Η κυκλοφορία της ταινίας «Φρανκενστάιν» σε σκηνοθεσία Guillermo del Toro με τον Jacob Elordi στον ομώνυμο, πρωταγωνιστικό ρόλο έρχεται να προστεθεί σε μια μακρά λίστα έργων που βασίστηκαν ή εμπνεύστηκαν από το κλασικό μυθιστόρημα που η Mary Shelley είχε γράψει ήδη από το 1818, σε ηλικία μόλις 18 ετών – όχι μόνο ταινίες αλλά και όπερες και κόμικς. Έγινε ωστόσο η αφορμή για να έρθει στην επικαιρότητα ξανά η ιστορία της συγγραφέα που σε όλη της τη ζωή, ακόμα και μετά τον θάνατό της, ήρθε αντιμέτωπη με έμφυλες διακρίσεις και στερεότυπα. Αυτή την ιστορία αφηγείται το βιβλίο «In search of Mary Shelley: The Girl Who Wrote Frankenstein» της Fiona Sampson, το οποίο κυκλοφόρησε τη χρονιά που συμπληρώθηκαν δύο αιώνες από την πρώτη κυκλοφορία του βιβλίου.
Η Mary Shelley, κόρη της Mary Wollstonecraft, της συγγραφέα του βιβλίου «Η διεκδίκηση των δικαιωμάτων της γυναίκας», και του συγγραφέα και φιλοσόφου William Godwin, μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε τέχνη και διανόηση. Ωστόσο ανέκαθεν αυτό δεν αρκούσε για να πείσει ότι έγραψε η ίδια το μυθιστόρημα που μας χάρισε δύο αρχέτυπα, του εμμονικού επιστήμονα που επιχειρεί να ξεπεράσει τα όρια του νου και της φύσης μας και του σχεδόν ανθρώπινου δημιουργήματός του, λόγω όχι μόνο του φύλου αλλά και της ηλικίας της: άρχισε να το γράφει στα 18 της και το ολοκλήρωσε στα 19 της.
Η Mary Shelley, κόρη της Mary Wollstonecraft, της συγγραφέα του βιβλίου «Η διεκδίκηση των δικαιωμάτων της γυναίκας», και του συγγραφέα και φιλοσόφου William Godwin, μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε τέχνη και διανόηση.
Όπως γράφει όμως η Fiona Sampson σε ένα άρθρο στην Guardian, παρόλο που η Mary μεγάλωσε σε μια εποχή όπου δεν υφίστατο ακόμα ο όρος «επιστήμονας», μπορούσε να αντλήσει άφθονο υλικό για έμπνευση από το κοντινό περιβάλλον της, καθώς ανάμεσα στους φίλους του πατέρα της ήταν ο χημικός και εφευρέτης Sir Humphry Davy, ο Ιταλός γιατρός και φυσικός Dr Luigi Galvani και ο ανιψιός του, Giovanni Aldini, που στις επιδείξεις τους διοχέτευαν ηλεκτρικό ρεύμα στο νευρικό σύστημα νεκρών.
Από την εφηβεία της ακόμα, ωστόσο, θα είχε την ευκαιρία να βιώσει πολλά από τα συναισθήματα που απέδωσε στο «τέρας», της περιθωριοποίησης, της απομόνωσης, της αίσθησης του να είσαι «διαφορετικός». Όταν κλέφτηκε με τον Percy Shelley, σε ηλικία 16 ετών, η αντίδραση της οικογένειάς της ήταν να την αποξενώσει. Ο γάμος τους, δύο χρόνια αργότερα, στοιχειώθηκε από την αυτοκτονία της πρώτης συζύγου του. Το κοινωνικό στίγμα του νεαρού, ερωτευμένου ζευγαριού οδήγησε σε μια δικαστική απόφαση άνευ προηγουμένου, που στέρησε τον Percy από την κηδεμονία των παιδιών του από τον πρώτο γάμο.
Προτού ακόμα παντρευτούν, η Mary θα διαπίστωνε ότι ο Percy δεν ήταν σε θέση να διαχειριστεί τα οικονομικά του, με αποτέλεσμα να βρίσκεται συχνά καταχρεωμένος. Στη διάρκεια της πρώτης της εγκυμοσύνης εκείνος είχε σχέση με τη θετή αδερφή της και την είχε πιέσει να κάνει έρωτα με τον καλύτερό του φίλο. Από τα τέσσερα παιδιά που απέκτησε η Mary, έχασε το ένα σε ηλικία 12 ημερών και ακόμα δύο μέσα σε διάστημα ενός χρόνου. Παραλίγο να χάσει την κηδεμονία του τέταρτου και μοναδικού που κατάφερε να ενηλικιωθεί και να φτάσει μέχρι τα 70 του, του Percy Florence, την οποία είχαν διεκδικήσει έντονα τα πεθερικά της.
Προτού ακόμα παντρευτούν, η Mary θα διαπίστωνε ότι ο Percy δεν ήταν σε θέση να διαχειριστεί τα οικονομικά του, με αποτέλεσμα να βρίσκεται συχνά καταχρεωμένος. Στη διάρκεια της πρώτης της εγκυμοσύνης εκείνος είχε σχέση με τη θετή αδερφή της και την είχε πιέσει να κάνει έρωτα με τον καλύτερό του φίλο.
Η ιδέα του «Φρανκενστάιν» γεννήθηκε στη διάρκεια μιας βραδιάς με τον σύζυγό της, τον Λόρδο Βύρωνα και άλλους καλεσμένους στη βίλα του ποιητή στη λίμνη της Γενεύης. Ο Λόρδος Βύρωνας ζήτησε από τον καθένα τους να γράψει μια ιστορία φαντασμάτων.
Μετά τον θάνατο του Percy, σε ηλικία μόλις 29 ετών σε δυστύχημα σε βάρκα, η Mary κλήθηκε να βγάλει τα προς το ζην ολομόναχη. Κατάφερε με τα γραπτά της, που δημοσιεύονταν ανώνυμα, όχι μόνο να θρέφει τον γιο της και τον εαυτό της αλλά και να τον στείλει για σπουδές στο πανεπιστήμιο.
Όπως σχολιάζει η Sampson στο άρθρο της Guardian: «Τα αρχεία είναι γεμάτα από τις αποτυχημένες προτάσεις της σε εκδοτικούς οίκους. Δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί κάποιος έναν άντρα συγγραφέα με παρόμοια εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία να γνωρίζει τόσο συχνά την απόρριψη. Αλλά η Mary είχε την κακοτυχία να μην ξεκινήσει τη λογοτεχνική ζωή της με αντρικό ψευδώνυμο. Διαβόητη στους λογοτεχνικούς κύκλους λόγω της σχέσης της με τον Percy, δεν απόλαυσε ποτέ τις ελευθερίες των ελαφρών νεότερων συγχρόνων της, όπως οι αδερφές Μπροντέ και George Eliot [όπως ήταν το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο της Mary Ann Evans]. Μετά τον “Φρανκενστάιν” δεν την έκριναν καθαρά ως συγγραφέα αλλά πάντα την έκριναν ως γυναίκα».
