Πολλοί από εμάς έχουμε ακούσει για τον λεγόμενο «ροζ φόρο», το επιπλέον κόστος που πληρώνουν οι γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες για προϊόντα που χρησιμοποιούν και τα δύο φύλα. Αλλά έχετε ακούσει ποτέ για τον «φόρο περιόδου»; Μια 25χρονη γυναίκα από το Πακιστάν αποφάσισε να οδηγήσει τη χώρα της στα δικαστήρια για αυτόν.
Η υπόθεση Mahnoor Omer κατά Ομοσπονδίας του Πακιστάν, όπως ονομάζεται, έχει ήδη εκδικαστεί σε πρώτο βαθμό, και η Omer, η νεαρή δικηγόρος από το Ραουαλπίντι που στρέφεται κατά της της κυβέρνησής της χώρας της, έχει περάσει από τη σχετική αφάνεια στα πρωτοσέλιδα, ως σύμβολο ακτιβισμού.
Η Omer καταγγέλει τον λεγόμενο «φόρο περιόδου» στη χώρα της, καθώς μόνο ένα μικρό ποσοστό γυναικών στο Πακιστάν έχει τη δυνατότητα να αγοράζει σερβιέτες. Οι υψηλοί φόροι και δασμοί, που σύμφωνα με τη UNICEF μπορεί να αυξάνουν έως και 40% την τελική τιμή, καθιστούν τα προϊόντα υγιεινής απλησίαστα. Μια έρευνα έδειξε ότι μόλις το 16,2% των γυναικών σε αγροτικές περιοχές χρησιμοποιεί σερβιέτες λόγω του κόστους.
#FPExplained: Mahnoor Omer, a lawyer and activist, is suing Pakistan over sanitary pads. Here’s why.https://t.co/TeECocWHgZ
— Firstpost (@firstpost) October 24, 2025
Η πακιστανική κυβέρνηση εξαιρεί από τη φορολογία τα «είδη πρώτης ανάγκης», μια λίστα που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων σπέρμα βοοειδών, γάλα και τυρί. «Γιατί λοιπόν οι σερβιέτες, που χρειάζονται κάθε μήνα εκατομμύρια γυναίκες στη χώρα, θεωρούνται είδη πολυτελείας και φορολογούνται μαζί με αρώματα και καλλυντικά;» διερωτάται η Omer, μιλώντας στον Guardian. «Είναι απογοητευτικό που, παρά την παρουσία γυναικών σε θέσεις υπουργών, βουλευτών και δημοσίων λειτουργών, συνεχίζουν να περνούν πολιτικές που αγνοούν το φύλο χωρίς καμία αμφισβήτηση. Είτε πρόκειται για παράλειψη είτε για εσκεμμένη πράξη, τέτοιοι νόμοι πρέπει να τροποποιηθούν».
Μια γυναίκα περνά περίπου έξι με επτά χρόνια της ζωής της σε έμμηνο ρύση. Για τα κορίτσια και τις γυναίκες με χαμηλό εισόδημα, η σωστή διαχείριση αυτής της φυσικής λειτουργίας μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολη.
Την προσπάθεια της νεαρής δικηγόρου στηρίζει η οργάνωση Mahwari Justice, μια πρωτοβουλία νέων που παρέχει εκπαίδευση σε θέματα υγείας και διανέμει προϊόντα περιόδου σε φτωχές κοινότητες.
Η οργάνωση ιδρύθηκε μετά τις καταστροφικές πλημμύρες του 2022, όταν οι ιδρύτριες, Anum Khalid και Bushra Mahnoor, είδαν από κοντά γυναίκες να χρησιμοποιούν επικίνδυνα υποκατάστατα για την υγιεινή τους. Τότε ξεκίνησαν και την εκστρατεία στήριξης της νομικής δράσης της Omer, συγκεντρώνοντας ήδη πάνω από 4.700 υπογραφές.
«Επειδή υποθέσεις σαν αυτή συχνά περνούν απαρατήρητες, στόχος μας είναι να κινητοποιήσουμε τον κόσμο να υπογράψει το αίτημα και να ασκηθεί δημόσια πίεση για αλλαγή», λέει η Mahnoor.
Η ιστορία της 12χρονης Azeema δείχνει πόσο επείγουσα είναι αυτή η αλλαγή. Όταν οι πλημμύρες του 2022 χτύπησαν την επαρχία Σιντ, παρασύροντας το σπίτι της, η Azeema είχε μόλις την πρώτη της περίοδο. «Έπλενα συνεχώς τον εαυτό μου, αλλά δεν σταματούσε», θυμάται. Η μητέρα της έσκισε ένα κομμάτι ύφασμα για να χρησιμοποιήσει, πράγμα που της προκάλεσε εξανθήματα, πυρετό και μόνιμο τραύμα. «Και ακόμα χρησιμοποιούμε αυτά τα πανιά. Τα προϊόντα περιόδου είναι πολύ ακριβά», λέει.
Ο συνάδελφος και φίλος της Omer, δικηγόρος Ahsan Jehangir Khan, που παρουσίασε τα πρώτα επιχειρήματα στο δικαστήριο, επισημαίνει ότι το υψηλό κόστος των προϊόντων περιόδου «εντείνει τα οικονομικά και κοινωνικά μειονεκτήματα που ήδη αντιμετωπίζουν οι γυναίκες, ισοδυναμώντας με έμμεση διάκριση λόγω φύλου. Αν οι γυναίκες φορολογούνται για μια βιολογική λειτουργία, αυτό σημαίνει ότι τους αφαιρείται η αξιοπρέπειά τους», σημειώνει.
I’m featured in this article by the Guardian in my capacity as Mahnoor’s lawyer.
“The high cost of menstrual products aggravates the economic and social disadvantages already faced by women,” said Khan
Please give it a read. https://t.co/VZGt4o5vNN
— Ahsan Jehangir Khan (@ahsanjehangirkh) November 4, 2025
Οι συνέπειες είναι βαθιές: στο Πακιστάν, ένα στα πέντε κορίτσια χάνει μαθήματα κατά τη διάρκεια της περιόδου του, που αθροιστικά ισοδυναμεί με έναν ολόκληρο σχολικό χρόνο, σύμφωνα με τη Mahwari Justice. Έρευνες για την εμμηνορροϊκή υγεία δείχνουν ότι οκτώ στα δέκα κορίτσια νιώθουν ντροπή να μιλήσουν για την περίοδο, ενώ σχεδόν τα μισά δεν είχαν καμία ενημέρωση πριν τη βιώσουν.
Η χρήση πανιών ή άλλων υποκατάστατων διπλασιάζει τον κίνδυνο λοιμώξεων και μακροπρόθεσμων επιπλοκών στη γυναικολογική υγεία, τονίζει η οργάνωση.
Η κυβέρνηση του Πακιστάν δεν έχει ακόμη απαντήσει στην υπόθεση, όμως η Omer ελπίζει ότι μια ευνοϊκή απόφαση δεν θα μειώσει μόνο το κόστος των σερβιετών, αλλά θα συμβάλει και στην αλλαγή της κοινωνικής στάσης απέναντι στην έμμηνο ρύση.
«Για πάρα πολύ καιρό, το θέμα αυτό έχει θεωρηθεί ταμπού, περιβαλλόμενο από σιωπή και ντροπή, μέχρι που σχεδόν έπαψε να υπάρχει. Το πρόβλημα δεν είναι η περίοδος, είναι η σιωπή γύρω από αυτήν».
