Η ζωή της Ιωάννας-Ευγενίας Αθανασίου με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Genica, μιας από τις σημαντικότερες πρωταγωνίστριες του βωβού σινεμά και ερωμένη του Αντονέν Αρτώ, έγινε πηγή έμπνευσης για το νέο θεατρικό έργο των Ιόλη Ανδρεάδη και Άρη Ασπρούλη, που λειτουργεί ως επίλογος της τριλογίας τους («Αρτώ / Βαν Γκογκ», «Οικογένεια Τσέντσι», «Κόκκαλο») και συμπληρώνει δέκα χρόνια (2015-2025) έρευνας και δημιουργίας παραστάσεων, που έχουν τιμηθεί εντός και εκτός συνόρων.
Η ηθοποιός γεννήθηκε το 1897 στo Βουκουρέστι της Ρουμανίας. Είχε καταγωγή από την Αλβανία και την Ελλάδα αλλά έζησε και εργάστηκε στη Γαλλία, όπου και πέθανε το 1966. Γνωστές ταινίες στις οποίες πρωταγωνίστησε είναι οι «Colomba» (1933), «Le comte de Monte-Cristo» (1954) και «Don Quichotte» (1933).
Συνδέθηκε ερωτικά με τον Αρτώ και ο θυελλώδης έρωτάς τους διασώζεται μέχρι σήμερα χάρη στην εκτενή αλληλογραφία που είχαν για δεκαεπτά χρόνια (από το 1923 έως το 1940). Λέγεται πως ήταν η μόνη σύντροφός του που ήξερε πώς να κατευνάζει τα πάθη του. Έπαιξαν μαζί στην ταινία του Carl Theodor Dreyer «Το Πάθος της Ζαν ντ’ Αρκ» (1928). Η Genica πρωταγωνίστησε και στη διάσημη πειραματική ταινία του σουρεαλιστικού σινεμά «Το κοχύλι και ο πάστορας» (1927) σε σκηνοθεσία της Germain Dulac και σενάριο του Αρτώ, ταινία-σταθμός στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου καθώς υπήρξε το αντίπαλο δέος του «Ανδαλουσιανού Σκύλου» των Louis Bunuel και Salvador Dali.
Συνδέθηκε ερωτικά με τον Αρτώ και ο θυελλώδης έρωτάς τους διασώζεται μέχρι σήμερα χάρη στην εκτενή αλληλογραφία που είχαν για δεκαεπτά χρόνια (από το 1923 έως το 1940). Λέγεται πως ήταν η μόνη σύντροφός του που ήξερε πώς να κατευνάζει τα πάθη του.
Η συνεργασία του ζευγαριού άρχισε στο θέατρο, σε σπουδαίες και ιστορικές παραγωγές του μεγάλου δασκάλου του γαλλικού θεάτρου Charles Dullin, καθώς ανήκαν και οι δύο στην κλειστή ομάδα των ηθοποιών-μαθητών του ίδιου και του Ζαν Κοκτώ. Εκεί γνωρίστηκαν, το 1919.
Ενδεικτικά, τον Ιούνιο του 1922 ο Dullin ανέβασε το «Η ζωή είναι ένα όνειρο» του Καλντερόν ντε λα Μπάρκα, με τον ίδιο στον ρόλο του Πρίγκιπα Σιγισμούνδου, τη Genica στον ρόλο της Εστρέλλα και τον Αρτώ, ο οποίoς υπέγραφε και τα κοστούμια της παράστασης, στον ρόλο του Βασίλειου. Επίσης, στις 20 Δεκεμβρίου της ίδιας χρονιάς έκανε πρεμιέρα η «Αντιγόνη» του Κοκτώ σε σκηνοθεσία του Dullin, τον ίδιο στον ρόλο του Κρέοντα, τη Genica ως Αντιγόνη, τον Αρτώ να υποδύεται τον Τειρεσία και τον Κοκτώ ως μέλος του χορού. Τη σκηνογραφία υπέγραφε ο Πικάσο και τα κοστούμια η Κοκό Σανέλ. Το βράδυ της πρεμιέρας στιγματίστηκε από δύο διαφορετικές ομάδες θεατών που με γιουχαΐσματα θέλησαν να διακόψουν την παράσταση: από τη μία ο Ρέιμοντ Ντάνκαν, αδελφός της Ισιδώρας Ντάνκαν, που κατηγορούσε τον Κοκτώ ότι πρόδιδε το ελληνικό πνεύμα της Αντιγόνης με το έργο του, και από την άλλη ο Αντρέ Μπρετόν και η παρέα των σουρεαλιστών που αποδοκίμαζε «τον ξεπεσμό του Κοκτώ στο κόσμο της μόδας». Η Genica μιλούσε τόσο λίγα γαλλικά, που λέγεται πως έμαθε τον ρόλο της Αντιγόνης συλλαβή-συλλαβή για να τον φέρει εις πέρας. Ωστόσο, ο Κοκτώ εντυπωσιάστηκε τόσο από την ερμηνεία της, που στο τέλος της αφιέρωσε την παράσταση.
Η Genica μιλούσε τόσο λίγα γαλλικά, που λέγεται πως έμαθε τον ρόλο της Αντιγόνης συλλαβή-συλλαβή για να τον φέρει εις πέρας. Ωστόσο, ο Κοκτώ εντυπωσιάστηκε τόσο από την ερμηνεία της, που στο τέλος της αφιέρωσε την παράσταση.
Η Genica υπήρξε μούσα και του εμβληματικού ντανταϊστή φωτογράφου Μαν Ρέι. Η διάσημη φωτογραφία της με τα φτερά είναι από τους «Όρνιθες» του Αριστοφάνη, όπου ερμηνεύει την Αγγελιαφόρο Ίριδα στο Θέατρο Ατελιέ.
Πέθανε 69 ετών. Φτωχή. Παρά το παρελθόν της και τη φήμη της, τα τελευταία χρόνια της ζωής της έκανε μικρά, σχεδόν ανώνυμα, περάσματα από μεγάλες ταινίες, απλά για τα προς το ζην.
Ο εκδοτικός οίκος Gallimard παρότι είχε στην κατοχή του τα εκατοντάδες γράμματα του Αρτώ προς εκείνη ήδη από την δεκαετία του ‘40, τα εξέδωσε μόνο μετά το θάνατό της. Λέγεται ότι ο Αρτώ, για κάθε μέρα που δεν τη συναντούσε, της έγραφε και από ένα γράμμα. Για εκείνα τα ντοκουμέντα ο Thierry Galibert αναφέρει χαρακτηριστικά: «Πρόκειται για την πιο οδυνηρή αναπαράσταση που θα μπορούσε να κάνει ένας άνθρωπος για τα βάσανά του και ταυτόχρονα για τις πιο όμορφες ερωτικές επιστολές που θα διαβάσει ποτέ κανείς στη ζωή του».
Τα περισσότερα γράμματα προς εκείνη ο Αρτώ τα υπέγραφε ως «Νανάκι» (Nanaqui). Έτσι τον αποκαλούσε χαϊδευτικά η γιαγιά του, αντί για Αντωνάκη, όταν ήταν, σε ηλικία τεσσάρων ετών, στην αγκαλιά της στην Σμύρνη.
Τα περισσότερα γράμματα προς εκείνη ο Αρτώ τα υπέγραφε ως «Νανάκι» (Nanaqui). Έτσι τον αποκαλούσε χαϊδευτικά η γιαγιά του, αντί για Αντωνάκη, όταν ήταν, σε ηλικία τεσσάρων ετών, στην αγκαλιά της στην Σμύρνη.
To νέο, πρωτότυπο θεατρικό είναι εμπνευσμένο από τα σπαρακτικά γράμματα του Αρτώ προς τη μούσα του και από το σουρεαλιστικό τετρασέλιδο θεατρικό έργο του «Ο πίδακας του αίματος», που έγραψε μέσα σε ένα απόγευμα στις 17 Ιανουαρίου του 1925. Ανεβαίνει στο Θέατρο Σημείο σε σκηνοθεσία Ιόλης Ανδρεάδη και φέρνει για πρώτη φορά μαζί στη σκηνή τον Αμερικανό ηθοποιό του Μπρόντγουεϊ Gene Gillette και τον σπουδαίο Έλληνα ηθοποιό Γεράσιμο Γεννατά, οι οποίοι ερμηνεύουν τις δύο όψεις του Αρτώ. Στο ρόλο της Γενίκας Αθανασίου η Βανέσα Αδαμοπούλου. Μαζί τους ζωντανά ο μουσικός περφόρμερ Γιώργος Παλαμιώτης. Παρακολουθείται είτε αυτόνομα, είτε ως το τρίτο μέρος μιας συνολικής θεατρικής εμπειρίας, μετά την παράσταση «Αρτώ / Βαν Γκογκ» (8 μ.μ.) και το «Κόκκαλο» (9.15 μ.μ.) στον ίδιο χώρο.
Info
Θέατρο Σημείο, Χαριλάου Τρικούπη 4, Καλλιθέα (πίσω από το Πάντειο), 210 9229579. Αποκλειστικά για δέκα παραστάσεις, καθημερινά από Τετάρτη έως Κυριακή στις 11 μ.μ.
έως 19/10. Προπώληση εισιτηρίων: www.more.com
Ταυτότητα Παράστασης
Σκηνοθεσία: Ιόλη Ανδρεάδη. Πρωτότυπο Κείμενο: Ιόλη Ανδρεάδη & Άρης Ασπρούλης. Πρωτότυπη Μουσική Σύνθεση: Γιώργος Παλαμιώτης. Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου. Κοστούμια: Νίκος Χαρλαύτης, Δήμητρα Λιάκουρα, Κωνσταντίνος Κασπίρης. Stage Managers: Κωνσταντίνα Μακρή – Πάνος Σολδάτος. Φωτογραφίες: Κική Παπαδοπούλου. Video Trailer: Μιχαήλ Μαυρομούστακος
Παραγωγή: ΡΕΟΝ. Παίζουν: Gene Gillette, Γεράσιμος Γεννατάς, Βανέσσα Αδαμοπούλου. Ζωντανά επί σκηνής ο μουσικός περφόρμερ Γιώργος Παλαμιώτης
Η παράσταση πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού
