Ξεφύγαμε από μια χώρα όπου αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία δεν βλέπουν λόγο να τιμούν τις γυναίκες. Οι γυναίκες βγαίνουν στους δρόμους για να αγωνιστούν για τα δικαιώματά τους διακινδυνεύοντας τη ζωή και την ελευθερία τους. Εδώ μας δίνεται καταφύγιο σε ένα μέρος που δεν προορίζεται για να ζήσουν οι άνθρωποι. Ο προσφυγικός καταυλισμός είναι ένας ‘τόπος χωρίς επιλογές’.»
Ahin* (43 ετών), Κούρδισσα από το Ιράν, ζει σε καταυλισμό στη Στερεά Ελλάδα με τον σύζυγο και τα δύο παιδιά της
Το 2023, 16.806 κορίτσια και γυναίκες ζήτησαν άσυλο στην Ελλάδα. Με αφορμή την 8η Μαρτίου ως συμβολική ημέρα για τα δικαιώματα των γυναικών, η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) μοιράζεται τις φωνές τριών γυναικών με διαφορετική προέλευση και υπόβαθρο.
Τις ρωτήσαμε για τη ζωή τους ως γυναίκες που ζουν σε προσφυγικούς καταυλισμούς στην ηπειρωτική Ελλάδα και για το νόημα του αγώνα των γυναικών για τις ίδιες. Έχουν ως κοινό ένα παρελθόν που σημαδεύεται από ανδρική βία, διακρίσεις λόγω φύλου και συστημική κρατική καταπίεση. Τα λόγια τους δείχνουν απίστευτη δύναμη και θέληση να προχωρήσουν μπροστά, παρά τις αντιξοότητες.
Η Hani* (20 ετών) από τη Σομαλία και την Υεμένη, είναι μια μόνη γυναίκα με καθεστώς διεθνούς προστασίας που έφτασε στην Ελλάδα πριν από ένα χρόνο. Αυτό που την κρατά δυνατή ενώ ζει σε προσφυγικό καταυλισμό και αναζητά ένα μέλλον στην Ελλάδα είναι να μιλάει με τη μητέρα της, καθώς και οι γλωσσικές της δεξιότητες και οι φίλοι της από όλο τον κόσμο. Επιθυμεί να συνεχίσει τις σπουδές της, ως νοσοκόμα και μαία, και να εργαστεί σε αυτόν τον τομέα. Όνειρό της είναι, μια μέρα, να μπορέσει να δείξει στις γυναίκες της χώρας της πώς τα κατάφερε όλα μόνη της. Θέλει να δείξει «ότι μια γυναίκα μπορεί να τα καταφέρει» ώστε να έρθει η αλλαγή και να ενδυναμωθούν και άλλοι/ες.
Η Ahin* (43 ετών), Κούρδισσα από το Ιράν, έφτασε στην Ελλάδα στις αρχές του 2023 μέσω των χερσαίων συνόρων, με τον σύζυγό της και τα δύο παιδιά της (ηλικίας 14 και 20 ετών). Αυτό που την κρατά δυνατή όσο ζει στον προσφυγικό καταυλισμό είναι να απασχολεί τον εαυτό της βοηθώντας τους άλλους. Εύχεται ένα φωτεινό μέλλον όπου κανείς και καμία δεν θα εκτίθεται στην ‘προσφυγιά’ και θέλει να γίνει δικηγόρος.
Η Farzana* (29 ετών), από το Αφγανιστάν, έφτασε μέσω των χερσαίων συνόρων στην Ελλάδα τον χειμώνα του 2022 μαζί με τον πατέρα και την αδερφή της. Αυτό που την κράτησε δυνατή ήταν η παρακολούθηση διαδικτυακών επαγγελματικών μαθημάτων. Το όνειρό της είναι η ευτυχία για όλη την οικογένειά της και τους ανθρώπους γενικότερα. Για τον εαυτό της εύχεται μια μέρα να πάρει μια υψηλή θέση σε μια μεγάλη εταιρεία.
Οι Hani*, Ahin* και Farzana* μας είπαν τι βλέπουν έξω από το παράθυρό τους στους καταυλισμούς όπου μένουν. «Το να ζεις μέσα σε έναν καταυλισμό στην Ελλάδα δεν σου δίνει ελευθερία ως άνθρωπο και ως γυναίκα. Τις περισσότερες ώρες μένεις μέσα στο δωμάτιό σου και κρατάς το παράθυρό σου κλειστό. Χωρίς μαθήματα γλώσσας, χωρίς ενημερωτικές συνεδρίες για τα δικαιώματά σου, χωρίς ενδυνάμωση και υποστήριξη ένταξης», σημείωσε η Farzana*.
«Φανταστείτε πόσο πιο δύσκολο είναι αν είσαι γυναίκα, έχεις λάβει απορριπτική απόφαση στο αίτημα ασύλου σου ΚΑΙ έχεις επίσης μια σοβαρή ασθένεια, μια αναπηρία ή είσαι έγκυος! Τότε νιώθεις πρακτικά φυλακισμένη μέσα στο ‘σπίτι’ σου και μέσα στους τοίχους του καταυλισμού ενώ ζεις με τον φόβο» τονίζει η Hani*. Οι γυναίκες μας μίλησαν για τη ζωή τους στους καταυλισμούς. «Οι ζωές μας είναι λίγο σαν αυτά τα διαλυμένα κοντέινερ», λέει η Ahin*. «Δεν υπάρχει κανένα μέρος για να συναντηθούμε, να πιούμε μαζί ένα τσάι, κανένα προστατευμένο μέρος για να πάρουμε πληροφορίες και συμβουλές ως γυναίκες, να μάθουμε νέα πράγματα και να νιώσουμε ενδυναμωμένες» σημειώνει η Hani*.
Μας μίλησαν όμως και για την κατάσταση από την οποία προσπάθησαν να διαφύγουν και έγιναν προσφύγισσες: «Ο ‘πόλεμος’ δεν είναι μόνο βόμβες και σφαίρες, αλλά και καταστολή, διακρίσεις, έλλειψη ελευθερίας, πείνα» μας είπε η Ahin*. «Δεν έζησα ποτέ στη χώρα μου. Πάντα ήμουν προσφύγισσα, κάποια που δεν μπορεί να πάει στο σπίτι· κάποια που δεν έχει διαβατήριο. Ποτέ δεν επέλεξα να είμαι προσφύγισσα ή να ζήσω σε καταυλισμό» διαπιστώνει η Farzana*.
Τέλος, μοιράστηκαν τις σκέψεις τους και τις αγωνίες τους για το μέλλον, δεδομένης της έλλειψης ενταξιακών προγραμμάτων για τους πρόσφυγες και τις προσφύγισσες στην Ελλάδα: «Οδηγείσαι στη διαδικασία ασύλου, υπομένεις την περίοδο αναμονής για ένα άγνωστο πεπρωμένο και μόλις πάρεις άσυλο στέκεσαι εκεί χωρίς τίποτα στα χέρια σου. Είσαι απροετοίμαστη να ζήσεις στην Ελλάδα και παραμένεις επίσης χωρίς βοήθεια. […] Το σημερινό σύστημα δεν είναι ωφέλιμο ούτε για τους πρόσφυγες και τις προσφύγισσες, ούτε για το ελληνικό κράτος και τον λαό του. Είναι μια κατάσταση όπου όλοι/ες χάνουν.» λέει η Farzana*.
