Η Γαλλίδα συγγραφέας και φεμινίστρια, Simone de Beauvoir είχε πει ότι “γυναίκα δεν γεννιέσαι, γίνεσαι” και η πλειοψηφία του γυναικείου φύλου δείχνει στην πράξη ότι αφουγκράζεται την άποψή της. Λαμβάνοντας υπόψη τις μακροχρόνιες και ατέρμονες προσπάθειες για ίση αμοιβή και ισότιμη αντιμετώπιση των γυναικών σε ανδροκρατούμενα επαγγέλματα, η σύγχρονη γυναίκα συνεχίζει άρδην να αγωνίζεται για τη θέση της στην κοινωνία.
Η αρχή των πάντων
Η επανάσταση στα αριστοκρατικά σαλόνια
Την πρώτη δεκαετία του περασμένου αιώνα η σχεδιάστρια που επαναπροσδιόρισε τη γυναικεία σιλουέτα ήταν η επαναστάτρια στο χώρο της μόδας, αλλά και αντισυμβατική στην προσωπική της ζωή, Coco Chanel. Εκείνη συστήνει στην κοινωνία της Deauville το skirt suit φτιαγμένο από τουίντ, δίνοντας στο “δεύτερο φύλο” την ενδυματολογική απελευθέρωση που χρειαζόταν. Η ίδια η σχεδιάστρια ντυνόταν συνήθως με παντελόνια, μια σοκαριστική επιλογή για την εποχή, που όμως άνοιξε το δρόμο για τις επόμενες γενιές.
Τα 20s ήταν μια εποχή με δραματικές αλλαγές και στυλιστική “αποσυμφόρηση”, αφού οι flappers (η πρώτη γενιά ανεξάρτητων Αμερικανίδων γυναικών) απαρνιούνται τους κορσέδες και υιοθετούν τα bob χτενίσματα και μια αγορίστικη σιλουέτα απορρίπτοντας κάθε ιδέα υπερβολικής θηλυκότητας. Επιπλέον, στο Χόλιγουντ, μεγάλα αστέρια όπως η Marlene Dietrich και η Katharine Hepburn αφουγκράζονται το φεμινιστικό παλμό επιλέγοντας skirt suits και δυναμικά κοστούμια.
Οι αλλαγές του πολέμου
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι γυναίκες ενσωματώνονται στο εργατικό δυναμικό, ενώ παράλληλα κάνει την εμφάνισή του ένα χρηστικό στυλ, μια στολή που αποτελείται από ανθεκτικές μπότες, μαντήλια, σακάκια και το καινοτόμο ύφασμα denim.
Μετά από μια δεκαετία γεμάτη από φεμινιστικές δηλώσεις, η μεταπολεμική κοινωνία επανήλθε στους παλιούς παραδοσιακούς ρυθμούς με τους άντρες να επιστρέφουν στο εργατικό δυναμικό και τις γυναίκες στο σπίτι. Οι γυναίκες ενθαρρύνθηκαν τότε να αντικαταστήσουν τις επαγγελματικές τους φιλοδοξίες με το shopping και τη δημιουργία οικογένειας.
Ένα δεύτερο κύμα φεμινισμού αναδύθηκε τη δεκαετία του ’60 παράλληλα με άλλα κοινωνικά κινήματα. Η νεολαία επαναστάτησε ενάντια στο κατεστημένο δείχνοντας παραπάνω δέρμα, με την Mary Quant να να κάνει τη μίνι φούστα συνώνυμη του ονόματός της. Η Twiggy έσπασε το κυρίαρχο καλούπι στο μόντελινγκ της εποχής, τόσο φορώντας τις δημιουργίες της Quant όσο και έχοντας μια παιδική φιγούρα που οδήγησε το σωματότυπο κλεψύδρα του Dior εκτός μόδας για αρκετά χρόνια. Το τρίτο κύμα φεμινισμού της δεκαετία του ’90 εκφράστηκε ενδυματολογικά με την κυριαρχία των unisex ρούχων, το streetwear και τα σκισμένα jeans.
Επιστροφή στο σήμερα
Επί του παρόντος, το τέταρτο κύμα του φεμινισμού βρίσκεται σε εξέλιξη, με το κίνημα #metoo αλλά και τον αγώνα για βασικά ανθρώπινα δικαιώματα για τις γυναίκες σε πολλά μέρη του κόσμου όπως η Σαουδική Αραβία – κι η μόδα συνεχίζει να παίζει σημαντικό ρόλο. Γυναίκες σε κορυφαίες πολιτικές και διοικητικές θέσεις δεν φοβούνται να εκφραστούν μέσα από την γκαρνταρόμπα τους. Όταν η Ruth Bader Ginsburg, την οποία χάσαμε πρόσφατα, ορκίστηκε ως η πρώτη γυναίκα δικαστής στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, ο τρόπος που ντυνόταν χαιρετίστηκε με τον ανάλογο ενθουσιασμό από τις απανταχού φεμινίστριες. Η Bader Ginsburg αγαπούσε τη μόδα και το έδειχνε διαλέγοντας ρούχα και αξεσουάρ που υπογράμμιζαν τη δυναμική της προσωπικότητα: δαντελωτά περιλαίμια (jabots), ογκώδη γυαλιά, brocard κοστούμια και βέβαια τα αγαπημένα της διχτυωτά γάντια.
Aπό την άλλη, η Hilary Clinton φορούσε παντελόνι καθ’ όλη τη διάρκεια της προεδρικής της εκστρατείας το 2016 (και πολύ πριν απ’ αυτή), ενώ αποτίει φόρο τιμής στο φεμινιστικό κίνημα φορώντας λευκά στο Συνέδριο των Δημοκρατικών.
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες γυναίκες αναλαμβάνουν τη θέση των καλλιτεχνικών διευθυντών σε ιστορικούς οίκους μόδας, όπως η Sarah Burton στον McQueen το 2010 και η Clare Waight Keller στον Givenchy το 2017. Αντίστοιχα, η Maria Grazia Chiuri προσλήφθηκε ως creative director του οίκου Dior το 2016 και δημιούργησε τη μπλούζα “We Should All Be Feminists” για την πρώτη της συλλογή τη σεζόν Άνοιξη/Καλοκαίρι 2017, σηματοδοτώντας την αρχή μιας νέας δημιουργικής και φεμινιστικής εποχής. Μετά το θάνατο του Karl Lagerfeld και στο τιμόνι της Chanel επέστρεψε μια γυναίκα, η Virginie Viard.
Οι πολιτικές ταραχές και ο φυλετικός αγώνας στις ΗΠΑ αλλά και οι προκλήσεις που έφερε μια παγκόσμια απειλή, αποδεικνύουν ότι η πρόοδος δεν είναι γραμμική. Είναι δύσκολο να προβλέψουμε τις τάσεις της επόμενης δεκαετίας, ωστόσο η μόδα θα συνεχίζει να ακολουθεί τις προσπάθειες των γυναικών για πλήρη ισότητα.
