Όταν ετοιμάζουμε βαλίτσες για τις διακοπές ίσως τα πρώτα βιβλία που σκεφτόμαστε να πάρουμε μαζί μας να είναι ευκολοδιάβαστες ιστορίες, όπως θρίλερ ή αστυνομικά, που θα καταβροχθίσουμε στην παραλία. Ή μπορεί, από την άλλη, αυτή την εποχή να αισθανόμαστε αρκετά ξεκούραστοι και χαλαροί ώστε να αφοσιωθούμε σε ένα non-fiction βιβλίο που πραγματεύεται θέματα που μας ενδιαφέρουν, από την ανατροφή των παιδιών μέχρι τις σύγχρονες προκλήσεις που αντιμετωπίζει το φυσικό περιβάλλον.
Αν ανήκουμε στη δεύτερη κατηγορία, στις παρακάτω δέκα επιλογές από τη βιβλιοπαραγωγή των τελευταίων μηνών σίγουρα θα βρούμε κάποια πρόταση που μας ιντριγκάρει. Κάποια βιβλία μάλιστα είναι τόσο συναρπαστικά γραμμένα, ώστε αναδεικνύονται σε πιο ακαταμάχητα page-turners από ένα καλό μυθιστόρημα.
«Η τέχνη της αγάπης», Erich Fromm, εκδ. Διόπτρα
Οι περισσότεροι άνθρωποι, όταν αγαπούν, είναι ανίκανοι να ανυψωθούν ώς το μοναδικό επίπεδο που έχει πραγματικά σημασία: το επίπεδο της αγάπης που είναι συνυφασμένη με την ωριμότητα, την αυτογνωσία και το θάρρος, σύμφωνα με τον Έριχ Φρομ. Ο φημισμένος ψυχαναλυτής και κοινωνικός στοχαστής πιστεύει ότι όπως ισχύει και για κάθε άλλη τέχνη έτσι και η τέχνη της αγάπης απαιτεί άσκηση, συγκέντρωση, αυθεντική διορατικότητα και κατανόηση. Στο κλασικό αυτό βιβλίο διερευνά την αγάπη απ’ όλες τις πλευρές και τις όψεις της – όχι μόνο τη ρομαντική, που είναι διαποτισμένη από τόσες παρανοήσεις και τόσο μεγάλες προσδοκίες, αλλά επίσης την αδελφική, την ερωτική, την αγάπη των γονιών για τα παιδιά τους, την αγάπη για τον εαυτό μας και την αγάπη για τον Θεό.
«Ο πόλεμος των σκουπιδιών», Αλεξάντερ Κλαπ, εκδ. Δώμα
Πού πάνε τα σκουπίδια; Ποιες χώρες φορτώνονται τα απορρίμματα του δυτικού κόσμου; Ποιον δηλητηριάζουν οι πεταμένες ηλεκτρονικές συσκευές μας; Πώς χρησιμοποιούν οι πετρελαιοβιομηχανίες την ανακύκλωση ως δούρειο ίππο για να προωθήσουν την υπερπαραγωγή πλαστικού; Ο πόλεμος των σκουπιδιών μαίνεται σήμερα ανεξέλεγκτος. Στο βιβλίο αυτό, καρπό επιτόπιας έρευνας σε πέντε ηπείρους —από την κεντρική Αμερική και την Αφρική στο Αιγαίο και την Ινδονησία—, ο Αλεξάντερ Κλαπ, συγγραφέας και δημοσιογράφος με έδρα την Αθήνα, αναζητά τους τόπους και τους ανθρώπους που παραλαμβάνουν τελικά τα απορρίμματά μας: τοξικά απόβλητα, ηλεκτρονικά απόβλητα, παλιοσίδερα, πλαστικά. Συνομιλεί με εργάτες και πολιτικούς, με επιστήμονες και μεσίτες σκουπιδιών, με εφοπλιστές και ακτιβιστές, εξερευνώντας τον αφανή κόσμο της παγκόσμιας διακίνησης αποβλήτων και τα θηριώδη οικονομικά συμφέροντα που τον κυβερνούν.
«Εκατό Σάββατα. Η Στέλλα Λεβή και η αναζήτηση ενός χαμένου κόσμου», Michael Frank, εκδ. Ίκαρος
Ένα συγκινητικό ταξίδι ζωής μέσα από τις αναμνήσεις της εκατοντάχρονης σχεδόν Στέλλας Λεβή. Μιας σύγχρονης Σεχραζάτ του Greenwhich Village που επέζησε της μεγαλύτερης κτηνωδίας του εικοστού αιώνα. Αναμνήσεις που μας μεταφέρουν στη ροδίτικη Τζουντερία, ένα ηλιόλουστο κομμάτι του Αιγαίου όπου για μισή χιλιετία άκμασε η εβραϊκή κοινότητα, μέχρι που οι Ναζί κατακτητές έστειλαν τους 1.650 κατοίκους της στο Άουσβιτς: ένα θαλασσινό και σιδηροδρομικό ταξίδι θανάτου με ελάχιστους επιζώντες, ο μεγαλύτερος σε διάρκεια και απόσταση εκτοπισμός Εβραίων στην ιστορία του Ολοκαυτώματος. Το «Εκατό Σάββατα» είναι μια συγκλονιστική ιστορία ανθρώπινης επιβίωσης που υμνεί τη ζωή και την ελπίδα. Μια μοναδική αφήγηση, λίγο πριν το τέλος, που παράλληλα καταγράφει τη δημιουργία μιας τρυφερής και μεταμορφωτικής φιλίας μεταξύ αφηγήτριας και ακροατή.
«Ταξιδεύοντας στη χώρα της Ουτοπίας: Η Αριάν Μνουσκίν και το Θέατρο του Ήλιου», Έλενα Παπαλεξίου, εκδ. Καπόν
Οι συζητήσεις που προκάλεσε στα media και τα social media η παράσταση της Αριάν Μνουσκίν «Εδώ έχει δράκους» όταν παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών μπορεί να γίνει αφορμή για να εμβαθύνουμε στο έργο της Γαλλίδας σκηνοθέτριας και του Θεάτρου του Ήλιου με τη βοήθεια της Έλενας Παπαλεξίου, επίκουρης καθηγήτριας του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Στην πολυεπίπεδη αυτή μελέτη εξετάζεται η εξηνταετής δημιουργική διαδρομή του θιάσου, ενός από τους πιο επιδραστικούς της ευρωπαϊκής σκηνής, από την πρώτη σκηνοθεσία της Μνουσκίν, τον «Τζένκινς Χαν», έως την πρόσφατη. Μέσα από μία βαθύτερη ματιά στον κόσμο του «Θεάτρου του Ήλιου», φωτίζονται η δημοκρατική δομή και λειτουργία του θιάσου, οι καινοτόμες σκηνικές πρακτικές, ο διαπολιτισμικός του χαρακτήρας, ενώ παράλληλα αναδεικνύεται η πολιτική και κοινωνική του δράση.
«Μείνετε κοντά στα παιδιά σας», Gabor Maté και Gordon Neufeld, εκδ. Key Books
Στην εποχή που η τηλεοπτική σειρά «Adolescence» αναδεικνύεται σε φαινόμενο, αντικατοπτρίζοντας την αγωνία γονιών και εκπαιδευτικών για την επιρροή της τεχνολογίας στα παιδιά αλλά και για τα ελλείμματα στη σχέση μαζί τους, αυτό το βιβλίο, καρπός της συνεργασίας του γιατρού, περιζήτητου ομιλητή και συγγραφέα μπεστ σέλερ και του παγκοσμίου φήμης κλινικού ψυχολόγου, ειδικού στην παιδική ανάπτυξη, υπόσχεται να μας βοηθήσει να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη σχέση γονέα-παιδιού στη σύγχρονη κοινωνία. Φωτίζει μία από τις πιο παρεξηγημένες τάσεις της εποχής: πώς η επιρροή των συνομήλικων, που μεγεθύνεται από τη χρήση των social media και των video games, αντικαθιστά τον ρόλο των γονιών κι έχει επηρεάσει βαθιά τη σχέση τους με τα παιδιά τους. Οι συγγραφείς αναλύουν τις βαθύτερες αιτίες αυτής της απομάκρυνσης και εξηγούν με ποιον τρόπο οι γονείς μπορούν να κερδίσουν ξανά την εμπιστοσύνη και την αγάπη των παιδιών τους.
«Μετανάστευση. 22 μύθοι και τι κρύβεται πίσω από αυτούς», Hein de Haas, εκδ. Μεταίχμιο
Οι συζητήσεις και οι διαφωνίες για το θέμα της μετανάστευσης γίνονται όλο και πιο έντονες, όπως και η καταστροφολογία που εκφράζεται από πολιτικούς και μέσα ενημέρωσης. Ποια είναι όμως η αλήθεια πίσω από τους τίτλους των ειδήσεων; Σε αυτό το βιβλίο, που βασίζεται σε τρεις δεκαετίες έρευνας, ο κορυφαίος κοινωνιολόγος Hein de Haas, αντλώντας τεκμήρια από την ιστορία, τη γεωγραφία, τη δημογραφία και άλλες επιστήμες, αποδομεί και καταρρίπτει τα απλοϊκά αφηγήματα, τους μύθους, υπέρ και κατά της μετανάστευσης, είτε προέρχονται από πολιτικούς, ομάδες συμφερόντων ή κανάλια πληροφόρησης. Συγκρίνοντας τάσεις και αντιλήψεις από δυτικές «χώρες προορισμού» (ΗΒ, ΗΠΑ και Ευρώπη) καθώς και «χώρες προέλευσης» σε Ασία, Αφρική και Λατινική Αμερική, ο de Haas παρουσιάζει τη μετανάστευση όχι ως πρόβλημα προς επίλυση, ούτε ως λύση κάποιου προβλήματος, αλλά όπως πραγματικά ήταν και είναι: ένα εγγενές, αδιαχώριστο τμήμα ευρύτερων διαδικασιών κοινωνικής, πολιτισμικής και οικονομικής αλλαγής.
«Το #MeToo στα Μέσα Επικοινωνίας», συλλογικό έργο σε επιμέλεια Λίλυς Χουλιαράκη, εκδ. Νήσος
Η δημόσια συζήτηση για το #MeToo στην Ελλάδα αποτελεί ένα σύγχρονο κεφάλαιο της ιστορικής πορείας του φεμινιστικού κινήματος στη χώρα μας. Παρότι το #MeToo δεν είναι μόνο μια ιστορία φωνής και επιβίωσης αλλά και σιωπής και αποκλεισμού για ήδη περιθωριοποιημένες κατηγορίες θηλυκοτήτων, το βασικό επιχείρημα του συλλογικού τόμου είναι ότι υπήρξε καταλύτης στη διαδικασία αναδιαμόρφωσης του δημόσιου λόγου γύρω απ’ τη σεξουαλική βία στην Ελλάδα και στον κόσμο. Αλλά ενώ ο διάλογος παραμένει ενεργός, ο ρόλος των μέσων ενημέρωσης δεν έχει εξερευνηθεί επαρκώς. Οι συμμετοχές αυτού του τόμου, σε επιμέλεια της Λίλυς Χουλιαράκη, καθηγήτριας Δημοσιογραφίας και Τηλεπικοινωνιών στη Σχολή Οικονομικών του Λονδίνου, αποτελούν μια πρώτη προσπάθεια να ανοίξει η συζήτηση για τις μιντιακές διαμεσολαβήσεις του #MeToo στη χώρα μας και σε άλλες δυτικές χώρες. Χωρίζεται σε δύο ενότητες: η μία με δοκίμια για την αγγλοαμερικανική πρόσληψη του #MeToo και η δεύτερη με σειρά μελετών για το ελληνικό #MeToo στα social media, στην τηλεόραση και στον Τύπο.
«Όταν οι γονείς μεγαλώνουν», Laura Tamblyn Watts, εκδ. Παπαδόπουλος
Στην εποχή που οι Millennials αποκαλούνται «η γενιά σάντουιτς», καθώς καλούνται συχνά να φροντίσουν ταυτόχρονα τα παιδιά τους και τους ηλικιωμένους γονείς τους, αυτός ο πρακτικός οδηγός ήρθε να καλύψει ένα κενό στην ελληνική βιβλιογραφία. Πώς μπορούμε να στηρίξουμε τους ηλικιωμένους γονείς μας καθώς μεγαλώνουν, διατηρώντας ταυτόχρονα μια καλή σχέση μαζί τους; Μέσα από 27 απαραίτητες συζητήσεις, η Laura Tamblyn Watts -διευθύνουσα σύμβουλος της CanAge, της εθνικής οργάνωσης του Καναδά για τα δικαιώματα των ηλικιωμένων ατόμων- καθοδηγεί τους αναγνώστες σε θέματα όπως η υγεία, η ασφάλεια, οι νομικές αποφάσεις και η καθημερινή φροντίδα των ηλικιωμένων. Ιδανικό για όποιον έχει ηλικιωμένους γονείς, το βιβλίο συνδυάζει τις πρακτικές συμβουλές με την ψυχολογική υποστήριξη που χρειάζεται κάποιος για να πάρει αποφάσεις που θα βελτιώσουν τη ζωή ολόκληρης της οικογένειας.
«Τι σου συνέβη; Συνομιλώντας για το τραύμα, την ανθεκτικότητα, τη θεραπεία», Oprah Winfrey και Bruce D. Perry, εκδ. Πατάκη
Η Όπρα Γουίνφρεϋ και ο δρ Μπρους Πέρρυ, παιδοψυχίατρος και νευροεπιστήμονας με ειδίκευση στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και στο αναπτυξιακό τραύμα, συνομιλούν για τις επιπτώσεις των τραυματικών εμπειριών θέτοντας στο ξεκίνημα της θεραπευτικής διαδικασίας την ερώτηση «Τι σου συνέβη;» αντί για την «Τι τρέχει μ’ εσένα;». Μέσα από αυτές τις προσωπικές συνομιλίες, διερευνούν πώς επηρεάζουν την ανάπτυξη της προσωπικότητάς μας όσα μας συμβαίνουν στην πρώιμη παιδική ηλικία. Ό,τι μας συμβαίνει τότε αποτελεί πανίσχυρο προγνωστικό δείκτη των κινδύνων που διατρέχουμε για μελλοντικά προβλήματα υγείας, ενώ επίσης παρέχει πολύτιμες επιστημονικές πληροφορίες για τα μοτίβα συμπεριφοράς που τόσος κόσμος αγωνίζεται να κατανοήσει. Στο βιβλίο αυτό η Γουίνφρεϋ μοιράζεται ιστορίες από το δικό της οδυνηρό παρελθόν και, ενώνοντας τις δυνάμεις της με έναν από τους κορυφαίους παγκοσμίως ειδικούς στα παιδικά τραύματα, παντρεύει τη δύναμη της αφήγησης με την επιστήμη και την κλινική εμπειρία.
«Καύσωνας. Η ζωή σ’ έναν πλανήτη που φλέγεται», Jeff Goodell, εκδ. Ψυχογιός
Η υπερβολική άνοδος της θερμοκρασίας είναι η πρώτη κατά σειράν απειλή που πυροδοτεί όλες τις άλλες επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Καθώς η θερμοκρασία ανεβαίνει, αποκαλύπτονται όλα τα κενά τόσο σε επίπεδο διακυβέρνησης, άσκησης πολιτικής και οικονομίας όσο και σε επίπεδο αξιών. Ο βραβευμένος συγγραφέας και δημοσιογράφος Τζεφ Γκουντέλ σε αυτό το βιβλίο μάς παρουσιάζει τους ακραίους τρόπους με τους οποίους αλλάζει ήδη ο πλανήτης μας, καθώς και τις επιπτώσεις των καυσώνων σε όλες τις πτυχές της ζωής μας: από τη διατροφή και το ξέσπασμα επιδημιών ώς τη στέγαση και την εργασία μας. Επίσης, μας περιγράφει τι θα συμβεί στις ζωές και στις κοινότητές μας όταν ένα τυπικό καλοκαίρι θα κινείται πλέον σε θερμοκρασίες γύρω στους 43 βαθμούς Κελσίου. Ο καύσωνας, μας εξηγεί ο Γκουντέλ, είναι ένα επιθετικό φαινόμενο που βάζει στο στόχαστρο τους πιο ευάλωτους. Αυτό τουλάχιστον ίσχυε έως τώρα. Καθώς όμως οι καύσωνες θα γίνονται όλο και πιο έντονοι και όλο και πιο συχνοί, δε θα είναι τόσο επιλεκτικοί.
