Η γενετική τεχνητή νοημοσύνη (generative AI) έχει πλέον τη δυνατότητα να δημιουργεί εικόνες, ήχους και βίντεο που μοιάζουν απόλυτα αληθινά – και πολλές φορές, παραπλανούν ακόμα και τους πιο έμπειρους χρήστες.
Από μία γάτα που τραγουδά σε στυλ Eminem, μέχρι το πορτρέτο ενός ανθρώπου να τρώει πάνω στο φεγγάρι, η τεχνολογία μπορεί να παράγει φανταστικές δημιουργίες. Όμως, τα ίδια εργαλεία μπορούν εξίσου εύκολα να φτιάξουν video που μοιάζουν απόλυτα αληθινά στην πρώτη ματιά, όπως αυτά με κουνελάκια που χοροπηδούν σε τραμπολίνο και κατάφεραν να ξεγελάσουν εκατομμύρια χρήστες στο TikTok.
Η διάδοση των εργαλείων AI έχει φέρει αναστάτωση σε πλήθος επαγγελμάτων. Άνθρωποι του μάρκετινγκ, της συγγραφής, της τέχνης και του design δοκιμάζουν αν μπορούν να ενισχύσουν τη δημιουργικότητά τους μέσω της τεχνολογίας. Στον χώρο των πωλήσεων, του real estate και της εξυπηρέτησης πελατών, η AI δοκιμάζεται ως εργαλείο επιτάχυνσης διαδικασιών. Ακόμη και σε απλές γραφειακές εργασίες, χρησιμοποιείται πλέον για πρόχειρη σύνταξη email ή εσωτερικές ενημερώσεις ομάδων.
Ωστόσο, όσο περισσότερο εξαπλώνεται, τόσο περισσότερο εντείνεται η συζήτηση γύρω από την ηθική χρήση της και – κυρίως – τον κίνδυνο παραπληροφόρησης. Παρόλο που πολλοί ειδικοί επιμένουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι ακόμη έτοιμη να αντικαταστήσει εντελώς τον άνθρωπο, οι δυνατότητές της είναι ήδη αρκετές ώστε να παράγουν περιεχόμενο εξαιρετικά πειστικό. Και αυτό δημιουργεί σοβαρά προβλήματα αξιοπιστίας, ειδικά όταν αφορά σε βίντεο.
Χαρακτηριστικό είναι ότι, όπως αποκάλυψε η New York Post, σε δοκιμή στους δρόμους της Times Square, πολλοί περαστικοί δεν κατάφεραν να ξεχωρίσουν εάν μια influencer που έβλεπαν ήταν πραγματική ή κατασκευασμένη από AI. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει πως η διάκριση ανάμεσα στο αληθινό και στο τεχνητό γίνεται ολοένα πιο δύσκολη.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Πώς μπορούμε να καταλάβουμε αν το video που παρακολουθούμε είναι αληθινό;
Αν και δεν υπάρχει ακόμη απόλυτα ασφαλής τρόπος για να ξεχωρίζουμε με σιγουριά τα ψεύτικα βίντεο από τα αληθινά, υπάρχουν σημάδια και ενδείξεις που μπορούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε πότε πρόκειται για περιεχόμενο που έχει δημιουργηθεί ή τροποποιηθεί με τεχνητή νοημοσύνη.
Ένα από τα πιο κοινά σημεία είναι η έλλειψη φυσικής κίνησης. Πολλά AI-generated βίντεο εμφανίζουν εξαιρετικά ομαλή και τεχνητή κίνηση, που δεν έχει την ακανόνιστη και αυθόρμητη ροή της πραγματικής ζωής. Για παράδειγμα, μπορεί να δείτε ένα πρόσωπο που κοιτάζει συνεχώς την κάμερα χωρίς να αποστρέφει το βλέμμα, ή δέρμα και υφές που δείχνουν υπερβολικά τέλειες – σχεδόν πλαστικές. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εμφανίζονται μικρές θολούρες γύρω από τα μαλλιά, αλλοιώσεις στα χέρια ή αφύσικος φωτισμός, ειδικά όταν το βίντεο είναι σύντομο ή δημιουργημένο πρόχειρα.
Μια άλλη ένδειξη είναι η έλλειψη μικροκινήσεων που χαρακτηρίζουν τους πραγματικούς ανθρώπους. Ένα ανθρώπινο πρόσωπο ανοιγοκλείνει τα μάτια του σε τακτά χρονικά διαστήματα, κάνει μορφασμούς ή αντιδρά αυθόρμητα σε εξωτερικά ερεθίσματα. Αν το πρόσωπο στο βίντεο δείχνει «παγωμένο» ή κινείται μόνο όταν μιλάει, τότε πιθανόν να έχει δημιουργηθεί από AI.
Την ίδια στιγμή εστιάστε την προσοχή σας στον ήχο. Στα AI generated video υπάρχουν ανακολουθίες ή παράξενοι ήχοι στη φωνή του προσώπου που αφηγείται, ενώ αν η φωνή ή ο ήχος είναι απόλυτα ιδανικοί τότε το πιθανότερο είναι να έχει υπάρξει επεξεργασία.
Παρακολουθήστε με προσοχή τις εικόνες. Σιγουρευτείτε ότι αυτό που βλέπετε δεν παρουσιάζει λάθη. Για παράδειγμα στο video με τα κουνελάκια στο τραμπολίνο, κάποια στιγμή ένα από αυτά γίνεται διπλό και τα πόδια ενός άλλου εξαφανίζονται.
Αν δεν είστε σίγουροι για ένα περιεχόμενο που βλέπετε, υπάρχουν και τεχνολογικά εργαλεία εντοπισμού deepfake. Πλατφόρμες όπως το DeMamba ή το Vastav AI μπορούν να αναλύσουν βίντεο και να εντοπίσουν χρονικές και χωρικές ασυνέπειες – δηλαδή σφάλματα στη ροή και την κατασκευή της εικόνας που υποδηλώνουν ψηφιακή επεξεργασία. Παρότι ακόμα δεν είναι διαθέσιμα ευρέως για το κοινό, πολλές εταιρείες και οργανισμοί ήδη τα χρησιμοποιούν σε επαγγελματικό επίπεδο.
Ακόμα πιο σημαντική από τα εργαλεία, όμως, είναι η κριτική σκέψη. Μην εμπιστεύεστε αμέσως ό,τι βλέπετε – ειδικά αν σας φαίνεται εξαιρετικά εντυπωσιακό, πολύ «τέλειο» ή υπερβολικά παράξενο για να είναι αληθινό.
Αναρωτηθείτε: ταιριάζει αυτό που βλέπω με τα συμφραζόμενα; Υπάρχουν αναφορές από αξιόπιστες πηγές; Μπορεί να εντοπιστεί το πρωτότυπο του βίντεο;
Το μέλλον της τεχνολογίας υπόσχεται ακόμη πιο ρεαλιστικές παραγωγές – και μαζί τους, μεγαλύτερη ανάγκη για επαγρύπνηση και επιφύλαξη. Μέχρι να υπάρξει παγκόσμιο ρυθμιστικό πλαίσιο για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στα μέσα ενημέρωσης και στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, η ευθύνη της προσοχής πέφτει στους ίδιους τους χρήστες.
