Μόλις δύο ημέρες μετά τη μεγάλη της επίδειξη στις 27 Μαΐου στη Ρώμη —μια αυλαία με όλη τη θεατρικότητα και τον συναισθηματισμό της επιστροφής στα πάτρια— η Maria Grazia Chiuri αποχαιρέτισε τον Dior, ύστερα από εννέα χρόνια στη δημιουργική διεύθυνση του οίκου. Μια τόσο μακρόχρονη θητεία αποτελεί σχεδόν εξαίρεση στον κόσμο της μόδας, όπου οι περισσότεροι δημιουργικοί διευθυντές διατηρούν τη θέση τους για μόλις τρία έως πέντε χρόνια.
Όταν η Maria Grazia Chiuri ανέλαβε το 2016 την καλλιτεχνική διεύθυνση του Dior, έγραψε ιστορία ως η πρώτη γυναίκα που ηγήθηκε των γυναικείων συλλογών στα 70 χρόνια ιστορίας του οίκου. Με σπουδές στο Istituto Europeo di Design και χρόνια πορείας στο πλευρό του Pierpaolo Piccioli, πρώτα στη Fendi και έπειτα στον Valentino, είχε ήδη εδραιώσει τη θέση της στο ρομαντικό αλλά και ριζοσπαστικό στοιχείο.
Η πρώτη της συλλογή για τον Dior το 2016 ήταν μια ηχηρή δήλωση που καθόρισε την ματιά της σχεδιάστριας και τον τρόπο που θα προσέγγιζε το brand. Τα μοντέλα τα μπλουζάκια που έγραφαν “We Should All Be Feminists”, αναφερόμενη στο διάσημο δοκίμιο της Chimamanda Ngozi Adichie, η Chiuri έδωσε τον τόνο για τη νέα ταυτότητα του οίκου: η μόδα ως εργαλείο διαλόγου, ενδυνάμωσης και προβληματισμού.
View this post on Instagram
Στο πέρασμα των ετών, επανέλαβε αυτό το μοτίβο με εγκαταστάσεις από καλλιτέχνιδες, επιδείξεις με μηνύματα όπως “Consent” και “Patriarchy = Oppression”, και με συνεργασίες που έβαζαν τη γυναικεία ματιά (female gaze) στο επίκεντρο της δημιουργικής της. Κάποιοι, ωστόσο, αναρωτήθηκαν κατά πόσο το πολιτικό περιεχόμενο μπορούσε να είναι ουσιαστικό, όταν εκφραζόταν μέσα από μπλουζάκια υψηλής τιμής. Το «wearable feminism» της Dior έγινε αντικείμενο συζήτησης για το αν εν τέλει απελευθέρωνε ή απλώς διακοσμούσε.
Πέρα από τα σύμβολα, η Chiuri ανανέωσε την εικόνα της Dior γυναίκας. Δημιούργησε μια ευέλικτη, καθημερινή πολυτέλεια, με ρούχα σχεδιασμένα για γυναίκες που ταξιδεύουν, εργάζονται, ζουν έντονα. Αν και αυτή η λειτουργική προσέγγιση απηχούσε την πραγματικότητα πολλών σύγχρονων γυναικών, υπήρξαν και επικρίσεις ότι οι σιλουέτες και το αισθητικό λεξιλόγιο επαναλαμβάνονταν — χωρίς το στοιχείο της έκπληξης ή της τολμηρής αποδόμησης που χαρακτήριζε παλαιότερες εποχές του Dior.
Ας δούμε τα highlights:
Η εμβληματική Book Tote
View this post on Instagram
Η τσάντα αυτή μπορεί και να θεωρηθεί σύγχρονο «fashion icon». Αν και η πρώτη της εκδοχή σχεδιάστηκε από τον Marc Bohan τη δεκαετία του ’60 —σε μια εποχή που καθόρισε το Oblique μονόγραμμα και το mid-century ύφος του οίκου— η πραγματική της αναγέννηση ήρθε όταν η Maria Grazia Chiuri, με τη χαρακτηριστική της ικανότητα να γεφυρώνει την ιστορία με τη σύγχρονη γυναικεία εμπειρία, επανέφερε τη Book Tote στην πρώτη της συλλογή.
Από τότε, η Book Tote εξελίχθηκε σε καμβάς πολιτισμών και έχει ερμηνευτεί με πολλούς τρόπους: διακοσμημένη με μεξικανικά μοτίβα, ινδικά κεντήματα, χάρτες του Παρισιού ή ακόμα και πειραματικά υλικά όπως διάτρητο δέρμα. Ωστόσο το πιο χαρακτηριστικό μοτίβο είναι το Toile de Jouy, με τις απεικονήσεις από την φύση και το βασίλειο των ζώων, που αποτίνει φόρο τιμής τόσο στη γαλλική κληρονομιά του Dior, όσο και και στην χειροποίητη τέχνη του τυπώματος και της ύφανσης.
Είναι ένα αξεσουάρ χρηστικό: από την δουλειά, στο αεροδρόμιο, στην παραλία, που απέκτησε συμβολική βαρύτητα για τις γυναίκες που κουβαλούν ιδέες μαζί με το νεσεσέρ τους.
Η επανεμφάνιση της Saddle Bag
View this post on Instagram
Αν και το αρχικό της σχέδιο ανήκει στον John Galliano, εν μέσω της αισθητικής υπερβολής των early 2000s, ήταν η Maria Grazia Chiuri που της έδωσε νέα πνοή, ξανασυστήνοντάς την σε μια γενιά που διψούσε για ταυτότητα, μνήμη και προσωπική αφήγηση μέσα από το στυλ. Με υλικά εμπνευσμένα από την τέχνη του patchwork, χειροποίητα κεντήματα, ή επιφάνειες διακοσμημένες με λέξεις όπως peace και love, η τσάντα απέκτησε ξανά τη θέση της ως «It bag» με ουσία.
Αλλά ίσως η πιο ευφυής κίνηση της Chiuri ήταν η digital καμπάνια που συνόδευσε την κυκλοφορία της. Στις 19 Ιουλίου 2018, την ημέρα της επίσημης κυκλοφορίας της, εκατό influencers –ανάμεσά τους η Susie Lau και η Chiara Ferragni– ανέβασαν ταυτόχρονα φωτογραφίες τους με τη νέα Saddle, αποδεικνύοντας πως η Chiuri γνωρίζει καλά πώς να μετατρέπει ένα αξεσουάρ σε σύγχρονο status symbol.
“Sport couture”: To athleisure bar jacket
View this post on Instagram
Η Maria Grazia Chiuri δεν δίστασε να επαναπροσδιορίσει ακόμη και τα πιο ιερά αρχέτυπα του Dior. Το bar jacket, σύμβολο της “New Look” σιλουέτας, απέκτησε νέα, τεχνολογική διάσταση στη συλλογή AW22. Σε συνεργασία με την ιταλική εταιρεία D-Air Lab, ειδικευμένη σε προστατευτικό εξοπλισμό, το κλασικό ταγέρ μεταμορφώθηκε σε έξυπνο ένδυμα με αερόσακους και θερμορυθμιστικά υλικά.
Το αποτέλεσμα ήταν ένα υβρίδιο κομψότητας και καινοτομίας: φόρμες που παρέμεναν πιστές στη γυναικεία σιλουέτα του Dior, αλλά ταυτόχρονα έθεταν ερωτήματα για το μέλλον της μόδας, τη λειτουργικότητα και τη βιωσιμότητα. “Η μόδα πρέπει να σκέφτεται μπροστά”, είχε δηλώσει η Chiuri — και πράγματι, οραματίστηκε μια ντουλάπα που προσαρμόζεται στο περιβάλλον, ελαφριά, προστατευτική και έτοιμη για κάθε σενάριο ζωής.
Μόδα που ταξιδεύει
H Chiuri έδειξε πως μια παγκόσμια μάρκα μπορεί να είναι και πολιτισμικά ευαίσθητη. Από την Ινδία μέχρι το Μαρόκο, την Αθήνα και τη Σκωτία, κάθε συλλογή Cruise του Dior ήταν μια ωδή στην τοπική χειροτεχνία, ιστορία και τελετουργία — όχι απλώς ένα εξωτικό ντεκόρ.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα:
- Η συνεργασία με την Chanakya School of Craft στην Ινδία, και το show στο Mumbai
View this post on Instagram
View this post on Instagram
- Το show στο El Badi Palace στο Μαρακές
View this post on Instagram
- Η αρχαιοπρεπής συλλογή στην Ακρόπολη το 2021
View this post on Instagram
- Το Cruise 2025 στο Drummond Castle, που αγκάλιασε το σκωτσέζικο tartan
View this post on Instagram
Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί πως τέτοιες προσεγγίσεις κινδυνεύουν να γίνουν αισθητικοποιημένη κατανάλωση πολιτισμών, όταν δεν συνοδεύονται από βαθύτερη δέσμευση ή και ανάδειξη των τοπικών δημιουργών, τόσο στο προσκήνιο των κολεξιόν, όσο και με στην αντίστοιχη ανταμοιβή.
Οι γυναίκες πίσω από τη μόδα
Η Chiuri έκανε τη μόδα χώρο για συνεργασία και πολιτισμικό διάλογο.
Καλλιτέχνιδες όπως η Faith Ringgold και η Mickalene Thomas συνεργάστηκαν μαζί της, φέρνοντας στη Dior τις φωνές της Μαύρης φεμινιστικής σκέψης και της διαθεματικής τέχνης. “Δίνω στις γυναίκες επιλογές”, έλεγε. “Δεν θέλω να τις επιβάλλω τίποτα”. Βέβαια, η οπτική εκπροσώπηση στις καμπάνιες της παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό συμβατική: λευκές, λεπτές, ετεροκανονικές φιγούρες εξακολουθούσαν να κυριαρχούν, προκαλώντας ερωτήματα για το κατά πόσο η συμπερίληψη ήταν πραγματικά οριζόντια.
Το μεγάλο φινάλε & η παρακαταθήκη
Το τελευταίο της show ήταν ένας συναισθηματικά φορτισμένος αποχαιρετισμός, μια επιστροφή στη Ρώμη και μια γιορτή των καλλιτεχνικών ριζών της. Η αναστήλωση του Teatro della Cometa —μιας ιστορικής σκηνής αφιερωμένης στη γυναικεία δημιουργικότητα— δείχνει καθαρά τον προσανατολισμό της επόμενης μέρας: εκεί όπου η μόδα αγγίζει τις τέχνες, τη μνήμη και τη φαντασία.
View this post on Instagram
Όμως η συμβολή της Maria Grazia Chiuri ξεπερνά το επίπεδο της αισθητικής ή της κοινωνικής πρόθεσης. Κατά τη διάρκεια της θητείας της, τα έσοδα του Dior τετραπλασιάστηκαν — από €2,2 δισεκατομμύρια το 2017 σε €9,5 δισεκατομμύρια το 2023. Επρόκειτο για ένα εμπορικό success story με σαφή υπογραφή.
Κι όλα αυτά, από μια γυναίκα που αποτέλεσε τη μία στις τέσσερις: σε μια βιομηχανία που απευθύνεται κυρίως σε γυναίκες, λιγότερο από το 36% των θέσεων δημιουργικής διεύθυνσης καλύπτονται από γυναίκες, ενώ στον όμιλο LVMH μόνο τρεις στους 14 οίκους μόδας και δερμάτινων ειδών έχουν γυναίκες στην καλλιτεχνική ηγεσία.
Η Chiuri κατάφερε να σταθεί και να διαπρέψει σε έναν χώρο που ακόμη δομείται ανδροκρατικά, υιοθετώντας μια ξεκάθαρα φεμινιστική οπτική — έστω και υπό το δυτικό πρίσμα. Η παρακαταθήκη της στον Dior δεν μετριέται μόνο με όρους επιρροής ή πωλήσεων. Μετριέται στο ερώτημα που αφήνει πίσω της: πώς μπορεί η μόδα να μιλά για τις γυναίκες, από τις γυναίκες, χωρίς να χρειάζεται να απολογείται για τη δύναμή της.
Από την Πετρίνα Κίτη
