Όταν πρότεινα αυτό το θέμα στο meeting για το τεύχος Ιανουαρίου, αρχικά έλαβα μία από αυτές τις συλλογικές θετικές αντιδράσεις που θυμίζουν τάξη δημοτικού, όταν τους ανακοινώνεται ότι την τελευταία ώρα δεν θα γίνει μάθημα. «Ναι», συμφώνησαν όλες, «εμείς φτιάχνουμε τη μαγεία των γιορτών». Πέντε δευτερόλεπτα μετά, κάποια ψέλλισε «Κοίτα, βέβαια, ο άντρας μου κάθε χρόνο τη νύχτα των Χριστουγέννων κουβαλάει κρυφά τα δώρα από το γραφείο στο σπίτι», μια άλλη προσέθεσε «και εμένα ο μπαμπάς μου ντυνόταν Άγιος Βασίλης κάθε χρόνο» και ξαφνικά το meeting room γέμισε με μπαμπάδες και θείους με ψεύτικες γενειάδες και κόκκινες στολές. Ήταν σαφές αυτό που συνέβαινε: οι γυναίκες που απαρτίζουν το περιοδικό δεν προέβαλαν αντίρρηση, υπογράμμιζαν την εξαίρεση. Και ως γνωστόν, η εξαίρεση είναι πάντα εκεί για να επιβεβαιώνει τον κανόνα: οι γυναίκες σκηνοθετούν το έργο των Χριστουγέννων και οι άντρες κάνουν μια cameo εμφάνιση, για να επιτελέσουν το εορταστικό καθήκον που έχουν αναλάβει εδώ και δεκαετίες. Μια τιμητική, θεατρική εμφάνιση κοντά στο τέλος της παράστασης, το festive ισοδύναμο του να πλύνεις το αμάξι για να συνεισφέρεις στο νοικοκυριό.
Ακόμη όμως και αν στο σπίτι σας έχετε έναν άντρα – τελευταίο μοντέλο του 2025, που μοιράζεται ισότιμα τα καθημερινά γονεϊκά και οικιακά καθήκοντα, η μαγεία των γιορτών εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα τελευταία ανεπίσημα, γυναικεία προπύργια που δεν πέφτει καν στο τραπέζι του καταμερισμού – θεωρείται δεδομένο πως οι γυναίκες είμαστε εκείνες που και θέλουμε και μπορούμε να σηκώσουμε το βάρος. Ένα βάρος πρακτικό (ποιος θα κάνει τα ψώνια για το χριστουγεννιάτικο δείπνο;), νοητικό (ατελείωτες λίστες στο μυαλό και στα notes του κινητού με δώρα για τα παιδιά, τα αδέρφια, τα ανίψια, τους κουμπάρους, τους παππούδες, τις δασκάλες) και συναισθηματικό (πώς θα συνυπάρξουν αρμονικά στο τραπέζι δύο μέλη της οικογένειας που όλη τη χρονιά δεν μιλιούνται;). Δεν είναι να απορεί κανείς που σε έρευνα που διεξήχθη από το YouGov στη Βρετανία, 1/2 γυναίκες (51%) δήλωσε πως νιώθει αυξημένο άγχος μέσα στις γιορτές, σε αντίθεση με μόλις το 35% των ανδρών, οι οποίοι το αποδίδουν κυρίως στην οικονομική πίεση που αισθάνονται αφού, λίγο τα ρεβεγιόν, λίγο τα δώρα, λίγο τα τέλη κυκλοφορίας του αυτοκινήτου, ο 13ος μισθός εξανεμίζεται για όλους μας πριν την Πρωτοχρονιά.
Ακόμη όμως και αν το στρες ή τα holiday blues (η μελαγχολία που πλήττει στις γιορτές εκείνους που δεν έχουν πολλούς λόγους να γιορτάζουν) αγγίζουν τους πάντες, το project «Χριστούγεννα» επαφίεται σχεδόν συνολικά μόνο στο ένα από τα δύο φύλα, που είναι επιφορτισμένο με το να μοσχοβολήσει το σπίτι κανέλα και γαρίφαλο και να ανάβουν όλες οι σειρές με τα φωτάκια. Ένα διακριτικό πέπλο ευθύνης πέφτει στους ώμους εκείνης που «ξέρει καλύτερα». Ξέρει ποιος θέλει ποιο παιχνίδι, ποιος πήρε πέρυσι για δώρο κάλτσες και δεν μπορεί να ξαναπάρει και φέτος, ποιος έχει πένθος και ποιος μοναξιά. Ξέρει ποια γιαγιά έχει καιρό να δει τα παιδιά και πρέπει να κανονιστεί μια επίσκεψη, ποια δασκάλα χρειάζεται μια παραπάνω ένδειξη ευγνωμοσύνης και ποιος συγγενής πρέπει να καλεστεί οπωσδήποτε, γιατί αλλιώς το 2026 θα μας κόψει την καλημέρα. Ξέρει επίσης πού να βρει stencils χιονονιφάδες για τα παιδικά δωμάτια, ποια είναι η συνταγή για την πιο νόστιμη βασιλόπιτα, και που πουλάνε DIY gingerbread σπιτάκια και ζαχαρόπαστα για να απασχοληθούν τα παιδιά όσο βρίσκονται εκτός σχολείου.
Ξέρει τι ώρα να βάλει το ξυπνητήρι για να συνοδέψει τα παιδιά στα κάλαντα, ποιο θέατρο παίζει την καλύτερη χριστουγεννιάτικη παράσταση και ποια μέρα πρέπει να πάρει για ευχές όχι μόνο τους Χρήστους και τις Βασιλικές αλλά και τις Ευγενίες και τους Μανώληδες. Είναι πολλά τα skills που χρειάζονται για να βγει το project: ενσυναίσθηση, σχεδιασμός, προνοητικότητα και άφθονη φροντίδα. Οι (καλοί) άντρες είναι εκεί για να συνδράμουν όταν τους ζητηθεί, όχι επειδή δεν θέλουν να αναλάβουν ευθύνη, αλλά επειδή δεν έχουν εκπαιδευτεί να λειτουργούν ως συνδιοργανωτές της χαράς. Μπορεί παραδοσιακά να φοράνε εκείνοι τη στολή του Πατέρα των Χριστουγέννων, αλλά στην πραγματικότητα λειτουργούν, στην καλύτερη περίπτωση, σαν ικανά καλικαντζαράκια.
Φυσικά, φταίμε και οι ίδιες σε τεράστιο βαθμό γι’ αυτό που μας συμβαίνει: όχι μόνο δεν έχουμε μάθει να ζητάμε βοήθεια και να μοιράζουμε τα tasks, αλλά όσο πλησιάζουν οι μέρες χωνόμαστε όλο και πιο βαθιά σε μια ανέφικτη τελειότητα: ήδη από τον Νοέμβριο σημειώνω στα saved του Instagram ιδέες για το styling του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού, περίτεχνα διπλώματα πετσέτας, ανθοσυνθέσεις με Αλεξανδρινά, εορταστικές πατάτες που θα συνοδέψουν το κρέας, glam μακιγιάζ για τις πιο λαμπερές μέρες του χρόνου. Συμπεριφέρομαι λες και τα Χριστούγεννα, μαζί με τον μικρό Ιησού θα γεννηθούν και έξτρα ώρες στο 24ωρό μου, που θα μου επιτρέπουν το σπίτι μου να μοιάζει με εξώφυλλο του Martha Stewart Living. Αυτή την τελειομανία την «κληρονομήσαμε» σε ένα βαθμό από τις παραδοσιακές μαμάδες μας, που η οικοκυρική αξιοσύνη ήταν για εκείνες μέτρο αριστείας, αλλά την ταΐζουμε και διαρκώς με τη σύγκριση που ευδοκιμεί όλο τον χρόνο στα social media. Και η σύγκριση, ως γνωστόν, είναι ο κλέφτης της χαράς.
Και έπειτα από χρόνια και χρόνια που εξυπηρετούμε το αφήγημα, έρχεται η στιγμή που συγκρούεται εντός μας το «δεν θέλω άλλο να το κάνω αυτό» με το «αν δεν το κάνω εγώ, ποιος θα το κάνει;». Δεν είναι μόνο ότι κάνουμε πολλά – είναι ότι εξυπηρετούμε μια συνθήκη που το «πολλά» θεωρείται αυτονόητο και τα εύσημα δεν δίνονται ποτέ, παρά μόνο υπό μορφή μιας αγκαλιάς, όταν ο καθένας ανοίγει το δώρο του και είναι ακριβώς αυτό που είχε γράψει στο νοερό του γράμμα προς Βόρειο Πόλο. Δεν εκτιμάται αρκετά η ικανότητα να προνοείς, να οργανώνεις, να νοιάζεσαι και εάν ακούσεις και κανένα «μπράβο, μα πώς τα πρόλαβες όλα;» νιώθεις πιο τυχερή από το να σου πέσει το φλουρί.
Δυστυχώς όμως, όταν το project πάει καλά, κανείς δεν το παρατηρεί, αλλά όταν στραβώνει, το βλέπουν όλοι. Ή έτσι νομίζουμε, γιατί στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία αντικειμενική υποχρέωση να φτιαχτούν gingerbread σπιτάκια και κανείς δεν θα συντριβεί αν δεν λάβει την τέλεια χριστουγεννιάτικη κάρτα. Κανενός η ζωή δεν θα αλλάξει επειδή οι πετσέτες στο τραπέζι είναι παράταιρες και το ροζέ κρασί τελείωσε. Ξεχνάμε πως η μνήμη δεν αποθηκεύει λεπτομέρειες, αλλά στιγμές και διάθεση. Και αν υπάρχει ένας ισχυρός παράγοντας αποτυχίας για τις γιορτές, αυτό είναι μια τσαλακωμένη οικοδέσποινα, αντί για ένα τσαλακωμένο χαρτί περιτυλίγματος.
Δεν υπάρχει στρουμπουλός παππούς με κόκκινη βελούδινη στολή, υπάρχει, όμως, σχεδόν σε κάθε σπίτι, κάποια που φοράει μέχρι την τελευταία στιγμή φόρμα γυμναστικής και λερωμένο Τ-shirt και τρέχει αλαφιασμένη να αλλάξει σε μαύρο φόρεμα και κόκκινο κραγιόν, λίγο πριν χτυπήσει το κουδούνι.
Οπότε, αν είναι να μπει ένας στόχος για φέτος τα Χριστούγεννα, ας μην είναι να πάμε σε όλα τα χριστουγεννιάτικα καλέσματα (στέλνοντας διπλά reminders στον σύντροφό μας για να μην τα ξεχάσει), αλλά να κοντύνει η λίστα της αγχώμενης Santa, ώστε να επιστρέψουμε στην κανονικότητα μετά των Φώτων πιο ήρεμες και ξεκούραστες. «All we want for Christmas», άλλωστε, αυτό είναι.
