Το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2025 απονέμεται στον Ούγγρο συγγραφέα Λάσλο Κρασναχορκάι «για το συναρπαστικό και οραματιστικό του έργο που, εν μέσω αποκαλυπτικής τρομοκρατίας, επιβεβαιώνει τη δύναμη της τέχνης».

Πρόκειται για έναν μυθιστοριογράφο και σεναριογράφο, γνωστό για τα δύσκολα μυθιστορήματά του, συχνά αναφερόμενα ως μεταμοντέρνα, με δυστοπικά και μελαγχολικά θέματα, ενώ αρκετά από τα έργα του, όπως τα μυθιστορήματα «Satantango» («Το τανγκό του σατανά», εκδόθηκε το 1985) και «Η μελαγχολία της αντίστασης» (1989), έχουν γυριστεί σε ταινίες από τον Ούγγρο σκηνοθέτη του κινηματογράφου Μπέλα Ταρ. Τα δύο αυτά βιβλία του θεωρούνται και τα κορυφαία του έργα.

Έγραψε μυθιστορήματα που απεικονίζουν την κατάρρευση των κοινωνιών και τον αγώνα του ανθρώπου ενάντια στο χάος και την απομόνωση. Στα έργα του, εξερεύνησε θέματα όπως το τέλος του κόσμου, την απώλεια νοήματος και την εσωτερική αναταραχή, χρησιμοποιώντας ένα μακρύ και ρέοντα γλωσσικό ύφος. Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα επιτεύγματά του ήταν η παρουσίαση μιας λογοτεχνικής οπτικής της αποσύνθεσης του σύγχρονου κόσμου, όπου περιέγραψε πώς οι άνθρωποι μετατρέπονται σε απελπισμένες ομάδες εν μέσω διαφθοράς και καταστροφής.

Το «Herscht 07769» του φετινού βραβευμένου με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας έχει χαρακτηριστεί ως ένα σπουδαίο σύγχρονο γερμανικό μυθιστόρημα, λόγω της ακριβούς απεικόνισης της κοινωνικής αναταραχής της χώρας. Σε αυτό το βιβλίο δεν βρισκόμαστε σε έναν πυρετώδη εφιάλτη στα Καρπάθια, αλλά σε μια πιστευτή απεικόνιση μιας σύγχρονης μικρής πόλης στη Θουριγγία της Γερμανίας, η οποία ωστόσο μαστίζεται επίσης από κοινωνική αναρχία, δολοφονίες και εμπρησμούς. Ταυτόχρονα, ο τρόμος του μυθιστορήματος εκτυλίσσεται με φόντο τη δυνατή κληρονομιά του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. Είναι ένα βιβλίο γραμμένο σε μια ανάσα, για τη βία και την ομορφιά που «απίθανα» συνδυάζονται.

Ο Κρασναχορκάι έζησε πολλά χρόνια στο Βερολίνο, όπου και ήταν επί εξάμηνο επισκέπτης καθηγητής στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, ενώ σήμερα ζει «απομονωμένος στους λόφους του χωριού Pilisszentlászló», στη βόρεια Ουγγαρία. Το 1990 παντρεύτηκε την Ανίκο Πελύχε, από την οποία πήρε διαζύγιο, και το 1997 νυμφεύθηκε τη σινολόγο και γραφίστρια Ντόρα Κοπσάνυ. Ο Κρασναχορκάι έχει τρία παιδιά: την Κάτα, την Αγκνες και την Εμμα.

Ποιος είναι ο Λάσλο Κρασναχορκάι

Μετά την αποφοίτησή του από το Γυμνάσιο Erkel Ferenc, σπούδασε νομικά από το 1973 ως το 1976 στο Πανεπιστήμιο του Σέγκεντ και από το 1976 ως το 1978 στο Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης. Στη συνέχεια εγγράφηκε στο Τμήμα Φιλολογίας του δεύτερου πανεπιστημίου και υπέβαλε μία διπλωματική εργασία με θέμα το έργο και τις εμπειρίες του Ούγγρου συγγραφέα Σαντόρ Μαράι (1900–1989) μετά τη διαφυγή του από τη χώρα του το 1948 για να αποφύγει το κομμουνιστικό καθεστώς. Κατά τα έτη της φοιτήσεώς του στη Βουδαπέστη ο Κρασναχορκάι εργαζόταν στην «Gondolat Könyvkiadó», έναν εκδοτικό οίκο. Τελείωσε τις σπουδές του το 1983.

Αμέσως μετά, άρχισε να βιοπορίζεται ως συγγραφέας. Το 1985, με την επιτυχία του μυθιστορήματος Sátántangó, εκτινάχθηκε στην πρώτη γραμμή της ουγγρικής λογοτεχνικής ζωής. Το δυστοπικό αυτό έργο θεωρείται το διασημότερό του διεθνώς, όντας βραβευμένο στην αγγλική του μετάφραση (Best Translated Book Award 2013).

Ο Λάσλο Κρασναχορκάι γεννήθηκε στο Γκιούλα της Ουγγαρίας, στις 5 Ιανουαρίου 1954 και ήταν γιος του δικηγόρου Γκυόργκυ Κρασναχορκάι και της εργαζόμενης στην κοινωνική ασφάλιση Γιούλια Παλίνκας.

Ταξίδεψε για πρώτη φορά έξω από την Ουγγαρία (και στον δυτικό κόσμο) το 1987, περνώντας ένα έτος στο τότε Δυτικό Βερολίνο ως κάτοχος μιας υποτροφίας DAAD. Μετά την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων στην Ευρώπη, ο Κρασναχορκάι έζησε σε αρκετές διαφορετικές τοποθεσίες. Το 1990 μπόρεσε να περάσει αρκετό καιρό στην ανατολική Ασία και άντλησε από τις εμπειρίες του στη Μογγολία και στην Κίνα για να γράψει τα «Ο αιχμάλωτος της Ούργκα» και «Καταστροφή και θλίψη κάτω από τους ουρανούς». Από τότε επέστρεψε στην Κίνα αρκετές φορές.

Το 1993 το μυθιστόρημά του «Η μελαγχολία της αντίστασης» απέσπασε το γερμανικό Bestenliste-Prize για το καλύτερο λογοτεχνικό έργο της χρονιάς. Ολοκληρώνοντας το μυθιστόρημα «Πόλεμος και πόλεμος», ταξίδεψε πολύ στην Ευρώπη και αφέθηκε στην επίδραση του Αμερικανού ποιητή Άλεν Γκίνσμπεργκ, ζώντας για λίγο στο διαμέρισμά του στη Νέα Υόρκη και χαρακτηρίζοντας τις συμβουλές του «πολύτιμες» για την ολοκλήρωση του βιβλίου του.

Το 1996, το 2000 και το 2005 πέρασε 6 μήνες στο Κιότο. Η επαφή του με την αισθητική και τη λογοτεχνική θεωρία της Άπω Ανατολής επέφερε σημαντικές αλλαγές στο ύφος και τη θεματολογία του. Πέρασε όμως επίσης μέρες ή εβδομάδες σε αρκετές άλλες χώρες, όπως είναι οι ΗΠΑ, η Ισπανία και η Ελλάδα, εμπειρίες που χρονικογραφεί στο μυθιστόρημά του «Η Σέιομπο πέρασε από εκεί κάτω» (Best Translated Book Award 2014).

Μετά το 1985 ο σκηνοθέτης και φίλος του Μπέλα Ταρ γύρισε ταινίες βασισμένες σε έργα του Κρασναχορκάι, μεταξύ των οποίων και το Sátántangó.

Η Σούζαν Σόνταγκ τον περιέγραψε ως «τον σύγχρονο Ούγγρο τεχνίτη της Αποκάλυψης που έλκει τη σύγκριση με τον Γκόγκολ και τον Μέλβιλ». Ο Β. Γκ. Ζέμπαλντ έγραψε: «Η παγκοσμιότητα του οράματός του συναγωνίζεται εκείνη των “Νεκρών ψυχών” του Γκόγκολ και ξεπερνά κατά πολύ όλα τα ελάσσονα ενδιαφέροντα της σύγχρονης συγγραφικής παραγωγής». Το 2015 ο Κρασναχορκάι έγινε ο πρώτος Ούγγρος που τιμήθηκε με το διεθνές βραβείο Booker.

Με στοιχεία από protothema.gr

Advertisement - Continue Reading Below
Advertisement - Continue Reading Below
Related Story
Η Han Kang αρνείται να πανηγυρίσει το Νόμπελ Λογοτεχνίας εν μέσω πολέμων