Το Itamaracá είναι ένα νησί στην πολιτεία Pernambuco της Βραζιλίας, γνωστό για τις παρθένες παραλίες του, τη βιοποικιλότητα και, τα τελευταία χρόνια, την αυξανόμενη αστική πίεση και τις επιπτώσεις του μαζικού τουρισμού.
Εκεί η Edna και η Maria Gabrielly Dantas αποφάσισαν να αναλάβουν δράση ενάντια σε μια πραγματικότητα που γνώριζαν καλά, και σιγά σιγά γίνεται καθημερινότητα και στη χώρα μας: τόνοι απορριμμάτων, ιδίως γυάλινα μπουκάλια, που εγκαταλείπονται μετά την περίοδο αιχμής των τουριστών.
Η Edna είναι κοινωνικο-περιβαλλοντική εκπαιδευτικός, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Agreste -μια περιοχή όπου η πρόσβαση στο νερό αποτελούσε πρόκληση σε μια οικογένεια που επαναχρησιμοποιούσε υλικά τόσο από ανάγκη όσο και από ευαισθητοποίηση.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
«Η παιδική μου ηλικία σημαδεύτηκε από τη δημιουργικότητα. Έφτιαχνα τα δικά μου παιχνίδια από μπαμπού, ανακύκλωνα ό,τι μπορούσα. Δεν γνωρίζαμε ότι επρόκειτο για περιβαλλοντικό ακτιβισμό, ήταν απλώς ο τρόπος με τον οποίο επιβιώναμε», δήλωσε στην Globo. Την ίδια φιλοσοφία μετέδωσε στην κόρη της, τη σχεδιάστρια μόδας Maria Gabrielly.
Μια αρχιτεκτονική πράξη αντίδρασης
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, βλέποντας τον όγκο των απορριμμάτων που συσσωρεύονταν στις παραλίες, η Edna είχε μια ιδέα: «Θέλω να χτίσω ένα σπίτι με γυάλινα μπουκάλια». Έτσι, γεννήθηκε το έργο Salt House.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Μέσα σε δύο χρόνια, μητέρα και κόρη κατασκεύασαν μια δομή από ανακυκλωμένο ξύλο και πάνω από 8.000 μπουκάλια, τα οποία συνέλεξαν και επαναχρησιμοποίησαν με τις δικές τους τεχνικές.
Το σπίτι έχει επτά δωμάτια, τοίχους από γυαλί, χωρίσματα που κατασκευάστηκαν από ανακυκλωμένες παλέτες, ακόμα και κεραμίδια οροφής από σωληνάρια οδοντόκρεμας. Το πρώτο δωμάτιο, μόλις 20 τετραγωνικών μέτρων, χρησίμευσε ως εργαστήριο ραπτικής όσο προχωρούσε η κατασκευή. «Ο πρώτος ενάμισης χρόνος ήταν καθαρή εφευρετικότητα: κανένα συμβατικό μπάνιο, πλύσιμο των πιάτων σε μια λεκάνη. Αλλά ποτέ δεν χάσαμε το όραμά μας».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Οι αντιδράσεις και οι δυσκολίες
Στη Βραζιλία, όπου η πρόσβαση σε αξιοπρεπή στέγαση αποτελεί πολύ σοβαρό πρόβλημα, έργα όπως αυτό πυροδοτούν συζητήσεις: πώς διαχειρίζεται το δικαίωμα στη στέγαση μια χώρα με 5,8 εκατομμύρια άστεγους ή ανθρώπους που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Γεωγραφίας και Στατιστικής της Βραζιλίας;
Ταυτόχρονα, τι μπορεί να γίνει με τα απόβλητα, ιδίως σε περιβάλλοντα με έντονη τουριστική δραστηριότητα όπως η Itamaracá; «Αυτά τα μπουκάλια δεν πρόκειται να εξαφανιστούν. Χωρίς πολιτικές που να ρυθμίζουν την παραγωγή τους ή να τιμωρούν την εγκατάλειψή τους, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να βρούμε τρόπους επαναχρησιμοποίησής τους. Αν πετάξετε ένα μπουκάλι και δεν σπάσει, θα είναι ακόμα εκεί σε ένα χρόνο», τόνισε η Edna.
Εκτός από την πρόκληση των υλικών, η διαδικασία κατασκευής αποκάλυψε τους φραγμούς μεταξύ των φύλων που εξακολουθούν να υπάρχουν σε παραδοσιακά ανδροκρατούμενους τομείς.
«Θέλαμε να προσλάβουμε εργατικό δυναμικό μόνο για συγκεκριμένες εργασίες, αλλά πάντα ήθελαν να εκφέρουν γνώμη, να μας διορθώνουν, να μας λένε πώς να κάνουμε τα πράγματα – σαν να μην είχαμε ικανότητες», θυμήθηκε η Maria Gabrielly. «Οι άνθρωποι νομίζουν ότι μια μέρα βρήκαμε ένα μαγικό μπουκάλι με ένα τζίνι μέσα. Δεν συνειδητοποιούν ότι αυτό απαιτεί ικανότητα, διαχείριση, όραμα. Και το να είσαι γυναίκα σε αυτό το περιβάλλον είναι διπλά δύσκολο».
Το Salt House μπορεί να μοιάζει με αρχιτεκτονική παραδοξότητα, αλλά για τους δημιουργούς του, είναι το μέλλον. «Ένα σπίτι που δεν κρύβει την ταπεινή του προέλευση ούτε τον επαναστατικό του στόχο. Ένα μέρος χτισμένο από απορρίμματα που, στην πραγματικότητα, είναι γεμάτο σκοπό».
κεντρική φωωτογραφία: Δημόσιο προφίλ Instagram.com/@casadesal.eco.
