Μια νέα ομαδική έκθεση, Ελλήνων δημιουργών, εισάγει ζητήματα που απορρέουν από τη ρευστή πραγματικότητα των ημερών μας, η οποία ανατρέπει παραδοσιακούς τρόπους ύπαρξης, ταυτότητας και βίου – εκουσίως ή ακουσίως. Η «Mεθοριακότητα I Liminality», που εγκαινιάζεται στις 18/01 στη CITRONNE Gallery, περιγράφει το μεταβατικό στάδιο της εγκατάστασης από την μια συνθήκη στην άλλη σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο και οι συνεπαγόμενες τελετουργίες. Οι καλλιτέχνες Γιώργος Γιατρoμανωλάκης, Μαρίνα Παπαδάκη, Ναταλία Παπαδοπούλου και Μάρω Φασουλή πραγματεύονται την έννοια του ενδιάμεσου χώρου.
Τον όρο Liminality ή Μεθοριακότητα εισήγαγε ο Γάλλος εθνογράφος Arnold van Gennep στο βιβλίο του «Τελετουργίες Διάβασης» το 1909. Πρόκειται για το μεσαίο στάδιο του τριμερούς σχήματος «αποχωρισμός, μετάβαση, ενσωμάτωση στις τελετουργίες». Η έκθεση επανατοποθετεί την έννοια αυτή στο πλαίσιο των σύγχρονων βιωμάτων, συνέπεια των παγκοσμίων εξελίξεων. Η επιμελήτρια της έκθεσης Βίκυ Τσίρου διευρύνει τη σημασία του όρου και εξετάζει σύγχρονες εκφράσεις του. Όπως επισημαίνει στο επιμελητικό της κείμενο: «Οι πιο πρόσφατες ερμηνείες του περικλείουν όχι μόνο την έννοια της τελετουργίας αλλά και τις αλλαγές στην σφαίρα του κοινωνικού και του πολιτικού. Σήμερα, στην εποχή της “ρευστής νεωτερικότητας”, παρατηρούμε πως το status quo, ένα ολόκληρο σύστημα αξιών, βρίσκεται σε μια συνθήκη συνεχούς αστάθειας που χαρακτηρίζεται από αλλεπάλληλες μεταβάσεις ή με άλλα λόγια από μία μόνιμη συνθήκη μεθοριακότητας».
«Σήμερα, στην εποχή της “ρευστής νεωτερικότητας”, παρατηρούμε πως το status quo, ένα ολόκληρο σύστημα αξιών, βρίσκεται σε μια συνθήκη συνεχούς αστάθειας που χαρακτηρίζεται από αλλεπάλληλες μεταβάσεις».
Τα έργα της έκθεσης ανιχνεύουν τη Μεθοριακότητα μέσα από τέσσερα αδιόρατα περάσματα: την αρχιτεκτονική δομή, τον ρου της ιστορίας, την ενσωμάτωση της παράδοσης, καθώς και την εσωτερική βιωματική διαδικασία. Toποθετούνται σε διαφορετικά δωμάτια της γκαλερί κατά τρόπο που απηχεί την παρομοίωση – πoυ κάνει ο van Gennep – της κοινωνίας με μια κατοικία. Οι διελεύσεις στη ζωή των ατόμων και των κοινωνικών ομάδων μοιάζουν με μετακίνηση ανάμεσα στους εσωτερικούς χώρους της.
Τα ζωγραφικά έργα της Μαρίνας Παπαδάκη απεικονίζουν με πλακάτα χρώματα υβριδικές ανθρωπόμορφες και ζωόμορφες παρουσίες σε χώρους που συμπλέκουν το φαντασιακό με το πραγματικό, το μέσα με το έξω. Η καλλιτέχνις δημιουργεί γεωμετρικές δομές που μοιάζουν με αινιγματικά συστήματα οργάνωσης της πραγματικότητας.
Στα επιτοίχια έργα και τοτεμικά γλυπτά της Μάρως Φασουλή οι υφές και διάφορα υλικά όπως καλάμια και νήματα επαναδιαπραγματεύονται την λαϊκή παράδοση και την τέχνη της υφαντικής. Δίνουν επίσης υπόσταση στην γυναικεία ταυτότητα και εργασία καθώς και στην σχέση τους με την ενσώματη εμπειρία και τη φύση.
Η επιτόπια (in situ) βιντεοεγκατάσταση «Άλογα, Άλογα» (2024) της Ναταλίας Παπαδοπούλου μεταβάλλει το μακρόστενο πέρασμα του διαδρόμου της γκαλερί σε μία εμβυθιστική οπτικοακουστική σήραγγα με ηχοτοπία, λόγο και έντονες οπτικά εικόνες που θυμίζουν ίχνη ή εντυπώσεις. Η λογική αλληλουχία, ο εμπειρικός χώρος και χρόνος καταργούνται καθώς οι εικόνες εμπλέκονται μεταξύ τους ή ακολουθούν μια μη γραμμική, συνειρμική αφήγηση με εναλλασσόμενο ρυθμό.
Οι φωτογραφίες του Γιώργου Γιατρομανωλάκη από την ενότητα «The Splitting of the Chrysalis & the Slow Unfolding of the Wings» (2018) (ελεύθερη απόδοση: Η μεταμόρφωση της χρυσαλίδας και το αργό άνοιγμα των φτερών) εκκινούν από ένα προσωπικό, βιωματικό πέρασμα από μία προγενέστερη σε μία νέα σχέση με τις μνήμες και το παρελθόν. Η διαδικασία ξεκινά με το στάδιο του αποχωρισμού, μπαίνει στο στάδιο της μεθοριακότητας και καταλήγει στην ενσωμάτωση. Το έργο παραλληλίζει την εμπειρία αυτή με τους βιολογικούς κύκλους στη φύση και συγκεκριμένα με το πέταγμα της χρυσαλλίδας.
Info
«Mεθοριακότητα I Liminality», 19 Ιανουαρίου-2 Μαρτίου 2024. CITRONNE Gallery – Αθήνα: Πατριάρχου Ιωακείμ 19 (4ος όροφος), Κολωνάκι, Αθήνα, τηλ.: 210 7235 226. Ώρες λειτουργίας: Τρ, Πέμ, Παρ: 11.00-20.00 και Τετ, Σάβ: 11.00-16.00.
