Όχι, δεν είναι ιδέα σας: το skinny chic επέστρεψε στη μόδα. Παρόλο που το hashtag απαγορεύτηκε πρόσφατα, το content παραμένει. Influencers και celebrities χάνουν τόσο βάρος που δυσκολευόμαστε να τους γνωρίσουμε, το body positive κίνημα ξηλώνεται σαν το υφαντό της Πηνελόπης στην Οδύσσεια και οι plus size κολεξιόν γνωστών brands έχουν εξαφανιστεί από τα site τους με συνοπτικές διαδικασίες. Παράλληλα, οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης είναι γεμάτες viral videos του στυλ «τι έφαγα σήμερα για να παραμείνω skinny» και η κουλτούρα της δίαιτας θριαμβεύει ένα κεσεδάκι cottage cheese τη φορά.
Ένας εφιάλτης από τα 90s σε time loop
Μπορεί κάθε καλοκαίρι να βγαίνω ως άλλο plus size τζίνι από το λυχνάρι μου να σας μιλήσω για τη σημασία τού να αγαπάμε τον εαυτό μας, όμως αυτό το καλοκαίρι ανησυχώ περισσότερο από ποτέ. Για τη ζημιά που η επιστροφή του skinny chic έχει ήδη κάνει στην εικόνα που έχουμε για το σώμα μας – και, κυρίως, για τις κοινωνικές ζυμώσεις που μας το ξανάφεραν στη μόδα.
Το βαρύ φορτίο της αποθέωσης της λεπτότητας
Ναι, ο πιο προφανής υπαίτιος για όλη αυτή τη συρρίκνωση των σωμάτων γύρω μας είναι φυσικά το Ozempic και όλοι οι celebrities που άρχισαν να το χρησιμοποιούν για αισθητικούς αντί για ιατρικούς λόγους. Η σεμαγλουτίδη είναι όντως επαναστατικό φάρμακο και σε πολλές περιπτώσεις (όταν π.χ. χρησιμοποιείται για τον έλεγχο του διαβήτη) μπορεί να σώσει ζωές. Αλλά η εύκολη πρόσβαση στο Ozempic και συγγενή σκευάσματα είναι μόνο ένα κομμάτι του παζλ.
Η αλήθεια είναι πως η έξτρα κοινωνική έμφαση στα αδύνατα σώματα είναι κάπως σαν το καναρίνι στο ορυχείο: είναι ένα από τα πρώτα φαινόμενα που εμφανίζεται κάθε φορά που το παγκόσμιο εκκρεμές γέρνει προς τις ακροδεξιές κυβερνήσεις και τις «παραδοσιακές» αξίες παγκοσμίως. Τα συντηρητικά καθεστώτα προτιμούν τις γυναίκες «παραδοσιακά» θηλυκές, με τόσο χαμηλό δείκτη μάζας σώματος και τόση αγωνία να τον διατηρήσουν χαμηλό ώστε να είναι απασχολημένες όλη μέρα μετρώντας θερμίδες και βήματα και μακροθρεπτικά και μπουκιές. Είμαι σίγουρη ότι το ξέρετε: είναι σκληρή δουλειά να μετράς θερμίδες και βήματα και μακροθρεπτικά και μπουκιές όλη μέρα, κάθε μέρα. Σε αφήνει χωρίς καθόλου ενέργεια να ζήσεις μια πλήρη ζωή γεμάτη χαρά, γνώση, τέχνη και μακαρονάδες – και σίγουρα χωρίς καθόλου ενέργεια να διαμαρτυρηθείς για τα διάφορα κοινωνικά δικαιώματα που χάνουμε με καταιγιστικούς ρυθμούς. Γυναίκες που λιμοκτονούν δεν επαναστατούν.
Γυναίκες που λιμοκτονούν & καταπίεση
Επίσης, για ποια παράδοση ακριβώς μιλάμε; Σε ποια δεκαετία ζούσαν αυτές οι παραδοσιακές γυναίκες που αποτελούν το τωρινό ultra συντηρητικό ιδεώδες; Σίγουρα όχι το 1930, 1940, 1950 ή 1960, όπου οι διαφημίσεις στα γυναικεία περιοδικά πουλούσαν σκευάσματα με σίδηρο και διατροφική μαγιά για γρήγορη πρόσληψη βάρους με τίτλους όπως «Κοκαλιάρα και ντρέπεστε να κυκλοφορήσετε με μπικίνι; Κερδίστε 5-10 κιλά άμεσα»! (Αλίμονο αν δεν ντρεπόμαστε για την εμφάνισή μας σε οποιοδήποτε βάρος, σίγουρα υπάρχει ένα σκεύασμα σε συναρπαστική τιμή να μας βοηθήσει.) Οχι, το σημερινό ιδανικό σώμα έχει περισσότερα κοινά με αυτό της δεκαετίας του ’90 και των early 00s, όταν η Κέιτ Μος μας έλεγε πως «τίποτα δεν έχει καλύτερη γεύση από το να είσαι skinny» και οι σχεδιαστές μόδας έφτιαχναν παντελόνια τζιν τόσο χαμηλοκάβαλα που χτυπούσαν στα κόκαλα της λεκάνης – τα οποία ήταν σημαντικό να διαγράφονται. Η Κέιτ Μος πλέον έχει μετανιώσει το διάσημο τσιτάτο της, αλλά ο απόηχός του παραμένει, δυστυχώς.
Διατροφικές διαταραχές, ένα κλικ τη φορά
Σύμφωνα με το Αμερικανικό Institute of Health, οι διατροφικές διαταραχές έχουν διπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια, από 3,5% στο 7,8% του παγκόσμιου πληθυσμού. Τριάντα εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη αναμένεται να έχουν κάποια διατροφική διαταραχή κατά τη διάρκεια της ζωής τους, το 90% των οποίων μεταξύ 12 και 25 ετών. Το Πανεπιστήμιο Northumbria στο Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκει πως 1,25 εκατομμύριο Βρετανοί πάσχουν από διατροφικές διαταραχές και πως το ποσοστό τους έχει τετραπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία. Και στην Ελλάδα; Σύμφωνα με ρεπορτάζ της ΕΡΤ, κάθε χρόνο νοσηλεύονται 800 με 1.000 άτομα λόγω διατροφικών διαταραχών, με τον αριθμό συνεχώς να αυξάνεται και τον μέσο όρο ηλικίας συνεχώς να μειώνεται (μιλάμε για παιδιά 9 και 10 ετών στο νοσοκομείο). Το Ελληνικό Κέντρο Διατροφικών Διαταραχών παρατήρησε ραγδαία αύξηση κατά την περίοδο του COVID-19 στο ποσοστό των παιδιών και εφήβων ως 17 ετών που αντιμετωπίζουν διατροφικές διαταραχές. Oχι τυχαία, καθώς η χρήση των social media επίσης αυξήθηκε ραγδαία από τότε.
Δεν υπάρχουν αρκετά λόγια για τη φρίκη που νιώθω κάθε φορά που βλέπω βίντεο στο TikTok με το hashtag #SkinnyTok: συμβουλές για το πώς να τρώτε μόνο 3 (!) μπουκιές από το φαγητό σας γιατί «δεν χρειάζεστε παραπάνω», συμβουλές για το πώς να κάνετε 20.000 βήματα τη μέρα, για το πώς οι skinny άνθρωποι είναι «ανώτεροι από τον υπόλοιπο πληθυσμό» γιατί δεν είναι «δούλοι» του φαγητού… Πονάνε το κεφάλι μου, το στομάχι μου και η καρδιά μου στη σκέψη ενός νεαρού κοριτσιού να βομβαρδίζεται με τέτοια μηνύματα, καθώς το σώμα της μεγαλώνει στην εφηβεία. Πονάνε το κεφάλι μου, το στομάχι μου και η καρδιά μου καθώς θυμάμαι τον εαυτό μου να κουβαλάει παρόμοια αφηγήματα για χρόνια και να βλέπει το φαγητό ως εχθρό (αλλά δεν πειράζει, γιατί είχα κιλά να χάσω, οπότε ποιος νοιάζεται αν κόντεψα να πεθάνω και έχασα τα μαλλιά μου – έδειχνα ωραία κι αυτό έχει σημασία). Και, ναι, το συγκεκριμένο hashtag απαγορεύτηκε πρόσφατα από την πλατφόρμα μετά από παγκόσμια κατακραυγή για τη ζημιά που έχει κάνει, αλλά το σχετικό περιεχόμενο παραμένει. Σε συνδυασμό με τα ΑΙ-φίλτρα που δείχνουν «πώς θα ήσουν αδύνατη» για έμπνευση και όλες τις ΑΙ εφαρμογές που παριστάνουν τους διαιτολόγους συνιστώντας meal plans δεξιά κι αριστερά, δεν είναι καθόλου τυχαίο που η σχέση με το σώμα μας και η αυτοπεποίθηση μας περνάνε ίσως τη χειρότερη κρίση φέτος.
Το σώμα είναι δοχείο, όχι ένδειξη αξίας
Ωραία, και τώρα; Πώς μπορούμε να διατηρήσουμε (ή να ξαναχτίσουμε) την αυτοπεποίθησή μας υπό αυτές τις συνθήκες; Το πρώτο βήμα είναι και το πιο δύσκολο: πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το σώμα μας δεν είναι συνδεδεμένο με την έμφυτη αξία μας ως ανθρώπινα όντα. Για μένα, χρειάστηκε να περάσω Long COVID και να ξαναγνωρίσω τον εαυτό μου απ’ την αρχή, γιατί πλέον οι αντοχές μου είναι μειωμένες: κουράζομαι πιο εύκολα, τα συμπτώματα του ADHD μου έχουν χειροτερέψει, οι ημικρανίες μου κάνουν στενή παρέα και χρειάζομαι συχνά περισσότερο χρόνο απ’ ό,τι πριν να κάνω κάποια πράγματα (όπως να γράψω αυτό το άρθρο εν προκειμένω). Κι αυτό δεν σημαίνει ότι αξίζω περισσότερα ή λιγότερα ως άνθρωπος. Γιατί λοιπόν να αξίζω περισσότερα ή λιγότερα με βάση το τι λέει η ζυγαριά;
Είναι τόσο εύκολο να πέσουμε στην παγίδα ότι κάποιος με αδύνατο σώμα είναι «καλύτερος» από εμάς ή έχει περισσότερη αυτοσυγκράτηση και συνέπεια. Δυστυχώς πολλές νεαρές γυναίκες που συχνάζουν στο SkinnyTok το πιστεύουν αυτό για τον εαυτό τους. Θα μεγαλώσουν και θα μάθουν. Αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις το βάρος μας είναι κάτι που δεν μπορούμε να ελέγξουμε απόλυτα: έχει να κάνει με το DNA μας, με κληρονομικά θέματα υγείας, με την κατάσταση των ορμονών μας και με ένα σωρό άλλα πράγματα που δεν ελέγχονται μετρώντας μπουκιές και αντικαθιστώντας τις σάλτσες, τα παγωτά και τη χαρά της ζωής με cottage cheese.
Δεν είναι παραίτηση το να αποδεχτούμε πως η εμφάνισή μας δεν είναι τόσο στο χέρι μας όσο νομίζουμε. Εχουμε πάντα καθήκον, απέναντι στον εαυτό μας, να φερόμαστε στο σώμα μας με αγάπη και να το φροντίζουμε όσο γίνεται. Η αγάπη, όμως, δεν μεταφράζεται σε συγκεκριμένα εκατοστά στη μέση και τους γοφούς. Η αυτοαποδοχή δεν μπορεί να είναι υπό όρους.
Καλοσύνη & αυτοσυμπόνια το αντίδοτο στην ανασφάλεια
Όταν όλα γύρω μας συνωμοτούν για να μας κάνουν να πιστέψουμε πως το σώμα μας δεν είναι «αρκετά καλό», τότε είναι που χρειάζεται να επαναδιατυπώσουμε τον εσωτερικό μας μονόλογο. Αντί για εκείνη τη φωνή που επιμένει πως αν χάσουμε Χ κιλά θα γίνουμε πιο ευτυχισμένες και σίγουρες για τον εαυτό μας (spoiler alert: το έχω δοκιμάσει, δεν ισχύει), ας αρχίσουμε να ακούμε τη φωνή που αναγνωρίζει ότι νιώθουμε ανασφάλεια για την εμφάνισή μας και ρωτάει «γιατί;». Τη φωνή που μας θυμίζει πως ζούμε σε μια κοινωνία πιο χοντροφοβική από ποτέ, αλλά και που μας θυμίζει όλα όσα το σώμα μας μπορεί να κάνει για μας, που δεν έχουν σχέση με το σχήμα της κοιλιάς μας ή το πώς δείχνουμε στις φωτογραφίες. Τη φωνή που μας αναγκάζει να αναρωτηθούμε αν όντως φροντίζουμε τον εαυτό μας όπως και όσο χρειάζεται ή αν απλώς συγκρίνουμε το πώς φερόμαστε στο σώμα μας με το πώς φέρονται στο σώμα τους άνθρωποι που είναι πιο αδύνατοι από εμάς.
Γιατί το κάθε σώμα έχει διαφορετικές ανάγκες
Τέλος, η ριζική καλοσύνη και αυτοσυμπόνια είναι και λίγο fake it until you make it. Βρείτε μικρά πράγματα στην εμφάνισή σας που σας αρέσουν ή που μπορούν να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή σας: φορέστε ένα ρούχο που σας κάνει να νιώθετε badass, τολμήστε εκείνο το κούρεμα, εκείνο το μακιγιάζ. Βρείτε τρόπους να κινηθείτε που πηγάζουν από χαρά και ευγνωμοσύνη για το τι μπορεί να κάνει το σώμα σας όχι από αγωνία για τις θερμίδες που καίτε.
Ο διαχωρισμός της αυτοεκτίμησής μας από την εμφάνισή μας είναι τόσο δύσκολος κι όμως τόσο απαραίτητος για ένα καλό καλοκαίρι και μια ακόμα καλύτερη ζωή. Όσο για το skinny chic, σαν όλους τους εφιάλτες, εύχομαι να το κάψει ο ήλιος.
Εικονογράφηση: Μαριάννα Βήτου
