Το ποσοστό θανάτων μεταξύ εφήβων και νέων ενηλίκων αυξάνεται επικίνδυνα, σύμφωνα με διεθνή μελέτη για τις αιτίες θανάτου και αναπηρίας παγκοσμίως.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι οι λόγοι διαφοροποιούνται ανά περιοχή, από χρήση αλκοόλ, ουσιών και αυτοκτονίες στη Βόρεια Αμερική, έως λοιμώξεις και τραυματισμούς στη νότια Σαχάρα, και προειδοποιούν ότι τα στοιχεία αυτά πρέπει να λειτουργήσουν ως «καμπανάκι αφύπνισης» για μια παγκόσμια κρίση.
Στη μελέτη διαπιστώθηκε ότι χρόνιες νόσοι όπως καρδιοπάθειες και διαβήτης ευθύνονται πλέον για τα δύο τρίτα όλων των προβλημάτων υγείας, ενώ τα προβλήματα ψυχικής υγείας παρουσιάζουν ραγδαία αύξηση.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι το ήμισυ του παγκόσμιου φορτίου ασθενειών μπορεί να προληφθεί, εφόσον μειωθούν γνωστοί κίνδυνοι όπως η υπέρταση, η ρύπανση του αέρα, το κάπνισμα και η παχυσαρκία.
Η μελέτη Global Burden of Disease, που βασίστηκε σε δεδομένα από 300.000 πηγές και συμμετοχή 16.500 επιστημόνων, δημοσιεύθηκε στο The Lancet και παρουσιάστηκε στο Παγκόσμιο Συνέδριο Υγείας στο Βερολίνο.
Παρά τη συνολική μείωση των ποσοστών θνησιμότητας ως το 2023 σε 204 χώρες και την ανάκαμψη της αναμενόμενης διάρκειας ζωής, οι συγγραφείς δηλώνουν έντονη ανησυχία για τις επίμονες ή αυξανόμενες απώλειες στους νέους.
Στη Βόρεια και Λατινική Αμερική, οι αυξήσεις οφείλονται κυρίως σε αυτοκτονίες, χρήση ουσιών και αλκοόλ. Σύμφωνα με τον Dr. Christopher Murray, διευθυντής του Ινστιτούτου Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας (IHME), αυτό συνδέεται στενά με την άνοδο άγχους και κατάθλιψης στους νέους, ειδικά στις γυναίκες. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι ηλεκτρονικές συσκευές ή οι αλλαγές στην ανατροφή, είναι υπό εντατική εξέταση, ώστε να διαπιστωθεί ο ακριβής ρόλος που παίζουν σε όλο αυτό. Δήλωσε για την ακρίβεια: «Η αύξηση της κατάθλιψης και του άγχους είναι ανησυχητική. Υπάρχει μεγάλη συζήτηση για τις αιτίες: είναι τα social media; είναι οι κοινωνικές αλλαγές; Το βέβαιο είναι ότι η πανδημία επιδείνωσε σημαντικά την ψυχική υγεία των νέων».
Στη νότια Σαχάρα, τα μοντέλα δείχνουν ότι οι θάνατοι παιδιών ηλικίας 5–14 ετών από λοιμώδεις ασθένειες και ατυχήματα είναι πιο πολλοί από ό,τι πιστευόταν μέχρι τώρα. Για κορίτσια και γυναίκες 15–29 ετών, η θνησιμότητα είναι 61% υψηλότερη στις νέες εκτιμήσεις, λόγω επιπλοκών τοκετού, τραυματισμών και μηνιγγίτιδας
Η κατάσταση στην Ευρώπη
Ειδική μνεία γίνεται στην Ανατολική Ευρώπη, όπου οι θάνατοι από HIV, αυτοτραυματισμούς, διατροφικές διαταραχές και ψυχικές νόσους αυξήθηκαν δραματικά. Μεταξύ 2011 και 2023, οι θάνατοι στις ηλικίες 15–19 ετών αυξήθηκαν κατά 54%, και κατά 40% στις ηλικίες 20–24.
Η πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία επιδείνωσε περαιτέρω την κατάσταση, με το επίκεντρο της βίας να μετατοπίζεται από τη Μέση Ανατολή προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, αυξάνοντας τους θανάτους από τραυματισμούς. Η Παλαιστίνη καταγράφει τη μεγαλύτερη θνησιμότητα παγκοσμίως λόγω σύγκρουσης και τρομοκρατίας.
Το βάρος των χρόνιων ασθενειών στους νέους
Οι επιστήμονες εστιάζουν ιδιαίτερα στην άνοδο των ψυχικών νοσημάτων σε εφήβους και νέους. Τα παγκόσμια ποσοστά άγχους αυξήθηκαν κατά 63% και της κατάθλιψης κατά 26% την τελευταία δεκαετία. Ειδικά στη Βόρεια Αμερική, τα αυξημένα ποσοστά θανάτων μεταξύ νεαρών γυναικών φαίνεται να συνδέονται με αυτήν την επιδείνωση της ψυχικής υγείας.
Η μελέτη υπογραμμίζει ότι σχεδόν τα δύο τρίτα της παγκόσμιας νοσηρότητας και θνησιμότητας πλέον αποδίδονται σε μη μεταδοτικά νοσήματα, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτης και εγκεφαλικά. Η τάση είναι ιδιαίτερα έντονη σε χώρες με μεσαίο εισόδημα, όπου η μετάβαση σε ασθένειες του σύγχρονου τρόπου ζωής (παχυσαρκία, καθιστική ζωή, κακή διατροφή) γίνεται με ραγδαίους ρυθμούς.
Η έλλειψη ρυθμίσεων στην παραγωγή τροφίμων, η απουσία διατροφικής εκπαίδευσης και η γρήγορη αλλαγή στον τρόπο ζωής στις αστικές περιοχές, επιβαρύνουν περαιτέρω την υγεία των νέων.
Η Dr. Githinji Gitahi της Amref υπογράμμισε ότι το δυναμικό των νέων στην Αφρική είναι τεράστιο, αλλά για να αξιοποιηθεί απαιτούνται ισχυρά υγειονομικά συστήματα και ολοκληρωμένες δημόσιες παρεμβάσεις.
Η Emmanuela Gakidou, καθηγήτρια και βασική ερευνήτρια στο IHME, προειδοποίησε ότι η πρόοδος σε φτωχότερες περιοχές κινδυνεύει λόγω περικοπών στη διεθνή βοήθεια, ένα γεγονός που μπορεί να διευρύνει τις υγειονομικές ανισότητες.
Η έκθεση καταλήγει με κάλεσμα σε κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς να ενισχύσουν τις δημόσιες δομές υγείας και να προχωρήσουν σε πολιτικές με επίκεντρο τους νέους. «Οι αποσπασματικές λύσεις αποτυγχάνουν. Οι νέοι χρειάζονται φροντίδα προσαρμοσμένη στις πραγματικές τους ανάγκες», δήλωσε ο Dr. Githinji Gitahi από την Amref Health Africa.