Ένα από τα πιο χαρισματικά κορίτσια του ελληνικού θεάτρου, η Κίττυ Παϊταζόγλου, που αποφοίτησε με άριστα από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου το 2010 (αλλά και τη Νομική Σχολή Αθηνών το 2012), με σπουδές θεάτρου στο Λονδίνο και δεκάδες συμμετοχές σε παραστάσεις και σεμινάρια στο εξωτερικό, ήταν υποψήφια για το βραβείο Μελίνα Μερκούρη το 2016, και δύο φορές υποψήφια για το βραβείο Ελευθερία Σαπουντζή το 2017 και το 2013.
Αφού ολοκλήρωσε τις εμφανίσεις της στον “Κύκλο του έρωτα” στο Δημοτικό θέατρο Πειραιά, ετοιμάζεται να υποδυθεί τη Γη στη “Θεογονία” του Ησίοδου, όπως την φαντάστηκε η Σοφία Πάσχου και η ομάδα Patari Project, την Παρασκευή 5 και το Σάββατο 6 Ιουλίου στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου.
Θυμάσαι την πρώτη φορά που διάβασες Ησίοδο; Τώρα που τον ξαναδιάβασες, τι σου έκανε περισσότερο εντύπωση στις ιστορίες του;
Δεν είχα διαβάσει ξανά Ησίοδο. Εννοώ, μελετήσει αληθινά. Πέρα από τα εικονογραφημένα παιδικά της Σοφίας Ζαραμπούκα για τη Θεογονία….
Δεν είναι όμως οι ιστορίες τώρα που με εντυπωσίασαν, όσο η ίδια η πράξη της καταγραφής της Θεογονίας. Γιατί μόνο αθώο παραμυθάκι για την αρχή του κόσμου δεν είναι. Κάθε άλλο. Μοιάζει σαν ένα πρώτο κοινωνικό συμβόλαιο. Σαν να συμφωνήθηκε- με την καταγραφή αυτή από τον Ησίοδο που παίρνει μάλιστα «θεία έμπνευση κι ορμή»- πως η Ιστορία, ο Κόσμος μας από δω και πέρα είναι αυτός. Αυτό έχει κάτι συγκινητικό μα και τρομαχτικό.Συγκινητική είναι η αγωνία αυτού του ανθρώπου που, κοιτάζοντας το Χάος του Σύμπαντος, συνειδητοποιεί πως πρέπει να ονοματίσει τα πράγματα για να τα καταλάβει. Το τρομαχτικό είναι πως πρόκειται για μια πρώτη – αντρική- καταγραφή της Γέννησης του Κόσμου. Ενδεικτικά θα πω πως η λέξη «Δίας» που «όλα τα κάνει δίκαια κι όλα σπουδαία» αναφέρεται 76 φορές στο κείμενο, ενώ η κατασκευή της Πρώτης Γυναίκας, έρχεται ξεκάθαρα ως βαριά ποινή για την ανθρωπότητα. Παλιότερες άγριες γυναικείες θεότητες εξημερώνονται ή υποτάσσονται με τη βία σε ένα ολύμπιο πατριαρχικό μοντέλο. Θέλω να πω πως πέρα από την αδιαμφισβήτητη αξία του το κείμενο αυτό έχει και κάτι προπαγανδιστικό για την εποχή. Είναι σαν επισημοποιείται ένα πέρασμα από τη μητριαρχία σε μια καθαρά αρσενική διαχείριση του κόσμου.
Τι σε έμαθε ο Ησίοδος για τα δύο φύλα; Πιστεύεις ότι το θηλυκό στοιχείο είναι πιο τρυφερό και ήρεμο από το αρσενικό;
Δεν υπάρχουν αυτά. Όλοι έχουμε τα πάντα μέσα μας, για όλα είμαστε ικανοί. Κι η αλήθεια είναι πως με συγκινεί όταν βλέπω την αντρική πλευρά μιας γυναίκας ή τη θηλυκή πλευρά ενός άντρα. Θέλει μαγκιά να αποδέχεσαι πως δεν είσαι μόνο ένα πράγμα.
Πιστεύεις στο Θεό; Ποιος είναι ο αγαπημένος σου από την ελληνική μυθολογία;
Πιστεύω στη δύναμη μέσα μας που μας ωθεί στο ξεπέρασμα των ορίων. Την υπαρκτή, την ανεξάντλητη, τη γενναιόδωρη.. Τώρα αυτό αν λέγεται Θεός, τι να σου πω.. δεν ξέρω. Από την ελληνική μυθολογία θα πω την Άρτεμη, γιατί παιδί μ’άρεσε αυτή η ανυπόταχτη, σκοτεινή και με χιούμορ θεά.
«Δημιουργήθηκε χάος», λέμε, για να περιγράψουμε το κομφούζιο. Μπορεί το χάος να προκύψει ηθελημένα, να έχει κανόνες;
Φυσικά. Μπορεί να είναι ένα εσκεμμένα φτιαγμένο, κατευθυνόμενο, χάος. Αυτοί που το δημιουργούν, πες τους «ανώτερους», πες τους «σε θέση εξουσίας», ξέρουν τους κανόνες, ξέρουν τι δρομολογεί τι. Αυτοί όμως που το υφίστανται το βιώνουν ως χάος.
Θα μας βάλεις λίγο στο κλίμα της παράστασης; Τι να περιμένουμε στο μικρό αρχαίο θέατρο; Μία διονυσιακή γιορτή;
Ναι, η παράσταση είναι ένα μεγάλο γλέντι. Ξεκινά από το πραγματικό γλέντι ενός γάμου, μια live δεξίωση στο χώρο της Μικρής Επιδαύρου, στην οποία όλοι είστε οι καλεσμένοι. Και σταδιακά αυτό ανοίγει σε ένα άλλο , πιο συμπαντικό γλέντι, αυτό της Θεογονίας. Οι δυο κόσμοι συνυπάρχουν και έχουν ανάγκη ο ένας τον άλλον για να προχωρήσουν. Καθώς όμως η ώρα περνάει, τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται. Στο Γάμο είμαι η Νύφη και στη Θεογονία η Γη, που όλα τα γεννά, κι όλα τα υπομένει, αλλά όταν τα πράγματα φτάνουν στο απροχώρητο, μαυρίζει και τραβάει κι ένα σεισμό. Έχω πολλή χαρά γι αυτή τη δουλειά, όχι μόνο για την ουσιαστική ομαδικότητα του εγχειρήματος, αλλά γιατί κι η Σοφία (Πάσχου) είναι ένα ξεχωριστό πλάσμα και μια σκηνοθέτις που θα σε σπρώξει να ρισκάρεις, και προσωπικά και καλλιτεχνικά.
Τι συναισθήματα σου προκαλεί η θέα του αρχαίου θεάτρου; Η αίσθηση ότι παίζεις εκεί όπου άνδρες ηθοποιοί έλεγαν τα ίδια λόγια δυόμιση χιλιάδες χρόνια πριν;
Ζεστασιά. Το έζησα πριν δυο χρόνια στην «Άλκηστη», το ξαναζώ τώρα στη «Θεογονία» και είναι εμπειρία μαγική. Αυτοί οι χώροι είναι σαν να σε καλούν να μεγαλώσεις, να αφήσεις τελείως το εγώ σου, την όποια φιλοδοξία σου..Να παραδοθείς στη ζεστασιά της σκέψης πως χιλιάδες άνθρωποι πέρασαν από εδώ που στέκεσαι εσύ τώρα.
Έγραψα “άνδρες ηθοποιοί” και αμέσως στάθηκα να αναρωτηθώ και να σε ρωτήσω αν είναι όλα ρόδινα στο θέατρο για τις γυναίκες σήμερα ή δίνεται κι εκεί ο αγώνας της ισότητας;
Στη θεωρία η ισότητα καλά κρατεί, στην πράξη όμως έχουμε δρόμο μπροστά μας. Και δεν εννοώ μόνο στις ευκαιρίες- ειδικά στο ξεκίνημα ενός ηθοποιού- ή στο οικονομικό κομμάτι, εννοώ κυρίως στον τρόπο που τελικά μας επιτρέπεται ή όχι να κάνουμε σωστά τη δουλειά μας. Δυστυχώς θέλει μια συνεχή διεκδίκηση, πείσμα και πολύ χιούμορ, για να μη χάσεις στο τέλος και τη γυναικεία σου φύση.
Ποιο ποίημα έχεις συνδέσει με το καλοκαίρι;
«…. Eσύ που αγάπησες τις μακρινές σποράδες
Εσύ που σήκωσες τα πιο ψηλά μπαϊράκια
Εσύ που πλέχεις ξέθαρρα στις πιο επικίνδυνες σπηλιάδες
Χαίρε που αφέθηκες να γοητευθής απ’τις σειρήνες
Χαίρε που δεν φοβήθηκες ποτέ τις συμπληγάδες…»
Είναι ένα κομμάτι από τις «Στροφές Στροφάλων» του Εμπειρίκου. Τα καλοκαίρια πάντα με κάποιον τρόπο γυρνώ στην ποίησή του. Θες λίγο η Άνδρος με τα κύματα και τους αέρηδες, τόπος της γιαγιάς μου-και δικό μου πια καταφύγιο-, θες αυτή η έκρηξη της ερωτικής ορμής που υπόσχεται, ο Εμπειρίκος μού ανοίγει ένα κόσμο θαύματος, ενθουσιαστικής μανίας που με απογειώνει.
