόγραμμα των Επιδαυρίων το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουνίου και αναμένεται να αφήσει έντονο αποτύπωμα στο επετειακό έτος 2025. Εξελίσσοντας την ανατρεπτική του σκηνική γλώσσα, ο Ούλριχ Ράσε βασίζεται στη αξεπέραστη μετάφραση του Νίκου Παναγιωτόπουλου για να αναδείξει την αγέραστη μορφή της Αντιγόνης, με ένα λαμπερό καστ Ελλήνων ηθοποιών, σε μια παράσταση που θα δοθεί αποκλειστικά στην Επίδαυρο για τρεις ημέρες: Γιώργος Γάλλος ( Κρέων), Δημήτρης Καπουράνης (Αίμων), Κόρα Καρβούνη (Αντιγόνη), Φιλαρέτη Κομνηνού (Τειρεσίας), Θάνος Τοκάκης (Φύλακας).
Max Richter 01/07 στις 21:00 στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού
Ο Μαξ Ρίχτερ επιστρέφει στο Ηρώδειο τρία χρόνια μετά από την πρώτη θριαμβευτική του εμφάνιση. Ο βρετανικής καταγωγής πιανίστας, συνθέτης, ενορχηστρωτής και παραγωγός έχει ασκήσει καθοριστική επίδραση στην παγκόσμια μουσική με το πρωτοποριακό του έργο. Κινούμενος με μαεστρία ανάμεσα στη νεοκλασική, την ηλεκτρονική και την ποπ και χρησιμοποιώντας από συνθεσάιζερ και υπολογιστές έως ολόκληρες συμφωνικές ορχήστρες, ο Ρίχτερ έχει υφάνει έναν ιστό μουσικής καινοτομίας και έχει φανατικό κοινό από όλα τα είδη μουσικής. Σε πάνω από τρεις δεκαετίες καριέρας, έχει ηχογραφήσει εννέα άλμπουμ και έχει συνθέσει μουσική μεταξύ άλλων για θέατρο, όπερα, μπαλέτο και κινηματογράφο (2008 European Film Academy Prize for Best Composer, ειδική μνεία στο Φεστιβάλ των Καννών για την ταινία ισραηλινής παραγωγής Βαλς με τον Μπασίρ σε σενάριο και σκηνοθεσία Άρι Φόλμαν). Το πρόγραμμα που θα παρουσιάσει στο Ηρώδειο, συνοδευόμενος από ένα κουιντέτο εγχόρδων και έναν αφηγητή, θα συνδυάσει κομμάτια από το The Blue Notebooks, το άλμπουμ-ορόσημο που κυκλοφόρησε το 2004 (χαρακτηρίστηκε από τον Guardian ως «ένα από τα καλύτερα έργα κλασικής μουσικής του 21ου αιώνα») και από το νέο του άλμπουμ In a Landscape, σε ένα υπέροχο μείγμα ηλεκτρονικών και ακουστικών ήχων.
Όλια Λαζαρίδου, Θήβα μοναξιά του Κυριάκου Χαρίτου, 04, 05/07 στις 21:30 στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου
Εμπνευσμένο από την Αντιγόνη του Σοφοκλή
Η μνήμη δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από γλώσσα. Σε μια επαρχία ξεγραμμένη εδώ και χρόνια, μια φωνή ψάχνει εκείνο το κορίτσι που το λέγαν Αντιγόνη. Η πόλη ξυπνά. Θυμάται. Μπαινοβγαίνει στο όνειρο. Τα θραύσματά της αντηχούν. Μένουν για λίγο. Μετά γίνονται σκόνη. Ο βραβευμένος συγγραφέας και σεναριογράφος Κυριάκος Χαρίτος (Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου 2023) γράφει μια λαϊκή παραλογή εμπνευσμένη από τον μύθο της Αντιγόνης που σκηνοθετεί η Όλια Λαζαρίδου. Η αφήγηση, άλλοτε σε έμμετρο κι άλλοτε σε πεζό λόγο, συνομιλεί με τη μουσική. Οι ηθοποιοί συνθέτουν μια ονειρική μπάντα που πότε μιλά, πότε τραγουδά και πότε ψάλλει και μας μεταφέρει στα χώματα ενός τόπου γεμάτου θραύσματα μνήμης σαν κτερίσματα.
Carolina Bianchi – Cara de Cavalo, Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα», 05, 06/07 στις 20:00 στην Πειραιώς 260
(A Noiva e o Boa Noite Cinderela) ΤΡΙΛΟΓΙΑ CADELA FORÇA – ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Η Βραζιλιάνα θεατρική σκηνοθέτις, συγγραφέας και περφόρμερ Καρολίνα Μπιάνκι, βραβευμένη με Αργυρό Λέοντα στη φετινή Μπιενάλε της Βενετίας, έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα με μια παράσταση-σοκ, που έκανε πρεμιέρα στην Αβινιόν το 2023 δημιουργώντας τεράστια αίσθηση. Ο τίτλος της παράστασης αντικατοπτρίζει τα δύο χωριστά μέρη που την αποτελούν. Η Νύφη αναφέρεται στην ιστορία της Ιταλίδας περφόρμερ Πίπα Μπάκα, που το 2008 ξεκίνησε από το Μιλάνο ντυμένη νύφη με σκοπό να φτάσει στη Βηρυτό με οτοστόπ, σε μια καλλιτεχνική δράση υπέρ της ειρήνης και της συναδέλφωσης των λαών. Αφού διέσχισε τα Βαλκάνια με το νυφικό της, βιάστηκε και δολοφονήθηκε ενώ βρισκόταν στην Τουρκία. Η Μπιάνκι ομολογεί ότι η Πίπα Μπάκα της έγινε εμμονή: Πού βρήκε τη δύναμη να κάνει κάτι τόσο τολμηρό; Και ποια αφέλεια την έσπρωξε να κάνει κάτι τόσο παρακινδυνευμένο; Πώς πίστεψε ότι θα ήταν ασφαλής;
Το δεύτερο στοιχείο του τίτλου παραπέμπει στην κυνική ονομασία που χρησιμοποιείται στη Βραζιλία για το «ναρκωτικό του βιασμού», μια ουσία που προκαλεί προσωρινή παράλυση και αμνησία. Μέσα σε μισή ώρα από τη λήψη του, το θύμα βιώνει απώλεια ελέγχου των μυών και σύγχυση: είναι σε θέση να παρατηρεί γεγονότα αλλά είναι εντελώς ανίκανο να κινηθεί. Έπειτα, η μνήμη του βλάπτεται και δεν μπορεί να θυμηθεί τίποτε από όσα συνέβησαν. Τι σημαίνει να μην μπορείς να θυμηθείς το τραύμα που κουβαλάς μέσα σου;
Στην αρχή της παράστασης, εν είδει διάλεξης, η Μπιάνκι απαριθμεί περιστατικά έμφυλης βίας, για γυναίκες που βιάστηκαν, βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν.
Utopia – Θεόδωρος Κουρεντζής, Τραγούδια για τα νεκρά παιδιά, Γκούσταφ Μάλερ, Συμφωνία αρ. 4, 19/07 στις 21:00 στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
Σε μια μοναδική συναυλία στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, ο πολυβραβευμένος Έλληνας αρχιμουσικός Θεόδωρος Κουρεντζής θα διευθύνει τη Utopia, την ανεξάρτητη ορχήστρα που ίδρυσε το 2022, στην Τέταρτη συμφωνία του Μάλερ, τη δημοφιλέστερη του Αυστριακού μουσουργού. Το τραγούδι του δ΄ μέρους θα ερμηνεύσει η εξαιρετική Ελβετή σοπράνο Ρέγκουλα Μίλεμαν, από τις κορυφαίες της γενιάς της. Στο δεύτερο μέρος της βραδιάς, η μεσόφωνος Εβ-Μοντ Ιμπό θα ερμηνεύσει τα σπαρακτικά Τραγούδια για τα νεκρά παιδιά (Kindertotenlieder), τον κύκλο τραγουδιών που συνέθεσε ο Μάλερ (1901-1904) σε φόρμα ορχηστρικών λίντερ, μελοποιώντας πέντε ποιήματα του Φρίντριχ Ρίκερτ.
Νοεμή Βασιλειάδου, Κλημεντίνες χωρίς κουκούτσι 21/07 στις 21:00, 22 στις 18:30, 23 στις 21:00 και 24/07 στις 21:00 Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν – Φρυνίχου
Λαϊκή αγορά: Η πιο γνήσια τελετουργία του δημόσιου χώρου. Ένας τόπος μεταιχμιακός, που συχνά θυμίζει περισσότερο θέατρο από το ίδιο το θέατρο. Ένας χώρος συναλλαγών που επαφίεται εξ ολοκλήρου στον ανθρώπινο παράγοντα, ίσως από τους τελευταίους που έχουν απομείνει. Θα μπορούσε να είναι είδος προς εξαφάνιση, είναι όμως εδώ.
Η ηθοποιός και σκηνοθέτις Νοεμή Βασιλειάδου παρουσιάζει τις Κλημεντίνες χωρίς κουκούτσι, μια παράσταση αποτυπώνει μια ιδιότυπη σκηνική «αγορά» που συντίθεται, αποσυναρμολογείται και παραμορφώνεται, προκαλώντας μας να αναρωτηθούμε: Έχουν τα καλλιτεχνικά προϊόντα σήμερα αυλακιές και σημάδια ή μοιάζουν με προϊόντα του σουπερμάρκετ; Τι θέση θα μπορούσε να έχει το «λαϊκό» στο σύγχρονο θέατρο, όχι με όρους γραφικούς αλλά αμιγώς καλλιτεχνικούς; Πόσο πρωταγωνιστικός είναι ο ανθρώπινος παράγοντας στο τελικό προϊόν και τι χώρος «εκπροσώπησης» υπάρχει για το ατελές; Με τι κριτήρια «πουλάμε» και «αγοράζουμε» τέχνη;
Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου -La Colline-théâtre national – Wajdi Mouawad, Ο όρκος της Ευρώπης, 01, 02/08 στις 21:00 στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
Ο όρκος της Ευρώπης / Le Serment d’Europe του Λιβανοκαναδού συγγραφέα, σκηνοθέτη και ηθοποιού Ουαζντί Μουαουάντ. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Théâtre National de la Colline, έγινε γνωστός στην Ελλάδα κυρίως ως ο σεναριογράφος του υποψήφιου για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας Μέσα από τις φλόγες (σκην. Denis Villeneuve, 2010), που βασίστηκε στο θεατρικό έργο του Πυρκαγιές (Incendies). Ο διχασμός στην καρδιά της οικογένειας, η πάλη των δύο φύλων, ο ξεριζωμός, η ολέθρια κληρονομιά της προηγούμενης γενιάς στις επόμενες και η αναζήτηση κάθαρσης είναι θέματα που επανέρχονται στα θεατρικά του έργα, τα περισσότερα σε διάλογο με ήρωες του Αρχαίου Δράματος.
Από τους πιο ενδιαφέροντες σύγχρονους δραματουργούς διεθνώς, επανέρχεται φέτος στο Φεστιβάλ, πρώτη φορά όμως στην Επίδαυρο, με ένα νέο έργο εμπνευσμένο από αρχαίες ηρωίδες που γράφει με δική μας ανάθεση στο πλαίσιο του Κύκλου Contemporary Ancients. Θα το παρουσιάσει το πρώτο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου μ’ έναν πολυεθνικό θίασο σε μια πολύγλωσση παράσταση, με πρωταγωνίστρια την Ζιλιέτ Μπινός.
