Φωτογραφίες: William Faithful
Ένα μικρό κορίτσι παίρνει τη σανίδα του και κάνει κόλπα στη ράμπα, ενώ οι εκπαιδευτές το παρακολουθούν προσεκτικά και το καθοδηγούν. Λίγο πιο πέρα υπάρχει σταθμευμένο ένα βανάκι, που μετέφερε ως εκεί όλο τον εξοπλισμό, ακόμα και το skatepark. Πρόκειται για μια χαρακηριστική εικόνα των μαθημάτων skate που παραδίδει η Free Movement Skateboarding (FMS) δωρεάν σε γειτονιές της Αθήνας. Η οργάνωση βραβεύτηκε πρόσφατα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με το EU Be Inclusive Award for Breaking Barriers in Sport, καθώς μέσα από τις δράσεις της καταργεί τα σύνορα, φέρνοντας κοντά παιδιά από διαφορετικές εθνικότητες και θρησκείες, τα οποία μοιράζονται τις ίδιες κοινότητες και αγάπη για το skate.
Ένα ζεστό καλοκαιρινό βράδυ, στο τέλος ενός ακόμα μαθήματος, συζητάμε σε μια πλατεία του κέντρου με τις γυναίκες της FMS. Όπως μού εξηγούν, η οργάνωση ιδρύθηκε πριν από έξι χρόνια από δύο Βρετανούς, τους Will και Ruby, που ένωσαν τις εμπειρίες τους – ο Will από την εθελοντική εργασία του με πρόσφυγες στην Αθήνα, η Ruby από μια αντίστοιχη οργάνωση skateboarding στην Παλαιστίνη.
Στην αρχή τα μαθήματα γίνονταν σε προσφυγικά camps, αλλά πλέον έχουν επικεντρωθεί στις αθηναϊκές γειτονιές, σε διαφορετική για κάθε απόγευμα της εβδομάδας, με έμφαση σε πολυπολιτισμικές κοινότητες που παρουσιάζουν ελλείψεις σε υποδομές και διεξόδους για παιδιά και νέους. Μπορεί να έρθει ο καθένας, να μάθει skate με τους instructors της FMS, αρκεί να είναι επτά ετών και άνω. Ακόμα και ενήλικοι. «Ή μπορεί να μας καλέσει κάποια ΜΚΟ, π.χ. σε έναν ξενώνα ασυνόδευτων προσφύγων, και μετά να συνεχίσουμε σε εκείνη τη γειτονιά με μαθήματα ανοιχτά σε όλους, για να φέρουμε σε επαφή τα παιδιά του ξενώνα με τη γειτονιά τους» μας εξηγεί η Ντένια, FMS Core Team και Youth worker.
«Το skate είναι το εργαλείο μας. Δεν επιδιώκουμε να στείλουμε τα παιδιά στους Ολυμπιακούς Αγώνες αλλά, πιο πολύ, να τα βοηθήσουμε σε άλλα πράγματα, όπως στη σωματική και ψυχική υγεία τους, στην ενδυνάμωσή τους, στην κοινωνική συνοχή: δηλαδή, να τα φέρουμε όλα μαζί. Ειδικά αν είσαι μετανάστης πρώτης και δεύτερης γενιάς, αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο. Έχουμε και ένα πρόγραμμα, το Edu Skate, όπου συζητάμε διαφορετικά θέματα κάθε εβδομάδα, όπως να μαθαίνεις όταν πέφτεις να ξανασηκώνεσαι –το πρώτο που θα μάθει ένα παιδί–, επιμονή, θάρρος, θετική στάση» λέει η Ντένια. «Ενθαρρύνουμε ιδιαίτερα τα κορίτσια: Αν δούμε κάποιο να κάθεται σε μια γωνιά, θα του προτείνουμε να έρθει να κάνει skate. Η αναλογία κοριτσιών/αγοριών αλλάζει συνεχώς, αυτή τη στιγμή είναι γύρω στο 35%/65%. Αλλά τα κορίτσια που έρχονται στα μαθήματά μας είναι εδώ κάθε εβδομάδα. Γιατί είναι πορωμένα και γιατί με την ομάδα μας νιώθουν ασφάλεια – ένα αγόρι πολύ πιο εύκολα θα πάει να κάνει skate μόνο του».
«Όταν άρχισα να κάνω skate ήμουν υπερβολικά φοβισμένη για να πάω σε ένα πάρκο μόνη» επιβεβαιώνει η Δένια, FMS Core Team και Skate instructor. «Ήταν καλοκαίρι και θυμάμαι να πηγαίνω στις δύο η ώρα το μεσημέρι, που είχε 40 βαθμούς, γιατί όλοι πήγαιναν το απόγευμα. Όταν άρχισα να γνωρίζω κι άλλα παιδιά κατάλαβα ότι οι περισσότεροι είναι ok. Αν και έχω ακούσει και σεξιστικά σχόλια όπως, είσαι πολύ καλή για κορίτσι».
View this post on Instagram
«Με τα παιδιά συζητάμε συνέχεια ότι δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ τους» προσθέτει η Ερατώ, FMS Skate instructor. «Ότι δεν χρειάζεται να έχουν ένα πρότυπο του πώς πρέπει να είναι, απλά να σέβονται το ένα το άλλο, να μπορούν να μοιραστούν τον ίδιο χώρο μαζί του και να χαρούν αν κάποιος πετύχει κάτι, ανεξαρτήτως αν είναι μεγαλύτερος ή μικρότερος, ή πιο ψηλός από εκείνα. Από ένα σημείο κι ύστερα λειτουργούν ομαδικά, κι αυτό είναι πολύ όμορφο. Πολλά παιδιά ανεβαίνουν στη ράμπα και λένε, φοβάμαι να την κατέβω, μου φαίνεται πάρα πολύ δύσκολο. Κι εμείς τους απαντάμε, τι είπαμε όμως; Να αναγνωρίζουμε τους φόβους μας και να τους αντιμετωπίζουμε. Αν νιώθω ένα φόβο, έχω τη δύναμη να το ξεπεράσω ή τουλάχιστον να δοκιμάσω μία φορά. Για δοκίμασε. Ήταν τόσο τρομακτικό όσο το περίμενες;».
Θυμούνται την περίπτωση ενός 7χρονου κοριτσιού το οποίο παρακολούθησαν να μεταμορφώνεται βδομάδα με τη βδομάδα, μέσα από τα μαθήματά τους. «Την πρώτη φορά που ήρθε, μαζί με ένα φίλο της, ήταν τόσο ντροπαλή, που δεν μπορούσε ούτε να μας κοιτάξει στα μάτια. Δοκίμασε το skate και ήρθε ξανά την επόμενη εβδομάδα» λέει η Ντένια. «Σιγά σιγά μάς έμαθε και μετά από ένα χρόνο έρχεται στο μάθημα με τρελή χαρά. Θέλει να είναι συνέχεια μπροστά από την κάμερα και δεν σταματάει να μιλάει! Η μαμά της μας λέει, έχει γίνει άλλο παιδί, ακόμα και στο σχολείο. Έχει κάνει φίλες». «Είναι πολύ ωραίο να βλέπεις τη θετική αλλαγή στα παιδιά μέσω του skate και των μαθημάτων μας, όπως είναι η ενίσχυση της αυτοπεποίθησής τους» συμπληρώνει η Δένια. Όπως λέει η Ντένια: «Κάποια παιδιά έρχονται και μας ανοίγονται για δυσκολίες που έχουν στο σχολείο, ίσως και στο σπίτι, όπως με το bullying. Εγώ είμαι η “γωνιά” όπου θα έρθουν συνήθως και θα τα πουν!».
Δεν είναι μόνο τα παιδιά αλλά και η ομάδα της FMS που βοηθιέται και εξελίσσεται μέσα από τις δράσεις. Η Βαλεντίνα, FMS Skate instructor, άρχισε να κάνει skate όταν ο πατέρας της αγόρασε μια σανίδα στον αδερφό της. Ο αδερφός της έκανε δυο-τρεις βόλτες στο μπαλκόνι και μετά την παράτησε. Μόλις όμως την πήρε για πρώτη φορά στα χέρια της η Βαλεντίνα, «ταίριαξα κατευθείαν. Κάτι μου έλεγε, εδώ είσαι, εδώ είσαι». Όταν οι instructors της FMS την είδαν για πρώτη φορά να κάνει skate, δεν το πίστευαν ότι είχε πίσω της μόλις έξι μήνες εμπειρίας. Εντυπωσιάστηκαν από το πόσο καλή ήταν. «Για να γίνει καλός ένας skater πρέπει να το θέλει. Πολλοί σταματάνε όταν χτυπάνε. Aυτό που σε κάνει πιο καλό είναι το να συνεχίζεις. Παίζει ρόλο και το να βρεις τη σωστή παρέα για εσένα». Στην FMS η Βαλεντίνα δεν βρήκε μόνο μια παρέα αλλά και έναν ξεκάθαρο επαγγελματικό προσανατολισμό: «Με επηρέασαν πάρα πολύ οι δράσεις με τα παιδιά και επέλεξα να ασχοληθώ στο μέλλον με τα Παιδαγωγικά. Έχω ήδη γραφτεί σε σχολή. Από πάντα μου άρεσαν, αλλά τώρα το θέλω φουλ!».
Λίγες ημέρες μετά τη συνέντευξη μας και το δεύτερο γύρο εκλογών, τρία ακροδεξιά κόμματα μπαίνουν στη Βουλή. «Οι στόχοι μας είναι εξίσου σημαντικοί σήμερα με τότε που ξεκινήσαμε» σχολιάζει σχετικά η FMS σε ανάρτησή της στο Instagram. «Πρέπει να συνεχίσουμε να προωθούμε την αλληλεγγύη και να αγωνιζόμαστε για μια χώρα που υποστηρίζει τη ζωή, την ευεξία και τα δικαιώματα όλων». Αναρωτιέμαι αν στη διάρκεια των μαθημάτων της κάποια παιδιά βιώνουν τον αποκλεισμό από άλλα, εξαιτίας π.χ. της εθνικότητας, της θρησκείας ή του χρώματος της επιδερμίδας τους. Η απάντηση των instructors είναι αρνητική, παρόλο που μέχρι σήμερα έχουν δουλέψει με πρόσφυγες και μετανάστες από πάνω από 60 διαφορετικές χώρες.
View this post on Instagram
«Περιστασιακά έχουμε κάποια παιδιά που δεν πάνε σχολείο και δεν μιλούν ελληνικά. Αλλά κατά καιρούς έχουν περάσει από την ομάδα και άτομα που μιλούν, π.χ., αραβικά ή φαρσί ή κούρδικα και μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί τους. Ή μπορεί να μεταφράζει το ένα παιδί στο άλλο τις οδηγίες κι εμείς να προσέχουμε ότι του τις δείχνει σωστά» σχολιάζει η Ντένια και προσθέτει: «Ακόμα και ένα “κλειστό” παιδί, το βλέπεις στα μαθήματά μας να μιλάει με άλλα και τελικά να κάνει φίλους. Μου αρέσει πάρα πολύ όταν αρχίζουν μια συζήτηση για τη θρησκεία ή την καταγωγή τους. Να ακούει ένα παιδί για πρώτη φορά κάτι διαφορετικό και να μην το θεωρεί κακό αλλά ενδιαφέρον, να θέλει να μάθει περισσότερα γι’ αυτό».
«Πρόσφατα κάναμε ένα πάρτι όπου ο καθένας είχε φέρει φαγητά από τη χώρα του» λέει η Ερατώ και η Ντένια συμπληρώνει: «Βλέπεις και τους γονείς των παιδιών να αρχίζουν να κάνουν παρέα μεταξύ τους. Είναι πολύ ωραίο που μπορούν να δημιουργήσουν φιλίες μέσα από τα μαθήματά μας, γιατί κι αυτοί μπορεί να είναι αποκλεισμένοι από την κοινότητα, όχι μόνο τα παιδιά τους».
Κάποια κορίτσια κάνουν skate με τη μαντίλα τους. Παρατηρώ ότι η καταγωγή τους από χώρες με μεγαλύτερο το έμφυλο χάσμα δεν αποτελεί τροχοπέδη. «Σήμερα ήρθε ένα κορίτσι από την Αίγυπτο» επιβεβαιώνει η Ντένια. «Ήταν το όνειρό του να κάνει skate. Μου λέει: “Ρε, πάω στη μαμά μου και της λέω, πόσο χαίρομαι που αυτό το όνειρό μου έγινε πραγματικότητα, ευχαριστώ πάρα πολύ που έρχομαι!” Θα γίνει πολύ καλή skater, από τις καλύτερες στην Ελλάδα! Φαντάσου ότι ένας φίλος μας από το Μαρόκο μεγάλωσε κάνοντας skate με κορίτσια. Είναι πιο δύσκολο να πείσουμε Ρομά να συμμετέχουν παρά μουσουλμάνες. Έχουν περισσότερη πίεση από τους γονείς τους, όπως να κάνουν τις δουλειές του σπιτιού ή να προσέχουν τα παιδιά. Ή μπορεί ένα κορίτσι Ρομά να έρθει δυο-τρεις φορές και μετά να μας πει ότι δεν μπορεί να συνεχίσει. Αυτό δεν το είχαμε ποτέ από μουσουλμανικές χώρες».
Μια συμβολική αλλά δυνατή κίνηση έμφυλης ισότητας έγινε πριν από περίπου ένα χρόνο, όταν η FMS διοργάνωσε ένα διαγωνισμό «ασυνήθιστο ακόμα και για τα δεδομένα της Ευρώπης», όπου η νικήτρια και ο νικητής βραβεύτηκαν ισότιμα. «Στο τέλος ο νικητής ανάμεσα στα αγόρια και η νικήτρια ανάμεσα στα κορίτσια έκαναν game of skate μεταξύ τους και το κορίτσι πήρε το ίδιο χρηματικό έπαθλο με το αγόρι. Τα αγόρια παρακολούθησαν τα κορίτσια να κάνουν skate με σχόλια του τύπου, α, αυτή είναι καλή. Τα αγόρια είναι συνήθως τόσο πορωμένα με τη σανίδα τους, που δεν θα κοιτάξουν γύρω τους να δουν ένα κορίτσι να κάνει κόλπα. Τα κορίτσια είναι πιο aware, γιατί είναι πιο ανασφαλή σε ένα χώρο» εξηγεί η Ντένια.
«Όταν ξεκίνησα να κάνω skate –22-23 ετών– ήμουν σχεδόν το μοναδικό κορίτσι στο skatepark» θυμάται η Ερατώ. Σήμερα βλέπει πάρα πολλά κορίτσια με τη σανίδα τους, ενώ εκείνη είναι «από τις “μεγάλες” σε ηλικία». Είναι πολύ σημαντικό το ότι και τα σκεϊτάδικα στηρίζουν τις γυναίκες skaters. Δυστυχώς οι εκπρόσωποι της FMS τονίζουν ότι όσοι ασχολούνται με το άθλημα, ανεξαρτήτως φύλου, δεν απολαμβάνουν την ίδια υποστήριξη από το κράτος. Το μοναδικό «αληθινό» skatepark στην Αθήνα, προσθέτουν, βρίσκεται στο ΟΑΚΑ. Γι’ αυτό η FMS κουβαλάει παντού στην πόλη το δικό της, φορητό, σε βανάκι. «Υπάρχουν και άλλα skateparks, τα οποία όμως δεν είναι από τσιμέντο αλλά από ένα υλικό όπου δεν μπορείς να τσουλήσεις καλά» σχολιάζει η Ερατώ. «Είναι ουσιαστικά απομιμήσεις πολύ κακής ποιότητας, στο εξωτερικό δεν υπάρχει αυτό».
«Έχουμε κάνει, και εμείς και άλλοι φορείς, αιτήσεις στο Δήμο να δημιουργήσει skateparks. Ακόμα και να κατασκευάσουμε ένα με τους δικούς μας οικονομικούς πόρους, σε χώρους που προτείναμε εμείς, αλλά δεν προχώρησε. Πιστεύω ότι, απλά, δεν το θεωρεί προτεραιότητα» υποστηρίζει η Ντένια. Κι όλα αυτά ενώ η χρηματοδότηση της FMS είναι διαρκώς επισφαλής: υποστηρίζεται από δωρεές ιδιωτών και από συνεργασίες με εταιρείες και δημιουργούς από διάφορα μέρη του κόσμου. Όπως από μια βελγική εταιρεία που συνεργάζεται «με καλλιτέχνες που φτιάχνουν σανίδες, τις οποίες μετά πουλάει. Ένα μέρος των εσόδων πηγαίνει σε οργανώσεις σαν τη δική μας» εξηγεί η Ντένια. «Φαντάσου φέτος δεν έχουμε καλύψει ακόμα τα χρήματα για να βγει η χρονιά, αλλά παλεύουμε συνέχεια να βρούμε χρηματοδοτήσεις. Δεν θέλουμε να σταματήσουμε τα δωρεάν μαθήματα».
«Τα παιδιά που κάνουν skate στην Ελλάδα είναι υψηλού επιπέδου γιατί το έχουν μάθει κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες» πιστεύει η Ερατώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν από κάθε μάθημα οι εκπαιδευτές της FMS, μερικές φορές και τα ίδια τα παιδιά, πιάνουν τις σκούπες και καθαρίζουν την πλατεία ή το γήπεδο από τα σκουπίδια. «Μια φορά πήγε ένα παιδί να κάνει skate μόνο του σε ένα από τα γήπεδα, έπεσε πάνω σε σπασμένο γυαλί και τραυματίστηκε» θυμάται η Ντένια. Παρά τις αντιξοότητες και τους κινδύνους, η Ερατώ απολαμβάνει να κυκλοφορεί στην Αθήνα με το skate της, βλέποντας την πόλη με έναν διαφορετικό τρόπο: σε κάθε αρχιτεκτονικό στοιχείο της, ας πούμε σε μια σκάλα, διακρίνει προοπτικές για νέα κόλπα με τη σανίδα της.
View this post on Instagram
Ανάμεσα στις εκπλήξεις που αντιμετωπίζει η Ερατώ είναι και οι αντιδράσεις των περαστικών, κάθε ηλικίας. «Σε ένα μάθημα στην πλατεία Πρωτομαγιάς ήρθε ένας άντρας γύρω στα 50-60 και μας λέει, μπορώ να δοκιμάσω λίγο; Η Ντένια τον ρωτάει, έχετε ξανακάνει, έχετε προστατευτικά; Ναι, λέει, έκανα όταν ήταν μικρός. Πήρε το skate και έκανε 2-3 βόλτες. Ή πολλές φορές μού τυχαίνει, ενώ τσουλάω για να πάω κάπου, να μου λένε οι γιαγιάδες, έκανα κι εγώ όταν ήμουν μικρή, κρατιόμασταν χέρι χέρι και κατεβαίναμε το λόφο. Κάθε άνθρωπος έχει μια ωραία ανάμνηση να μοιραστεί».
Info
Μάθετε περισσότερα για τη Free Movement Skateboarding, παρακολουθήστε τις νέες δράσεις της και δείτε πώς μπορείτε να την υποστηρίξετε, είτε με εθελοντική εργασία είτε με μια δωρεά είτε αγοράζοντας ένα από τα προϊόντα που την υποστηρίζουν με τις πωλήσεις τους, στην ιστοσελίδα της (www.freemovementskateboarding.com) και στα social media (Facebook, Instagram).
