Η Βρετανίδα πρωτευοντολόγος και ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των ζώων Dame Jane Goodall έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 91 ετών – από φυσικά αίτια, όπως ανακοίνωσε το ινστιτούτο της (Jane Goodall Institute), αποκαλώντας την «ακούραστη υπερασπίστρια» του φυσικού κόσμου. Τα Ηνωμένα Έθνη επίσης απέτισαν φόρο τιμής στη σπουδαία ερευνήτρια, ανακοινώνοντας ότι άφησε πίσω της μια «εξαιρετική κληρονομιά».
Νωρίτερα φέτος είχε παραλάβει το βραβείο Medal of Freedom από τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Joe Biden, ενώ ήδη από το 2004 έφερε τον βρετανικό τίτλο της Ντάμας.
Η Dr Goodall αφιέρωσε τη ζωή της στην πρωτοποριακή μελέτη και την προστασία των χιμπαντζήδων και άλλων μεγάλων πρωτεύοντων θηλαστικών. Ανακάλυψε ότι χρησιμοποιούν εργαλεία, ότι δημιουργούν σύνθετες κοινωνίες και πως θα μπορούσαν να γίνουν τόσο επιθετικοί, ώστε να φτάσουν ακόμα και σε σημείο να σκοτώσουν ο ένας τον άλλον.
Η Dr Goodall αφιέρωσε τη ζωή της στην πρωτοποριακή μελέτη και την προστασία των χιμπαντζήδων και άλλων μεγάλων πρωτεύοντων θηλαστικών. Ανακάλυψε ότι χρησιμοποιούν εργαλεία, ότι δημιουργούν σύνθετες κοινωνίες και πως θα μπορούσαν να γίνουν τόσο επιθετικοί, ώστε να φτάσουν ακόμα και σε σημείο να σκοτώσουν ο ένας τον άλλον.
Τα ευρήματά της οδήγησαν στην επαναστατική για την εποχή υπόθεση ότι μοιράζονται κοινούς προγόνους με τους ανθρώπους, η οποία επίσης μας ώθησε να επανεξετάσουμε τα δικαιώματα των ζώων. Τα βιβλία της είχαν τέτοια απήχηση, ώστε όταν πέθανε ένας από τους χιμπαντζήδες που μελετούσε (Flo), το 1972, οι Sunday Times τού αφιέρωσαν επικήδειο.
Η Goodall παρέμεινε ενεργή μέχρι τις τελευταίες ημέρες της ζωής της, συνεχίζοντας τα ταξίδια της ανά τον κόσμο, στα οποία παρέδιδε ομιλίες όπου προσπαθούσε να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση του φυσικού κόσμου και την ευαισθητοποίηση γι’ αυτόν.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η Valerie Jane Morris-Goodall (όπως ήταν ολόκληρο το όνομά της) γεννήθηκε το 1934, στο Χάμπστεντ του Λονδίνου. Σε μικρή ηλικία ο πατέρας της τής έκανε δώρο έναν πάνινο χιμπατζή και αυτή ήταν η στιγμή που κατάλαβε το πόσο πολύ αγαπούσε τα ζώα. Μεγαλώνοντας προσπαθούσε να σώζει και να βοηθά αδέσποτα και κακοποιημένα ζώα, ενώ ακόμη και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν σταμάτησε να περισώζει ζώα, όπως χάμστερ, σαύρες, σαλιγκάρια και πουλιά. Εξίσου με τη βοήθεια στα ζώα απολάμβανε την εξερεύνηση της φύσης και της άγριας ζωής.
Βρέθηκε το 1957 στην Κένυα και εκεί κατάλαβε ποιος ήταν ο σκοπός της ζωής της. Ξεκίνησε να εργάζεται στο Ναϊρόμπι, πρωτεύουσα της χώρας, όπου και συνάντησε τον διάσημο παλαιοντολόγο Louis Leakey, επιμελητή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της πόλης. Ο Leakey πίστευε ότι οι άνθρωποι και οι χιμπατζήδες μοιράζονται έναν κοινό πρόγονο, μια ιδέα που έχει τις ρίζες της στη θεωρία του Δαρβίνου.
Όταν γνώρισε την Goodall της πρότεινε να εργαστεί ως γραμματέας του, καθώς τον εντυπωσίασαν οι γνώσεις και η αγάπη της για τη φυσική ιστορία και τα ζώα. Για την έρευνά της δεν ακολουθούσε τις παραδοσιακές μεθόδους. Άρχισε να δίνει ονόματα στους χιμπατζήδες που έβρισκε, γεγονός που της επέτρεψε συνδεθεί πιο προσωπικά μαζί τους, αναγνωρίζοντάς τους ως μεμονωμένες προσωπικότητες.
Το 1977 η Goodall ίδρυσε το Ινστιτούτο Jane Goodall, το οποίο έχει γραφεία σε ολόκληρο τον κόσμο και έχει κερδίσει ευρεία αναγνώριση, χάρη στα προγράμματα διατήρησης και ανάπτυξης που εκτελεί στην Αφρική με επίκεντρο τις τοπικές κοινότητες.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Το μυστικό της για την επιτυχία και μια γεμάτη ζωή
Η πρωτευοντολόγος και ανθρωπολόγος έζησε μια απίστευτη ζωή που καθορίστηκε από την ικανότητά της να γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ των ανθρώπων και του ζωικού βασιλείου.
Τα επιτεύγματά της θεωρούνται μνημειώδη, δεδομένου ότι ξεκίνησε την καριέρα της σε μια εποχή που οι γυναίκες αντιμετωπίζονταν με μεγάλη δυσπιστία από τον κόσμο της επιστήμης και πολλοί ήταν εκείνοι που την απέτρεπαν από το να πάει στη ζούγκλα, αλλά και να ασχοληθεί με την επιστήμη.
«Όλοι γελούσαν μαζί μου και μου έλεγαν πως δεν θα τα καταφέρω. Ήταν μακριά από το σπίτι μου, δεν είχα χρήματα και ήμουν κορίτσι», έχει δηλώσει για την αρχή της ερευνάς της.
«Όλοι γελούσαν μαζί μου και μου έλεγαν πως δεν θα τα καταφέρω. Ήταν μακριά από το σπίτι μου, δεν είχα χρήματα και ήμουν κορίτσι», έχει δηλώσει για την αρχή της ερευνάς της.
Σε ένα αφιέρωμα της Wall Street Journal το 2021, της ζήτησαν μια συμβουλή προς εκείνους που επιθυμούν να ακολουθήσουν τα βήματά της ή έχουν στόχους που απαξιώνονται από τους γύρω τους.
«Ακολουθήστε το όνειρό σας, ακολουθήστε το πάθος σας, κάντε αυτό που σας παθιάζει. Όταν ονειρεύτηκα την Αφρική όταν ήμουν 10 ετών, όλοι γελούσαν μαζί μου», είπε. Είχε όμως απίστευτη υποστήριξη από τη μητέρα της, η οποία μάλλον δεν είχε ιδέα τότε ότι η παρότρυνσή της θα βοηθούσε να εμπνεύσει γενιές γυναικών και επιστημόνων να ξεπεράσουν τα όρια.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
«Η μαμά είπε: “Αν θέλεις πραγματικά κάτι τέτοιο, θα πρέπει να δουλέψεις τρομερά σκληρά. Θα πρέπει να εκμεταλλευτείς όλες τις ευκαιρίες. Και αν δεν τα παρατήσεις, ίσως βρεις τον τρόπο», είχε θυμηθεί τότε η Goodall.
Ως ένας άνθρωπος που έκανε αυτό που ήθελε σε μια κοινωνία με πολλά στεγανά, η συμβουλή της είχε άλλο βάρος.
«Αυτό είναι το μήνυμα που μεταφέρω στους νέους σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα στις υποβαθμισμένες περιοχές. Τόσο πολλοί άνθρωποι έχουν πει ή γράψει: “Jane, θέλω να σε ευχαριστήσω γιατί με δίδαξες, επειδή εσύ το έκανες αυτό, μπορώ να το κάνω κι εγώ”- δηλαδή να ακολουθήσουν τα όνειρά τους».
Όσο για το πώς μπορεί ο καθένας να βοηθήσει να γίνει ο πλανήτης ένα καλύτερο μέρος;
«Κάθε μέρα που ζούμε, έχουμε αντίκτυπο στον πλανήτη και πρέπει να κάνουμε ηθικές επιλογές, σκεπτόμενοι τις συνέπειες για τις μελλοντικές γενιές. Τι αγοράζουμε, τι τρώμε, τι φοράμε; Από πού προέρχεται; Αυτό θα αρχίσει να μας οδηγεί προς έναν καλύτερο κόσμο».
«Κάθε μέρα που ζούμε, έχουμε αντίκτυπο στον πλανήτη και πρέπει να κάνουμε ηθικές επιλογές, σκεπτόμενοι τις συνέπειες για τις μελλοντικές γενιές. Τι αγοράζουμε, τι τρώμε, τι φοράμε; Από πού προέρχεται; Αυτό θα αρχίσει να μας οδηγεί προς έναν καλύτερο κόσμο».
Έπειτα από μια ζωή γεμάτη έρευνα και περιπέτειες, η Jane Goodall είχε δύο αξίες στις οποίες ορκίζεται: την επιμονή και την ενσυναίσθηση.
Πίστευε ότι ο καθένας πρέπει να είναι επίμονος στην επιδίωξη των ονείρων του και παράλληλα να ζει μια συνειδητή ζωή, εστιάζοντας στο πώς οι καθημερινές του αποφάσεις έχουν αντίκτυπο στο μέλλον του πλανήτη.
