Στο νέο επεισόδιο του Vidcast Γυναίκες του Marie Claire, μια προσωπική ιστορία ελπίδας και επιστημονικής καινοτομίας έρχεται στο προσκήνιο. Η 52χρονη Λία Μπαρμπαρή, με τη στήριξη του Dr. Ιωάννη Ζερβομανωλάκη και της εξειδικευμένης ομάδας της AIVF Athens στη Μονάδα Υγεία IVF Εμβρυογένεσις — της πρώτης ομάδας στην Ελλάδα που εφαρμόζει ολιστική προσέγγιση τεχνητής νοημοσύνης — κατάφερε να μείνει έγκυος μέσω της πρώτης εφαρμογής τεχνητής νοημοσύνης σε κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η καινοτόμος αυτή τεχνολογία αξιολογεί με μη επεμβατικό και ολιστικό τρόπο, σε πραγματικό χρόνο, την ποιότητα των εμβρύων. Η συζήτηση αναδεικνύει τις νέες δυνατότητες που ανοίγονται για τις γυναίκες σήμερα, τη βαθιά ψυχολογική διάσταση της διαδικασίας, και την ελπίδα που γεννιέται μέσα από την πρόοδο της επιστήμης.
«Να μην σταματήσουν να ονειρεύονται», συμβουλεύει τις γυναίκες που βρίσκονται στην αρχή του δικού τους ταξιδιού, ενώ ο γιατρός της τονίζει: «Πίστη στο όνειρο και εμπιστοσύνη στους επιστήμονες». Η Λία περιγράφει τη συγκίνησή της όταν είδε για πρώτη φορά τα έμβρυά της να εξελίσσονται σε πραγματικό χρόνο μέσα από το σύστημα timelapse, αλλά και τη δύναμη που της έδωσε η ψυχική υποστήριξη της ιατρικής ομάδας.
Μια συνέντευξη για τη μητρότητα χωρίς ηλικιακά όρια, για την τεχνολογία που πλέον ενδυναμώνει τις γυναίκες — και για τα όνειρα που δεν έχουν ημερομηνία λήξης.
Πατήστε play για να ακούσετε τη συζήτηση
Μας ακούτε και στο Spotify
Διαβάστε ένα μέρος της συζήτησης
Πώς γεννήθηκε η ιδέα να ενταχθεί η τεχνητή νοημοσύνη σε μια τόσο ευαίσθητη διαδικασία όπως είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση;
Ι.Ζ «Ζούμε στο 2025. Για όσους δεν το έχουν ακόμη συνειδητοποιήσει, αλλά το διαπιστώνουν καθημερινά, η τεχνητή νοημοσύνη έχει ήδη “χτυπήσει την πόρτα” σε κάθε πτυχή της ζωής μας και έχει φέρει μια τεράστια επανάσταση στην καθημερινότητά μας. Σε μια τόσο ευαίσθητη διαδικασία όπως είναι η τεχνητή γονιμοποίηση, είναι προφανές ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να μας βοηθήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό. Και αυτό συμβαίνει γιατί έχουμε πλέον μια τεράστια συλλογή δεδομένων σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα — από τη στιγμή που θα γονιμοποιηθεί το ωάριο μέχρι τη στιγμή που θα εμφυτευτεί το έμβρυο στη μήτρα της γυναίκας.
Μέσα σε αυτό το διάστημα, συλλέγοντας μια εκτενή βάση δεδομένων, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να μας δώσει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα κάθε εμβρύου και την πιθανότητα που έχει να εμφυτευτεί με επιτυχία στη μήτρα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ένα υγιές έμβρυο αρχικά, και τελικά σε ένα υγιές μωρό εννέα μήνες αργότερα.»
Ακούγεται επαναστατικό. Πόσος χρόνος χρειάζεται ώστε η τεχνητή νοημοσύνη να αξιολογήσει ποιο είναι το πιο δυνατό έμβρυο;
Ι.Ζ «Στην πράξη, παρακολουθούμε τα έμβρυα με ένα σύστημα που ονομάζεται timelapse. Πρόκειται για έναν επωαστή, ο οποίος μέσω κάμερας καταγράφει την εξέλιξη κάθε εμβρύου από τη στιγμή της γονιμοποίησης του ωαρίου με το σπερματοζωάριο μέχρι την τοποθέτησή του στη μήτρα, πέντε ημέρες αργότερα. Συλλέγουμε λοιπόν δεδομένα μέσα από βίντεο και τα συγκρίνουμε με δεδομένα από χιλιάδες κύκλους εξωσωματικής που έχουμε πραγματοποιήσει — τόσο στη δική μας μονάδα όσο και σε άλλες μεγάλες μονάδες σε όλο τον κόσμο. Με την ανάλυση αυτών των δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, μπορούμε να έχουμε μια πλήρη εικόνα της εξέλιξης του κάθε εμβρύου και να εκτιμήσουμε τη δυναμική του όταν τοποθετηθεί στη μήτρα.»
Κάπου εκεί γνωριστήκατε και με την κυρία Λία. Θα ήθελα να μου πείτε λίγα λόγια για το δικό σας ταξίδι μέχρι σήμερα και πώς φτάσατε στην ομάδα της AIVF Athens.
Λ. Μπ. «Καταρχάς, ο κύριος Ζερβομανωλάκης είναι ο γιατρός μου από το 2017, χωρίς όμως να έχω μπει στη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Λόγω επαγγέλματος —είμαι εκπαιδευτικός— θεωρώ ότι είμαι λίγο πιο ευαισθητοποιημένη σε ζητήματα που σχετίζονται γενικά με την παιδεία και την προσωπική προετοιμασία. Ήθελα να προχωρήσω σε αυτό το βήμα όταν θα ένιωθα όσο το δυνατόν περισσότερο έτοιμη. Όχι 100%, γιατί νομίζω πως ποτέ δεν μπορείς να νιώθεις απόλυτα έτοιμος. Καμία και κανένας μας. Έτσι, πέρασα πρώτα από ένα ταξίδι αυτογνωσίας και αυτοβελτίωσης και, στη συνέχεια, έχοντας εμπιστοσύνη στον γιατρό που ήδη γνώριζα και γνωρίζοντας φυσικά την επιστημονική του προσέγγιση, αποφάσισα να του ζητήσω να με βοηθήσει με την εξωσωματική.»
Πώς πήρατε την απόφαση να δοκιμάσετε αυτή την καινοτόμο μέθοδο;
«Παρακολουθώ στενά τις τεχνολογικές εξελίξεις, γιατί μου αρέσει γενικά η τεχνολογία και είμαι ανοιχτός άνθρωπος σε τέτοιες καινοτομίες. Γνώριζα εξαρχής τη δουλειά του γιατρού και ήξερα ότι ό,τι κάνει είναι στην αιχμή της τεχνολογίας. Είχα πλήρη εμπιστοσύνη. Δεν ήταν ένας τυχαίος γιατρός που απλώς βρέθηκε στο δρόμο μου — ήταν επιλογή συνειδητή.»
Είναι η πρώτη φορά που καταφέρατε να μείνετε έγκυος;
Ναι, είναι η πρώτη και η τυχερή. Ήμουν πολύ τυχερή.
Η ευχή κάθε μαιευτήρα-γυναικολόγου που ασχολείται με την εξωσωματική είναι η γυναίκα που τον εμπιστεύεται να μείνει έγκυος από την πρώτη φορά. Η Λία ανήκει σε αυτή την κατηγορία και χαιρόμαστε ιδιαίτερα γι’ αυτό. Έμεινε έγκυος με την πρώτη προσπάθεια. Και φυσικά, αυτό δεν είναι τυχαίο. Η ομάδα της AIVF Athens έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία αυτής της μεθόδου. Μιλάμε για μια ομάδα με μεγάλη εμπειρία, που συνδυάζει εξαιρετικούς εμβρυολόγους τόσο από τη δική μας μονάδα στο Υγεία –IVF Εμβρυογένεσις όσο και από την AIVF, την κορυφαία διεθνώς ομάδα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης στην εξωσωματική γονιμοποίηση. Όταν λέμε λοιπόν ότι η Λία βρέθηκε από την αρχή στα καλύτερα χέρια, δεν είναι απλώς μια φιλοφρόνηση — είναι η πραγματικότητα.
Αυτή τη στιγμή διανύετε τη 15η εβδομάδα εγκυμοσύνης. Και η ηλικία σας είναι…
«Θα έλεγα αρκετά προχωρημένη. Έκλεισα τα 52 στις 28 Απριλίου.»
Αυτό το γεγονός δίνει μεγάλη ελπίδα. Κακά τα ψέματα, και οι Ελληνίδες πλέον έχουν αλλάξει τον μέσο όρο ηλικίας στον οποίο αποφασίζουν να γίνουν μητέρες, σωστά γιατρέ;
Ι.Ζ «Και δεν είναι μόνο οι Ελληνίδες που προχωρούν σε αυτό το βήμα. Θα μου επιτρέψετε να συμπληρώσω ότι στη μονάδα μας έχουμε γυναίκες από όλο τον κόσμο που έρχονται για να αποκτήσουν παιδί. Αυτό αποτελεί για εμάς την καλύτερη απόδειξη όχι μόνο της υψηλής ποιότητας της δουλειάς μας, αλλά και της φήμης της Ελλάδας ως προορισμού για εξωσωματική γονιμοποίηση. Μαζί με την Ισπανία, η Ελλάδα είναι μία από τις κορυφαίες χώρες στην Ευρώπη που αποτελούν πόλο έλξης για ζευγάρια απ’ όλο τον κόσμο που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδί.»
Ποια είναι, λοιπόν, τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου σε σχέση με τις πιο παραδοσιακές;
«Κατά τη γνώμη μου, το πιο μεγάλο πλεονέκτημα —και η πιο ισχυρή απόδειξη ότι αυτό που κάνουμε έχει ουσιαστικό νόημα— είναι το γεγονός ότι, παρακολουθώντας τα έμβρυα μέσα στον επωαστή, μπορούμε να έχουμε σε πραγματικό χρόνο εικόνα της εξέλιξής τους. Παράλληλα, συλλέγουμε όλες τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες ώστε να γνωρίζουμε με ακρίβεια τη δυναμική και την πρόγνωση κάθε εμβρύου. Φανταστείτε ότι, όταν μια γυναίκα ξεκινά μια εξωσωματική διαδικασία, έχουμε στη διάθεσή μας πολλά ωάρια, τα οποία γονιμοποιούνται. Τα έμβρυα είναι, όπως συνηθίζω να λέω, σαν δρομείς που ξεκινούν σε έναν στίβο. Με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, μπορούμε να γνωρίζουμε για κάθε έναν από αυτούς τους “δρομείς” ποια είναι η πραγματική του δυναμική. Έτσι, μειώνεται σημαντικά ο χρόνος που απαιτείται μέχρι να μείνει έγκυος η κάθε ασθενής. Η Λία ήταν τυχερή που έμεινε έγκυος αμέσως, αλλά το ίδιο το αποτέλεσμα δεν ήταν απλώς θέμα τύχης. Μέσα από τη διαδικασία που εφαρμόζει η AIVF με την τεχνητή νοημοσύνη, καταφέραμε να επιλέξουμε για τη Λία το καταλληλότερο και πιο ισχυρό έμβρυο.»
Πόσο καιρό έχει ξεκινήσει αυτή η διαδικασία στην Αθήνα με τη δική σας ομάδα;
«Η τεχνητή νοημοσύνη είναι μια τεχνολογία που έχει αρχίσει να εφαρμόζεται στον χώρο της εξωσωματικής γονιμοποίησης τα τελευταία χρόνια. Η μονάδα μας, στο Υγεία IVF Εμβρυογένεσις ανακοίνωσε τη συνεργασία της με την AIVF τον Νοέμβριο της περασμένης χρονιάς. Στην πράξη, αρχίσαμε να προσφέρουμε την υπηρεσία αυτή στις εγκαταστάσεις μας από τα μέσα Ιανουαρίου. Η Λία στάθηκε πολύ τυχερή, γιατί βρέθηκε κοντά μας και πήρε την απόφαση να προχωρήσει ακριβώς την κατάλληλη στιγμή. Είναι, μάλιστα, η πρώτη περίπτωση εγκυμοσύνης της ομάδας μας με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης.»
Εσείς, κυρία Λία, πώς βιώσατε τη διαδικασία; Νιώσατε από την αρχή πιο σίγουρη και πιο αισιόδοξη επιλέγοντας αυτή τη μέθοδο;
«Ναι, σίγουρα. Όπως ανέφερα και πριν, είχα απόλυτη εμπιστοσύνη στον γιατρό και στην ομάδα. Αυτό από μόνο του σου δημιουργεί ένα αίσθημα ασφάλειας και σιγουριάς, όποια κι αν είναι η δυσκολία της διαδικασίας.»
Αφού ανοίξατε το θέμα, μιλήστε μου και για την ψυχολογία. Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει ο γιατρός και η ομάδα που σας παρακολουθεί;
«Παίζει τεράστιο ρόλο. Νομίζω ότι πρώτα απ’ όλα είναι η ψυχολογία της ίδιας της γυναίκας και, αμέσως μετά, η στήριξη που παίρνει από την ιατρική ομάδα γύρω της. Αυτό το ανθρώπινο κομμάτι κάνει τεράστια διαφορά.»
Ποια ήταν η πιο συγκινητική στιγμή σε αυτό το ταξίδι μέχρι τώρα;
«Δεν νομίζω ότι μπορώ να ξεχωρίσω μόνο μία. Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις στιγμές που με συγκίνησαν ιδιαίτερα. Η πρώτη ήταν στο πρώτο ραντεβού μας με τον γιατρό, όταν είδα για πρώτη φορά στο σύστημα timelapse —όπως το περιέγραψε προηγουμένως— τα έμβρυα. Ήταν δύο στην αρχή. Είδα την εξέλιξή τους, από κύτταρο σε κύτταρο. Ήταν βαθιά συγκινητικό. Εκείνη τη στιγμή αρχίζεις να νιώθεις ψυχολογικά πως πρόκειται να γίνεις μητέρα, χωρίς ακόμη το έμβρυο να είναι καν μέσα στο σώμα σου. Η δεύτερη ήταν όταν ακούσαμε για πρώτη φορά την καρδιά του μωρού. Και η τρίτη, κατά την αυχενική διαφάνεια, όταν είδαμε το έμβρυο σε μεγέθυνση, με περισσότερη λεπτομέρεια, και διαπιστώσαμε πως όλα προχωρούν καλά.»
Τι θα λέγατε σε μια γυναίκα που σκέφτεται να ξεκινήσει τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης;
«Θα της έλεγα πως, αν το έχει σκεφτεί καλά και νιώθει έτοιμη για αυτό το βήμα προς τη μητρότητα —όπως ένιωσα κι εγώ την ανάγκη να εξασφαλίσω πρώτα αυτή την εσωτερική ετοιμότητα— τότε να το κάνει χωρίς δεύτερη σκέψη. Είτε έχει σύντροφο είτε είναι μόνη της. Όπως και να έχει. Όπως είπε και ο γιατρός νωρίτερα, στην Αθήνα του 2025 οι μονογονεϊκές οικογένειες είναι πια πολλές. Γιατί όχι; Θα το συνιστούσα ανεπιφύλακτα.»
Καθώς πλησιάζει και η Γιορτή της Μητέρας, θα ήθελα ένα μήνυμα και από τους δύο για όλες τις γυναίκες που ελπίζουν και ονειρεύονται να κρατήσουν κάποια μέρα το δικό τους παιδί στην αγκαλιά τους.
Λ. Μπ.: «Όπως είπα και πριν, να μην διστάσουν, να μην σταματήσουν να ονειρεύονται. Πρώτα απ’ όλα να πιστέψουν στον εαυτό τους — αυτό είναι το πιο σημαντικό. Και στη συνέχεια, να ψάξουν καλά, να βρουν έναν γιατρό που πραγματικά θα τις στηρίξει και θα τις βοηθήσει να μπουν σε αυτό το όμορφο, αλλά απαιτητικό ταξίδι. Και να το ολοκληρώσουν. Να γίνουν μητέρες.»
Ι. Ζ. «Έτσι ακριβώς είναι. Και εγώ κρατώ αυτό που είπε πριν η Λία: πίστη στο όνειρο και εμπιστοσύνη στους επιστήμονες.»
Οι γυναίκες, να μην διστάσουν, να μην σταματήσουν να ονειρεύονται. Πρώτα απ’ όλα να πιστέψουν στον εαυτό τους — αυτό είναι το πιο σημαντικό. Και στη συνέχεια, να ψάξουν καλά, να βρουν έναν γιατρό που πραγματικά θα τις στηρίξει και θα τις βοηθήσει να μπουν σε αυτό το όμορφο, αλλά απαιτητικό ταξίδι. Και να το ολοκληρώσουν. Να γίνουν μητέρες.
