Καθώς η ανθρωπιστική κρίση στη Λωρίδα της Γάζας επιδεινώνεται, γυναίκες καταγγέλλουν ότι έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης από ντόπιους άνδρες, ορισμένοι εκ των οποίων φέρονται να έχουν σχέση με ανθρωπιστικές οργανώσεις, με αντάλλαγμα φαγητό, χρήματα, φαρμακευτική βοήθεια ή εργασία.
Έξι γυναίκες περιέγραψαν τις εμπειρίες τους στο Associated Press, όλες υπό καθεστώς ανωνυμίας, λόγω φόβου για αντίποινα από τις οικογένειές τους ή τους άνδρες που τις προσέγγισαν, αλλά και λόγω του κοινωνικού στίγματος γύρω από τη σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση στην παλαιστινιακή κοινωνία.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, οι άνδρες που τις πλησίασαν εκμεταλλεύτηκαν την απελπιστική ανάγκη τους για βοήθεια, προτείνοντάς τους ανταλλάγματα με σεξουαλικό υπονοούμενο ή με ευθείες προτάσεις. Ορισμένες περιπτώσεις περιλάμβαναν ψευδείς υποσχέσεις για εργασία σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, καταγγελίες για σεξουαλική συνεύρεση υπό πίεση ή εκβιασμό και προσβλητικά τηλεφωνήματα με αιτήματα για φωτογραφίες και σεξουαλικές πράξεις.
«Ήθελα να φύγω από εκεί»
Μία από τις γυναίκες ανέφερε ότι άνδρας που της υποσχέθηκε δουλειά σε ανθρωπιστική οργάνωση την οδήγησε σε άδειο διαμέρισμα και όχι σε γραφείο, όπως της είχε πει, και της ζήτησε να βγάλει τη μαντίλα της. Περιέγραψε ότι ένιωσε φόβο και ντροπή, και τελικά «υπέκυψε» για να μπορέσει να φύγει. Στη συνέχεια της έδωσε χρήματα και προμήθειες, όμως η εργασία για την οποία είχε αρχικά μιλήσει δεν ήρθε παρά εβδομάδες αργότερα.
Η 38χρονη μητέρα έξι παιδιών, της οποίας ο σύζυγός έλειπε λόγω του πολέμου και η επιχείρηση που είχαν είχε κλείσει, περιέγραψε πώς, έναν μήνα μετά την έναρξη του πολέμου, ένας άνδρας τής υποσχέθηκε δουλειά με εξαμηνιαία σύμβαση σε ανθρωπιστική οργάνωση.
«Μου έκανε κομπλιμέντα και μου είπε να βγάλω τη μαντίλα μου», ανέφερε η γυναίκα για τη στιγμή που την οδήγησε στο διαμέρισμα, όπου -υποτίθεται- θα μιλούσαν για τη δουλειά που θα της προσέφερε. «Μου είπε ότι μ’ αγαπάει και ότι δεν θα με πιέσει, αλλά δεν με άφηνε να φύγω». Η γυναίκα παραδέχτηκε ότι αφού προσπάθησε να φύγει υπέκυψε και υπήρξε σεξουαλική επαφή, αλλά αρνήθηκε να δώσει λεπτομέρειες λέγοντας πως ένιωσε «φόβο και ντροπή».
«Έπρεπε να προσποιηθώ, γιατί ήμουν τρομοκρατημένη. Ήθελα απλώς να φύγω από εκεί», είπε χαρακτηριστικά.
Ο άνδρας της έδωσε 100 σεκέλ (περίπου 25ευρώ) πριν φύγει, και δύο εβδομάδες αργότερα της παρέδωσε ένα κουτί με φάρμακα και ένα με τρόφιμα. Η δουλειά, ωστόσο, δεν ήρθε για πολύ καιρό.
«Στην αρχή με ρωτούσε απλά πράγματα: τι απέγινε ο σύζυγός μου, πόσα παιδιά έχω. Μετά, όμως, άρχισε να ρωτά: “Τι εσώρουχα φοράς; Πώς σε ικανοποιούσε ο άντρας σου;”».
«Τι εσώρουχα φοράς;»
Μια 35χρονη γυναίκα που έχει χάσει τον σύζυγό της και είναι χήρα με παιδιά ανέφερε ότι άνδρας που φορούσε στολή της UNRWA (Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες) πήρε τον αριθμό της ενώ περίμενε για βοήθεια στην περιοχή Muwasi, η οποία έχει χαρακτηριστεί από το Ισραήλ ως ανθρωπιστική ζώνη.
Λίγες μέρες μετά, ξεκίνησε να δέχεται τηλεφωνήματα αργά το βράδυ. «Στην αρχή με ρωτούσε απλά πράγματα: τι απέγινε ο σύζυγός μου, πόσα παιδιά έχω. Μετά, όμως, άρχισε να ρωτά: “Τι εσώρουχα φοράς; Πώς σε ικανοποιούσε ο άντρας σου;”». Σε μία από τις κλήσεις της ζήτησε να πάει στο σπίτι της για σεξ. Εκείνη αρνήθηκε και τελικά μπλόκαρε τον αριθμό του.
Η γυναίκα λέει ότι υπέβαλε προφορική καταγγελία στην UNRWA στη Γάζα, αλλά της ζητήθηκε να προσκομίσει ηχητικά αποδεικτικά, κάτι που δεν μπορούσε να κάνει λόγω παλαιού τηλεφώνου. Η UNRWA απάντησε μέσω email ότι εφαρμόζει πολιτική μηδενικής ανοχής στη σεξουαλική εκμετάλλευση και ότι οι καταγγελίες εξετάζονται σοβαρά χωρίς να απαιτείται απόδειξη, ωστόσο δεν σχολίασε τη συγκεκριμένη περίπτωση.
«Δεν τον κατήγγειλα ποτέ. Δεν ανέφερα σε κανέναν τι έγινε. Είπα στον εαυτό μου ότι κανείς δεν θα το πίστευε. Ίσως να έλεγαν ότι το λέω μόνο και μόνο για να πάρω δουλειά», είπε.
«Μπορούμε να πάμε κάπου μαζί;»
Μια 37χρονη μητέρα τεσσάρων παιδιών ανέφερε ότι της έγινε πρόταση από άνδρα, υπεύθυνο καταφυγίου, να της παρέχει τροφή και στέγη υπό τον όρο να πάνε «κάπου μαζί». Η γυναίκα κατάλαβε πως η πρόταση ήταν σεξουαλικής φύσης και αρνήθηκε.
Άλλες γυναίκες ανέφεραν ότι οι άνδρες που τις πλησίασαν ήταν Παλαιστίνιοι, οι οποίοι τους πήραν τον αριθμό τηλεφώνου στο πλαίσιο της διαδικασίας παροχής βοήθειας, κάτι που είναι συνηθισμένο. Όπως είπαν, αργότερα δέχονταν τηλεφωνήματα με σεξουαλικά υπονοούμενα, αιτήματα για φωτογραφίες ή ακόμη και ευθείες προτάσεις.
Γιατί δεν τον κατήγγειλε: «Θα έλεγαν ότι το λέω μόνο και μόνο για να πάρω δουλειά»
Η ίδια 38χρονη μητέρα που είχε δεχθεί τη σεξουαλική κακοποίηση με πρόφαση τη δουλειά, είπε ότι περίπου έναν μήνα αργότερα ξαναείδε τον άνδρα σε σημείο διανομής βοήθειας, τον Δεκέμβριο του 2023. Εκείνος τελικά τη βοήθησε να προσληφθεί σε εξάμηνη θέση στην UNRWA, την οποία και ολοκλήρωσε.
«Δεν τον κατήγγειλα ποτέ. Δεν ανέφερα σε κανέναν τι έγινε. Είπα στον εαυτό μου ότι κανείς δεν θα το πίστευε. Ίσως να έλεγαν ότι το λέω μόνο και μόνο για να πάρω δουλειά», είπε.
Μετά το τέλος της σύμβασης, η γυναίκα εκτοπίστηκε, είναι άνεργη και δυσκολεύεται να θρέψει την οικογένειά της. Λέει ότι έχει μπλοκάρει τον άνδρα, αλλά εκείνος προσπαθεί να επικοινωνήσει μαζί της ακόμη και σήμερα.
«Έπρεπε να ζητήσω βοήθεια για τα παιδιά μου. Αν δεν το έκανα εγώ, ποιος θα το έκανε;».
Το δίκτυο PSEA (Protection from Sexual Exploitation and Abuse), στο οποίο συμμετέχει και η UNRWA, επιβεβαίωσε ότι το 2024 καταγράφηκαν 18 καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση ή εκμετάλλευση που σχετίζονται με την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.
Οι υποθέσεις περιλαμβάνουν εργαζόμενους σε ανθρωπιστικές οργανώσεις ή συνεργαζόμενα πρόσωπα, όπως εθελοντές ή εργολάβους. Οι έρευνες για τέτοιου είδους περιστατικά διενεργούνται από τους εργοδότες των καταγγελλόμενων και δεν έχουν δημοσιοποιηθεί στοιχεία για το πόσες υποθέσεις βρίσκονται υπό διερεύνηση.
Ψυχολόγοι και γυναικείες οργανώσεις στη Γάζα επισημαίνουν αύξηση των περιστατικών εκμετάλλευσης όσο επιδεινώνεται η κρίση. Σύμφωνα με την Amal Syam, διευθύντρια του Women’s Affairs Center, πριν από τον πόλεμο τέτοιες περιπτώσεις καταγράφονταν μία ή δύο φορές τον χρόνο, ενώ τώρα έχουν αυξηθεί κατακόρυφα. Παρ’ όλα αυτά, πολλές οργανώσεις αποφεύγουν να αναδείξουν το ζήτημα δημόσια.
Οι δράστες, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, ήταν συχνά Παλαιστίνιοι που παρουσιάζονταν ως εργαζόμενοι ή συνεργάτες οργανώσεων. Πολλές από τις προσεγγίσεις φέρεται να έγιναν τη στιγμή που οι γυναίκες προσπαθούσαν να εγγραφούν για να λάβουν βοήθεια, δίνοντας τους αριθμούς τηλεφώνου τους, μια συνήθη πρακτική στη διαδικασία παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας.
Καθώς οι γυναίκες αντιμετωπίζουν την καθημερινή επιβίωση, πολλές υπογράμμισαν την ανάγκη να διατηρήσουν την αξιοπρέπειά τους, ακόμη και όταν αναγκάζονται να ζητούν βοήθεια υπό δύσκολες συνθήκες. «Ένιωσα εντελώς ταπεινωμένη», δήλωσε μία μητέρα τεσσάρων παιδιών, που αρνήθηκε πρόταση γάμου από άνδρα που της έταζε συμπληρώματα διατροφής. «Έπρεπε να ζητήσω βοήθεια για τα παιδιά μου. Αν δεν το έκανα εγώ, ποιος θα το έκανε;».
