Σε μια από τις σπάνιες στιγμές πολιτικής σύμπνοιας, η Ιταλία βρίσκεται προ των πυλών μιας ιστορικής μεταρρύθμισης: η σεξουαλική πράξη χωρίς συναίνεση ετοιμάζεται να αναγνωριστεί νομικά ως βιασμός. Η αλλαγή αυτή, η οποία στοχεύει στο να διευκολύνει την ποινική δίωξη των δραστών και να ενισχύσει την προστασία των θυμάτων, προχωρά με τη συνεργασία της κεντροδεξιάς κυβέρνησης της Giorgia Meloni και της κεντροαριστερής αντιπολίτευσης.
Μια ομόφωνη ψήφος με ισχυρό συμβολισμό
Στην Κάτω Βουλή, 227 βουλευτές από το δεξιό κόμμα Brothers of Italy και το κεντροαριστερό Democratic Party ψήφισαν ομόφωνα υπέρ της επέκτασης του νομικού ορισμού της σεξουαλικής βίας ώστε να συμπεριλαμβάνει κάθε μη συναινετική πράξη.
Μέχρι σήμερα, ο ποινικός κώδικας της Ιταλίας όριζε τον βιασμό ως πράξη που διαπράττεται με βία, απειλές ή κατάχρηση εξουσίας. Η προσέγγιση αυτή συχνά λειτουργούσε αποθαρρυντικά για τα θύματα, τα οποία φοβούνταν ότι θα αμφισβητηθούν εάν δεν μπορούσαν να αποδείξουν σωματική αντίσταση.
«Είναι ξεκάθαρο ότι το σεξ χωρίς συναίνεση είναι βιασμός», δήλωσε η βουλευτής Laura Boldrini, η οποία εδώ και χρόνια αγωνίζεται για την αλλαγή του νόμου. «Είχαμε δει αποφάσεις πραγματικά σοκαριστικές, επειδή η συναίνεση δεν αποτελούσε μέχρι σήμερα νομική βάση».
Από τη συμπεριφορά του θύματος στη συμπεριφορά του δράστη
Η μεταρρύθμιση επιδιώκει να αλλάξει τη δικαστική οπτική: από το να κρίνεται η αντίδραση του θύματος, στο να εξετάζεται αποκλειστικά η πράξη του δράστη. Χαρακτηριστική ήταν μια υπόθεση του 2022, όπου άνδρας αθωώθηκε για βιασμό επειδή η γυναίκα «δεν είχε κλείσει εντελώς την πόρτα» της τουαλέτας, κάτι που ο δικαστής θεώρησε «πρόσκληση». Η απόφαση ανετράπη αργότερα από το Ανώτατο Δικαστήριο, αναφέρει ρεπορτάζ των Financial Times. Η βουλευτής εξήγησε ότι, μέχρι σήμερα, γυναίκες που παγώνουν από φόβο ή δεν μπορούν να αντισταθούν, συχνά δεν γίνονται πιστευτές. «Στις δίκες οι δικηγόροι ρωτούν: πώς αντιδράσατε; Είπατε όχι; Τον σπρώξατε;» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Italy to define non-consensual sex as rape https://t.co/gH4UdGfx9j via @ft
— Amy Kazmin (@AmyKazmin) November 19, 2025
«Ιστορικό βήμα» για την Ιταλία
Η βουλευτής Carolina Varchi, η οποία διαχειρίστηκε το νομοσχέδιο στην επιτροπή δικαιοσύνης, χαρακτήρισε τη μεταρρύθμιση «ιστορική», διευκρινίζοντας ότι κάθε σεξουαλική πράξη χωρίς «ελεύθερη, συνειδητή και παρούσα συναίνεση» θα θεωρείται έγκλημα.
Αν και η Giorgia Meloni δεν έχει σχολιάσει δημοσίως την αλλαγή, το νομοσχέδιο αναμένεται τώρα να προχωρήσει προς ψήφιση στη Γερουσία.
Η οικονομολόγος και συγγραφέας Azzurra Rinaldi χαρακτήρισε τη μεταρρύθμιση «επανάσταση», τονίζοντας ότι η ιταλική κοινωνία συχνά εξακολουθεί να κατηγορεί τα θύματα. «Είναι σημαντικό βήμα για την εισαγωγή της έννοιας της συναίνεσης στην ιταλική κουλτούρα. Μετά πρέπει να περάσει και στην καθημερινότητα».
Σοκαριστικά περιστατικά βιασμών στην Ιταλία
Τα τελευταία χρόνια η χώρα έχει συγκλονιστεί από σοβαρές υποθέσεις σεξουαλικής βίας: Το 2024, ο Ciro Grillo, γιος του κωμικού Beppe Grillo, καταδικάστηκε μαζί με φίλους του για ομαδικό βιασμό νεαρού μοντέλου. Ο επιχειρηματίας Alberto Genovese συνελήφθη το 2020 για τον βιασμό 18χρονης, την οποία είχε προηγουμένως ναρκώσει. Η υπόθεση έγινε πρόσφατα ντοκιμαντέρ στο Netflix.
Σύμφωνα με την επίσημη στατιστική υπηρεσία Istat, οι καταγγελίες για σεξουαλική βία αυξήθηκαν από 4.257 το 2014 σε 6.231 το 2023. Παρ’ όλα αυτα, οι ειδικοί εκτιμούν ότι η πλειονότητα των περιστατικών δεν αναφέρεται ποτέ.
Η Ιταλία έχει κάνει σημαντικά βήματα τα τελευταία χρόνια, υπέρ των θυμάτων, με τη συγκεκριμένη πρόταση νόμου να δίνει μεγάλη ανάσα στα θύματα. Το 1981 καταργήθηκε η διάταξη που επέτρεπε στους βιαστές να αποφύγουν την ποινή αν παντρεύονταν το θύμα τους. Το 1996 ο βιασμός έπαψε να θεωρείται έγκλημα «κατά του κοινωνικού ήθους» και αναγνωρίστηκε ως έγκλημα κατά του ατόμου.
