Από τη Μάρα Θεοδωροπούλου
Δεν ξέρεις τι να περιμένεις από μία συνάντηση με τον Χοακίν Φίνιξ. Ο βραβευμένος με Όσκαρ ηθοποιός με την αταξινόμητη δημόσια περσόνα και την αφοσιωμένη διείσδυση στους κινηματογραφικούς του ρόλους παραμένει αινιγματικός ακόμα κι όταν βρίσκεται στη μεγαλύτερη σκηνή του πλανήτη. Όμως στο τελευταίο Φεστιβάλ Καννών, όπου ο Φίνιξ παρουσίασε τη νέα του ταινία, «Eddington», το ελληνικό Marie Claire είδε έναν καλλιτέχνη να ξεσπαθώνει σαν να μην μπορεί να κρατήσει άλλο μέσα του την αγανάκτησή του για τη ζοφερή κοινωνική πραγματικότητα. «Νιώθω πως πιθανώς έχουμε ήδη περάσει το σημείο χωρίς επιστροφή και δεν το παίρνουμε σοβαρά», λέει με φωνή λίγο δυνατότερη από το συνηθισμένο. Σαν ηθοποιός, ήρθε αντιμέτωπος με τις επώδυνες αναμνήσεις που ξυπνάει η ταινία (εκτυλίσσεται στους πρώτους μήνες του 2020, στην αρχή της πανδημίας COVID–19). Σαν πατέρας δύο μικρών παιδιών που έχει αποκτήσει με τη σύντροφό του, Ρούνι Μάρα, δεν είναι παράλογο να υποθέσει κανείς ότι αντιλαμβάνεται τον κόσμο με διαφορετική ματιά πλέον.
Στην πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση μετά το μουσικοχορευτικό σίκουελ «Joker: Τρέλα για Δύο», ο Φίνιξ υποδύεται τον σερίφη Τζο Κρος στην απομονωμένη πόλη Έντινγκτον του Νέου Μεξικού που καλείται να αντιμετωπίσει τα lockdowns, τις μάσκες και τις κοινωνικοπολιτικές ίντριγκες των πρώτων εβδομάδων της πανδημίας. Αρνούμενος να εφαρμόσει μέτρα δημόσιας υγείας που θεωρεί ότι παραβιάζουν τις ατομικές ελευθερίες, γίνεται επίκεντρο των αυξανόμενων πολιτικών εντάσεων της μικρής κοινότητας. Η στάση του τον φέρνει σε άμεση σύγκρουση με τον εν ενεργεία δήμαρχο, τον οποίο υποδύεται ο Πέδρο Πασκάλ, πυροδοτώντας μια προσωπική και δημόσια διαμάχη που ξεφεύγει από κάθε έλεγχο. Η ταινία βρίσκει το χιούμορ στις παράλογες (και παράλογα οικείες) στιγμές καθημερινής τρέλας, αλλά αυτή η απώλεια ελέγχου που παρατηρείται σταθερά πλέον σε κοινωνικό, αλλά και ατομικό επίπεδο ξυπνάει μια απαισιοδοξία στον Αμερικανό ηθοποιό.
«Αυτό που κάνουν ο αλγόριθμος και η τεχνολογία είναι να μας κρατούν χωρισμένους. Δεν ξέρω ποια είναι πλέον η αντίστασή μας, πέρα από το να προσπαθούμε με πρόθεση και επιμονή να ξανασυνδεθούμε, να συζητάμε. Να μιλάμε με ανθρώπους με τους οποίους ίσως δεν συμφωνούμε.»
«Δεν ξέρω αν υπάρχει διέξοδος. Μερικές φορές καλλιεργούμε ένα δηλητήριο στις προσωπικές μας ζωές και στις μεταξύ μας σχέσεις που δεν το αντιμετωπίζουμε. Το αφήνουμε να σαπίζει. Είναι κάποια μικρά πράγματα που μοιάζουν ασήμαντα, μέχρι τη στιγμή που συμβαίνει μια καταστροφή και τότε δεν είμαστε καθόλου προετοιμασμένοι. Τώρα έχουμε τους εξυπνότερους ανθρώπους στον κόσμο, με τους περισσότερους πόρους, που χτίζουν μηχανές για να επωφεληθούν πλήρως από αυτό. Είναι τρομακτικό το πόσο γ******α απροετοίμαστοι, το πόσο γ******α περικυκλωμένοι είμαστε». Σταματάει γιατί, όπως λέει, δεν θέλει να κάνει κήρυγμα, αλλά είναι φανερό ότι προβληματίζεται από τα αχαρτογράφητα νερά της Τεχνητής Νοημοσύνης με αφορμή την αόρατη τεχνολογική απειλή που αποτελεί τον καταλύτη για τα γεγονότα της ταινίας (η πόλη συνεργάζεται με μια εταιρεία τεχνολογίας για τη δημιουργία ενός κτιρίου φιλοξενίας και προστασίας υπολογιστικών συστημάτων στα περίχωρά της).
Στα χέρια του Φίνιξ, ο Τζο είναι ένας άνθρωπος που παλεύει με την αργή αποδόμηση ενός κόσμου που πίστευε ότι κατανοούσε. Οι εντάσεις μέσα στην ίδια του την οικογένεια, ιδιαίτερα με τη σύζυγό του, την οποία υποδύεται σε έναν μικρό ρόλο η Εμα Στόουν, αντανακλούν εύστοχα τη διαίρεση της κοινωνίας. Ο Φίνιξ δεν τον παρουσιάζει ως στερεοτυπική αυταρχική φιγούρα, αλλά ως ένα πολύπλοκο πρόσωπο. Πώς είναι όμως να ενσαρκώνει ένα άτομο με διαφορετικές ή ακόμη και προβληματικές απόψεις χωρίς να το επικρίνει; «Είμαι απλώς εγώ κάτω από ελαφρώς διαφορετικές συνθήκες. Έχω υπάρξει φανατικός με κάποιες απόψεις μου. Έχω υπάρξει αυτάρεσκος. Έχω φοβηθεί. Έχω ανησυχήσει. Τελικά, δεν έχει σημασία ποιο είναι το πρόβλημα, γιατί ο Τζο πιστεύει ότι είναι δίκαιος άνθρωπος, ότι κάνει το σωστό, ότι νοιάζεται. Και όντως νοιάζεται και το έχει αποδείξει. Είναι λοιπόν και υποκειμενικό όλο αυτό. Κάθε φορά που πάω να κρίνω το χαρακτήρα μου, σταματάω και λέω: “Αυτός είσαι εσύ. Εσύ τα έχεις κάνει όλα αυτά σε κάποιο επίπεδο, οπότε μη γίνεσαι αυτάρεσκος. Δείξε κατανόηση γι’ αυτόν και προσπάθησε να βρεις το πιο ανθρώπινο κομμάτι του. Άφησέ το να φανεί. Του αξίζει να ακουστεί”».
Αυτή η ενσυναίσθηση έχει εκτοξεύσει τον Φίνιξ, που δουλεύει από παιδί, στην ερμηνευτική ελίτ του Χόλιγουντ μετά από χρόνια αξέχαστων ερμηνειών σε ταινίες όπως ο «Μονομάχος», το «Walk The Line», το «Δύο Εραστές», το «Her», το «The Master» και τόσες πολλές άλλες, που κορυφώθηκαν με το Οσκαρ του για το πρώτο «Joker» το 2020. Ο ίδιος αποδίδει την εντυπωσιακή εμβάθυνση στους χαρακτήρες που υποδύεται στην εμμονή του με την ανθρώπινη συμπεριφορά και τις ζωές των άλλων, που ισχυρίζεται ότι ξεπερνά οποιαδήποτε ενασχόληση με τον εαυτό του. Τελευταία, έδωσε ρεσιτάλ στην τολμηρή οδύσσεια «Ο Μπο Φοβάται» σε σκηνοθεσία Άρι Αστερ, με τον οποίο ξανασυναντιέται στο «Eddington». Μοιάζει σαν να υπάρχει και επόμενη συνεργασία στο μέλλον κρίνοντας από τη δημιουργική τους χημεία. «Ο Άρι νιώθει συνεχώς την κοινωνική ταπείνωση. Το ίδιο κι εγώ. Το μόνο που κάνουμε είναι να βρίσκουμε τρόπους να το κρύβουμε. Κάποιοι άλλοι το καταφέρνουν καλά. Μπαίνουν σε ένα δωμάτιο δείχνοντας θάρρος, σαν να περπατούν πάνω στον ήλιο. Άλλοι κινούνται πιο διστακτικά. Κατά βάθος, όλοι βιώνουμε το ίδιο. Γι’ αυτό μου αρέσουν τέτοιοι χαρακτήρες και ο Άρι τους σκιαγραφεί εξαιρετικά».
Ο Φίνιξ κρατά την οικογενειακή του ζωή με τη Μάρα και τα παιδιά τους καλά προστατευμένη. Οι δύο ηθοποιοί ερωτεύτηκαν στα γυρίσματα του «Μαρία Μαγδαληνή» το 2016 (εκείνος έχει πει ότι ήταν φίλοι από πριν) και αρραβωνιάστηκαν το 2019. Ζουν στο Λος Αντζελες, έχουν υιοθετήσει το vegan lifestyle και υπερασπίζονται δημοσίως τα δικαιώματα των ζώων. Δηλώνει τυχερός για τη ζωή του. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή, σε μια ταράτσα στις Κάννες με θέα την πολυσύχναστη Κρουαζέτ, το μυαλό του βρίσκεται αποκλειστικά στην κατάσταση της ανθρωπότητας και την ανησυχία για το μέλλον της.
H απουσία του από τα social media και η επιφυλακτική στάση του απέναντι στη δημοσιότητα μαρτυρούν μια στάση που δεν συνάδει με το star status του, αλλά εξηγεί πολλά για τις προσωπικές του αγωνίες. «Δεν ξέρω ποια είναι η λύση, αλλά πιστεύω ότι υπάρχει κάτι βαθύ και ισχυρό όταν επικοινωνούμε πραγματικά. Αυτό που κάνουν ο αλγόριθμος και η μεγάλη τεχνολογία είναι να μας κρατούν χωρισμένους. Και πάντα θα κερδίζουν. Δεν υπάρχει σενάριο στο οποίο χάνουν. Δεν ξέρω ποια είναι πλέον η αντίστασή μας, πέρα από το να προσπαθούμε με πρόθεση και επιμονή να ξανασυνδεθούμε μεταξύ μας. Να συζητάμε. Να μιλάμε με ανθρώπους με τους οποίους ίσως δεν συμφωνούμε ή πιστεύουμε ότι είναι αντίθετοι στις ιδέες μας. Να τους προσεγγίζουμε όσο πιο πολύ γίνεται, γιατί τώρα ζούμε τις ζωές μας χωριστά, κι όμως όλα μας επηρεάζουν. Κι αυτό μας καταστρέφει».
