Ενώ στροβιλίζονται γύρω από έναν νοερό άξονα, σαν δορυφόροι του ίδιου πλανήτη, τα βλέμματά τους έχουν ρίξει άγκυρα το ένα στο άλλο, οι κινήσεις τους βρίσκονται σε τέλειο συγχρονισμό. Χορεύουν μαζί με τα πτηνά στα δέντρα, τα έντομα στα κλαδιά, τα ψάρια στο βυθό, τα αγριολούλουδα που σκορπίζουν στον άνεμο τους σπόρους τους. Με τις παραδοσιακές φορεσιές τους σαν πολύχρωμα φτερώματα, συμμετέχουν στο αρχέγονο τελετουργικό όλων των ζωντανών της φύσης. Ο χορός τους είναι προάγγελος της δημιουργίας και δημιουργία ο ίδιος.

Το νέο ζευγάρι που χορεύει μπροστά στη σκηνή ενσαρκώνει την ελπίδα για το μέλλον του 8ου Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών «Διαμαντής Παλαιολόγος»: οι τοπικές παραδόσεις να επιβιώσουν σε έναν κόσμο κάθε μέρα όλο και πιο αλλαγμένο και παγκοσμιοποιημένο, όχι όμως λόγω ανωτέρας βίας αλλά από μια εσωτερική ανάγκη για συνέχεια.

Μια εσωτερική ανάγκη ήταν που ώθησε την Κωνσταντίνα Αγγελέτου και τον Χρήστο Παλαιολόγο να το ξεκινήσουν στη Σκόπελο πριν από μία δεκαετία περίπου: να τιμήσουν τους πατεράδες τους, που είχαν χάσει πρόσφατα.

Μια εσωτερική ανάγκη ήταν που ώθησε την Κωνσταντίνα Αγγελέτου και τον Χρήστο Παλαιολόγο να το ξεκινήσουν στη Σκόπελο πριν από μία δεκαετία περίπου: να τιμήσουν τους πατεράδες τους, που είχαν χάσει πρόσφατα.

«Τη δεκαετία του ’80 ο Διαμαντής Παλαιολόγος, ο πατέρας του Χρήστου, επέστρεψε στη Σκόπελο από τον Καναδά, όπου σπούδαζε. Την ίδια περίοδο, συγκυριακά, επέστρεψαν και οι γονείς μου από την Αθήνα και μαζί έφτιαξαν τον Πολιτιστικό Σύλλογο Γλώσσας» θυμάται η Κωνσταντίνα. Ο δικός της πατέρας ήταν καρδιακός φίλος με τον Διαμαντή, που άρχισε να εργάζεται στο νησί ως μαθηματικός ενώ ταυτόχρονα έγινε ο πρώτος χοροδιδάσκαλος στις Σποράδες. Η Κωνσταντίνα και ο Χρήστος από μικρά παιδιά ακόμα βοηθούσαν στη διοργάνωση των εκδηλώσεων του συλλόγου, κάνοντας ό,τι τούς ζητούσαν οι μεγάλοι: κουβαλώντας καρέκλες, κολλώντας αφίσες… Φυσικά, στους παραδοσιακούς χορούς μυήθηκαν εξ απαλών ονύχων: «Όταν ήμουν πολύ μικρή, με το ζόρι περπατούσα, με ανεβάζανε στη σκηνή να χορέψω μπάλο με τον Χρήστο, που είναι δέκα χρόνια μεγαλύτερός μου» προσθέτει η Κωνσταντίνα.

Στιγμιότυπο από το 8ο Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών «Διαμαντής Παλαιολόγος». Photo: Γιάννης Σκιαθίτης

Δεν ήταν όμως όλα ρόδινα. «Ως προοδευτικοί άνθρωποι με διάθεση να πάνε μπροστά τον τόπο, πολεμήθηκαν στη μικρή, συντηρητική κοινωνία του νησιού, όμως η παρακαταθήκη τους μάς καθόρισε όλους. Το γεγονός ότι σπούδασα πολιτιστική διαχείριση και εργάζομαι ως διευθύντρια παραγωγής σε μεγάλες παραστάσεις νομίζω ότι οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ενασχόλησή μου, από πολύ μικρή ηλικία, με τις εκδηλώσεις του συλλόγου».

Οι πατεράδες της Κωνσταντίνας και του Χρήστου συμπορεύτηκαν από κάθε άποψη: πολιτική, κοινωνική, πολιτιστική. Ακόμα και στον κύκλο της ζωής τους: πέθαναν με έξι μήνες διαφορά. Τότε, το 2010, τα παιδιά τους αποφάσισαν να κάνουν κάτι για τους τιμήσουν, μαζί με «όλους τους ανθρώπους, τους μικρούς, λαϊκούς ήρωες που εκείνη την περίοδο άλλαξαν το ρου της ιστορίας του τόπου μας».

Οι πατεράδες της Κωνσταντίνας και του Χρήστου συμπορεύτηκαν από κάθε άποψη: πολιτική, κοινωνική, πολιτιστική. Ακόμα και στον κύκλο της ζωής τους: πέθαναν με έξι μήνες διαφορά.

Το πρώτο Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών «Διαμαντής Παλαιολόγος» διοργανώθηκε στη Γλώσσα Σκοπέλου, το δεύτερο μεγαλύτερο οικισμό του νησιού, «εντελώς πειραματικά. Αλλά έλαβαν μέρος περίπου 200-220 άτομα και εκεί καταλάβαμε ότι είχε πολύ μεγάλη δυναμική και αποφασίσαμε να το μεταφέρουμε στη Χώρα, που θα μπορούσε να το υποστηρίξει καλύτερα σε επίπεδο υποδομών».

Στιγμιότυπο από το 8ο Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών «Διαμαντής Παλαιολόγος». Photo: Γιάννης Σκιαθίτης.

Κάπως έτσι, η προσωπική ανάγκη της Κωνσταντίνας και του Χρήστου ενώθηκε σιγά σιγά με την ανάγκη ενός πλήθους που χρόνο με το χρόνο μεγάλωνε. Δεκαπέντε χορευτικά συγκροτήματα από όλη την Ελλάδα, από την Κρήτη ώς τον Πόντο (που επιλέχθηκαν από 70 αιτήσεις συμμετοχής, με κριτήρια την υψηλή ποιότητα αλλά και την ποικιλομορφία του φεστιβάλ), 550 χορευτές και συνοδοί, 6.000 θεατές είναι ο απολογισμός του 8ου Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών «Διαμαντής Παλαιολόγος», που φέτος διοργανώθηκε από την Παρασκευή 7 έως την Κυριακή 9 Ιουλίου 2023, μετά από μια πανδημική παύση τριών ετών.

Καθώς σουρουπώνει και το ηλιοβασίλεμα βάφει τα, νεοκλασικά, πηλιορείτικα και μακεδονικά ως επί το πλείστον, αρχοντικά του διατηρητέου οικισμού της Χώρας, εκατοντάδες χορευτές με τις παραδοσιακές φορεσιές τους σχηματίζουν μια ανθρώπινη αλυσίδα.

Μια καλή εικόνα του σημερινού μεγέθους του μάς δίνει η τελετή έναρξης, με την παρέλαση όλων των χορευτικών συγκροτημάτων στο λιμάνι της Σκοπέλου, Καθώς σουρουπώνει και το ηλιοβασίλεμα βάφει τα, νεοκλασικά, πηλιορείτικα και μακεδονικά ως επί το πλείστον, αρχοντικά του διατηρητέου οικισμού της Χώρας, εκατοντάδες χορευτές με τις παραδοσιακές φορεσιές τους σχηματίζουν μια ανθρώπινη αλυσίδα που κινείται, με χορευτικά βήματα, προς το ανοιχτό δημοτικό θέατρο, ψηλά στο λόφο.

Στην παρέλαση των χορευτικών συγκροτημάτων, στην τελετή έναρξης, έβλεπες χορευτές όλων των ηλικιών με τις παραδοσιακές φορεσιές τους. Photo: Γιάννης Σκιαθίτης.

Η Κωνσταντίνα συντονίζει την εκδήλωση με την ντουντούκα της, ο Χρήστος σέρνει το χορό. Κινητήριος δύναμη όμως είναι τα εθελοντάκια του φεστιβάλ, με τις πράσινες μπλούζες τους, παιδιά της Σκοπέλου όλων των ηλικιών, που ήδη από τις τελευταίες τάξεις του δημοτικού καλύπτουν όποια ανάγκη μπορούν, με τη συνέπεια και την υπευθυνότητα ενός επαγγελματία. Έχουν αναλάβει ακόμα και το απαιτητικό έργο να ενημερώνουν τον κόσμο ότι δεν επιτρέπεται να περνάει μπροστά από τις κερκίδες την ώρα των χορευτικών παραστάσεων, μόνο στα διαλείμματα, ώστε να μην παρεμποδίζεται η παρακολούθηση για το καθιστό κοινό.

Κινητήριος δύναμη είναι τα εθελοντάκια του φεστιβάλ, με τις πράσινες μπλούζες τους, παιδιά της Σκοπέλου όλων των ηλικιών, που ήδη από τις τελευταίες τάξεις του δημοτικού καλύπτουν όποια ανάγκη μπορούν.

«Είναι πολύ συγκινητικό να βλέπεις τους εθελοντές να μεγαλώνουν και να προοδεύουν, χρόνο με το χρόνο» σχολιάζει η Κωνσταντίνα. «Θεωρώ ότι ένα παιδί που ασχολείται εθελοντικά με τέτοιου είδους εκδηλώσεις δεν είναι δυνατόν να μη γίνει έξυπνο και χρήσιμο. Ακόμα και παιδιά που στο σχολείο είναι περιθωριοποιημένα ή δεν είναι καλοί μαθητές, στο πλαίσιο του φεστιβάλ λειτουργούν πολύ καλά στα πάντα. Και είναι εξαιρετικά χρήσιμα: η αλήθεια είναι ότι χωρίς τα παιδιά δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί το φεστιβάλ».

Η Κωνσταντίνα Αγγελέτου συντονίζει την τελετή έναρξης με την ντουντούκα της. Photo: Γιάννης Σκιαθίτης

Ο Χρήστος Παλαιολόγος σέρνει το χορό στην τελετή έναρξης. Photo: Γιάννης Σκιαθίτης

Μια από τις εθελόντριες είναι και η Ρηγίνα Μπουνταλά, η οποία συνεισφέρει στο φεστιβάλ ως συντονίστρια των παιδιών και ξεναγός το κοινού στη Χώρα της Σκοπέλου. Η ξενάγησή της περιλαμβάνει μια στάση στο οικογενειακό εργαστήριο μικροναυπηγικής Bountalas, στον περιφερειακό δρόμο της Χώρας, που ξεκίνησε ο παππούς της τη δεκαετία του ’70 και σήμερα συνεχίζει η ίδια.

Η ξενάγηση της Ρηγίνας περιλαμβάνει μια στάση στο οικογενειακό εργαστήριο μικροναυπηγικής Bountalas, στον περιφερειακό δρόμο της Χώρας, που ξεκίνησε ο παππούς της τη δεκαετία του ’70 και σήμερα συνεχίζει η ίδια.

Η οικογένεια Μπουνταλά μετρά επτά γενεές καραβομαραγκών με δικά τους καρνάγια στην Αμερική, την Κωστάντζα και τη Βραΐλα. Επιστρέφοντας στην πατρίδα τους, τη Σκόπελο, αξιοποίησαν την εμπειρία τους στους ταρσανάδες του νησιού, όταν όμως έκλεισε και ο τελευταίος στη δεκαετία του ’70 με τον ερχομό του τουρισμού, ο παππούς της Ρηγίνας, Τριαντάφυλλος, στράφηκε στη μικροναυπηγική, άρχισε δηλαδή να κατασκευάζει μικρογραφίες καραβιών από ξύλο καρυδιάς, τόσο λεπτομερείς και ακριβείς ώστε αν ήταν σε φυσικό μέγεθος θα μπορούσαν να πλεύσουν, όπως μάς διαβεβαιώνει η Ρηγίνα, τρίτης γενιάς μικροναυπηγός, ενώ μάς δείχνει περήφανη τα δικά της μικροσκοπικά καράβια. Σε μια φωτογραφία στο εργαστήριο, τη βλέπουμε να ποζάρει μαζί με τον Πιρς Μπρόσναν – πρωταγωνιστή της ταινίας «Mamma mia!» που, επιλέγοντας τη Σκόπελο για τα γυρίσματά της, την έκανε γνωστή στα πέρατα του κόσμου.

Η Ρηγίνα Μπουνταλά, τρίτης γενιάς μικροναυπηγός στην οικογενειακή επιχείρηση, με μια από τις δημιουργίες της.

Μικρογραφίες καραβιών στο εργαστήριο της οικογένειας Μπουνταλά.

Οι περισσότερες εκδηλώσεις του φεστιβάλ πραγματοποιούνται πλέον στη Χώρα. Όμως για την αφετηρία της ιστορίας του, τη Γλώσσα, έχει κρατήσει μια από τις σπουδαιότερες, την παρουσίαση της σκοπελίτικης νυφιάτικης φορεσιάς. Γιατί αυτή είναι η τοπική κληρονομιά του νησιού: ένα πλουμιστό και δεόντως συντηρητικό για τα ήθη του παρελθόντος ένδυμα, που ενσωμάτωνε επιρροές από το Βυζάντιο και την αναγεννησιακή Δύση. Σύμβολο κοινωνικού στάτους, κάποιες οικογένειες πωλούσαν σπίτια για να το αποκτήσουν, ενώ τα ανύπαντρα κορίτσια τους περνούσαν ένα μεγάλο μέρος της ζωής τους κεντώντας το κλεισμένες στο σπίτι, περιμένοντας την ημέρα που θα στροβιλίζονταν στο γλέντι του γάμου τους σαν περιστρεφόμενοι δερβίσηδες, αναδεικνύοντάς το σε ολόκληρο το χειροποίητο και ακριβοθώρητο μεγαλείο του.

Αυτή είναι η τοπική κληρονομιά του νησιού: ένα πλουμιστό και δεόντως συντηρητικό για τα ήθη του παρελθόντος ένδυμα, που ενσωμάτωνε επιρροές από το Βυζάντιο και την αναγεννησιακή Δύση.

Σήμερα ευτυχώς έχουμε αφήσει πίσω μας, τουλάχιστον στη Δύση, τις εποχές του γυναικείου εγκλεισμού, αλλά καθώς τα νέα κορίτσια της Σκοπέλου παρελαύνουν στον κεντρικό δρόμο της Γλώσσας παρουσιάζοντας τα παραδοσιακά νυφικά, αυθεντικά οικογενειακά κειμήλια και όχι αναπαραγωγές, δεν μπορούμε να μη θαυμάσουμε την υπομονή και τη δεξιοτεχνία που διατηρούνται, αναλλοίωτες μέσα τις δεκαετίες, ανάμεσα στις υφάνσεις τους.

Οι σκοπελίτικες νυφιάτικες φορεσιές ήταν τόσο ακριβές για κάποιες οικογένειες, ώστε αναγκάζονταν να πουλήσουν σπίτια για να τις αποκτήσουν. Photo: Γιάννης Σκιαθίτης

Οι Σκοπελίτισσες του παρελθόντος περνούσαν ένα μεγάλο μέρος της ζωής τους κεντώντας το νυφικό τους, περιμένοντας την ημέρα του γάμου τους για να το αναδείξουν στροβιλιζόμενες σαν περιστρεφόμενοι δερβίσηδες. Photo: Γιάννης Σκιαθίτης

Το σκοπελίτικο νυφικό έχει την τιμητική του και στο φετινό λογότυπο, το οποίο σχεδίασε μια ακόμα νέα γυναίκα. Η Ιωάννα Παπάζογλου, aka Booloveina, κατάγεται από τον Έβρο, ζει στη Θεσσαλονίκη και ανακαλύφθηκε τυχαία από την Κωνσταντίνα στα social media στην περίοδο της καραντίνας, «ενθουσιάστηκα και τη ρώτησα αν θα ήθελε να σχεδιάσει τη φετινή οπτική ταυτότητα του φεστιβάλ και να κάνει μια έκθεση με έργα της εμπνευσμένα από παραδοσιακές φορεσιές της Ελλάδας».

Το σκοπελίτικο νυφικό έχει την τιμητική του και στο φετινό λογότυπο, το οποίο σχεδίασε μια ακόμα νέα γυναίκα. Η Ιωάννα Παπάζογλου, aka Booloveina, κατάγεται από τον Έβρο, ζει στη Θεσσαλονίκη και ανακαλύφθηκε τυχαία από την Κωνσταντίνα στα social media.

Η έκθεση διεξάγεται παράλληλα με το φεστιβάλ, στο χαμηλότερο επίπεδο του πανέμορφου Αρχοντικού Βακράτσα στη Χώρα, δωρεά της οικογένειας Βακράτσα, το οποίο σήμερα λειτουργεί ως μουσείο. Η Κωνσταντίνα δεν ήθελε το φεστιβάλ να γίνει φολκλόρ αλλά να παρουσιάζει την παράδοση με μια μοντέρνα ματιά. Αυτόν ακριβώς το στόχο πετυχαίνουν και οι εικονογραφήσεις της Ιωάννας, φορεσιές από όλη την Ελλάδα με κοινό σημείο τη ζωηρή πολυχρωμία, που η νεαρή illustrator λατρεύει.

Εικονογραφήσεις της Ιωάννας Παπάζογλου, που σχεδίασε την οπτική ταυτότητα του φετινού φεστιβάλ, σε έκθεσή της στο Αρχοντικό Βακράτσα.

Η Ιωάννα Παπάζογλου ποζάρει μπροστά σε δημιουργίες της.

Τις ημέρες του φεστιβάλ σού δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσεις πέρα από την παραδοσιακή κληρονομιά της Σκοπέλου και τη σύγχρονη καθημερινότητα του νησιού, που ο τουρισμός τροφοδοτεί, έχει αλλάξει αλλά όχι ισοπεδώσει. Στα σοκάκια της Χώρας βλέπεις εργαστήρια όπου οι γυναίκες πλάθουν αμυγδαλωτά, ενώ κάποια από τα σουβενίρ που ποζάρουν στις βιτρίνες δεν έχουν, ξεκάθαρα, την ομοιομορφία του made in China. Όπως τα εμβληματικά μαύρα αγγεία της οικογένειας Ροδίου, που δημιουργούνται εδώ και πάνω από έναν αιώνα – σήμερα, από την αγγειοπλάστρια τέταρτης γενιάς, Μάγδα Ροδίου.

Τα εμβληματικά μαύρα αγγεία της οικογένειας Ροδίου, που δημιουργούνται εδώ και πάνω από έναν αιώνα – σήμερα, από την αγγειοπλάστρια τέταρτης γενιάς, Μάγδα Ροδίου.

Ο προπάππους της, Νίκος Ρόδιος, εγκαταστάθηκε στο νησί όταν παντρεύτηκε Σκοπελίτισσα, μετά από μια μεγάλη περιπλάνηση σε εμπορικά κέντρα του 19ου αιώνα – Βόλο, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινούπολύ, Κωστάντζα, Αλεξάνδρεια. Το ενδιαφέρον του για τα αρχαία ελληνικά αγγεία, που είχε δει σε μουσεία στα ταξίδια του, τον οδήγησε σε μια σειρά πειραμάτων με τον πηλό, που είχαν ως αποτέλεσμα να δημιουργήσει νέα αγγεία σε αρχαιοελληνικό στυλ και μαύρο, στιπλνό χρώμα χωρίς εξωτερική εφυάλωση, για τα οποία το 1930 τιμήθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Έμοιαζε σχεδόν μια τρέλα το να επενδύσει στις αρχές του εικοστού αιώνα σε διακοσμητικά κεραμικά, αλλά κατάφερε να βρει το κοινό του, κυρίως εκτός νησιού. Η Μάγδα μού δείχνει τα ξύλινα μπαούλα στα οποία φόρτωνε τις δημιουργίες του για να ταξιδέψουν σε κάθε γωνιά του κόσμου. Τα μαύρα αγγεία Ροδίου απέσπασαν πολλές διεθνείς και ελληνικές διακρίσεις, μεταξύ αυτών από την Ακαδημία Αθηνών.

Τα αγγεία της οικογένειας Ροδίου, σε μαύρο, στιλπνό χρώμα χωρίς εξωτερική εφυάλωση, φέρουν δίπλωμα ευρεσιτεχνίας από το 1930.

Παρόλο που η Μάγδα έπαιζε από παιδί με τον πηλό στο εργαστήριο του πατέρα της, επέλεξε για σπουδές τη Γυμναστική Ακαδημία και, μετά την αποφοίτησή της, εργάστηκε για κάποια χρόνια ως personal trainer. Όμως τελικά την κέρδισε η πρώτη αγάπη της. «Όταν ξεκίνησα να δουλεύω με τον πηλό δεν ήθελα να δημιουργήσω μαύρα αγγεία. Και από ανάγκη, για τον κόσμο που ήθελε να αγοράσει χρηστικά αντικείμενα, και από την επιθυμία μου να βάλω περισσότερα χρώματα και σχέδια. Τεχνικές που εφαρμόζονταν σε άλλα εργαστήρια, όπως η εφυάλωση και η επισμάλτωση, μου κέντριζαν το ενδιαφέρον, ήθελα να τις ψάξω και να τις κατακτήσω».

«Πλέον δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου έξω από αυτό. Ακόμα και τώρα, που έχω ένα μωράκι οκτώ μηνών. Είκοσι μέρες μετά τη γέννα, ένιωσα ξανά την ανάγκη να πιάσω στα χέρια μου πηλό».

Η μαθητεία της και σε άλλα εργαστήρια πέραν του οικογενειακού τη βοήθησε να εμπλουτίσει την οικογενειακή κληρονομιά. Έτσι σήμερα πλάι στις προθήκες με τα μαύρα αγγεία βρίσκει κανείς κεραμικά γλυπτά και χρηστικά αντικείμενα και κοσμήματα σε διάφορα στυλ και χρώματα. «Πλέον δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου έξω από αυτό. Ακόμα και τώρα, που έχω ένα μωράκι οκτώ μηνών. Είκοσι μέρες μετά τη γέννα, ένιωσα ξανά την ανάγκη να πιάσω στα χέρια μου πηλό».

Η Μάγδα Ροδίου, αγγειοπλάστρια τέταρτης γενιάς στην οικογένειά της.

Το 8ο Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών «Διαμαντής Παλαιολόγος» τελειώνει με ένα αποχαιρετιστήριο γλέντι στο θέατρο, με παραδοσιακή ορχήστρα, όπου όλοι γίνονται μια παρέα, σχηματίζοντας ομόκεντρους κύκλους πάνω στη σκηνή. Η ψυχή μας γεμίζει από τις εικόνες, τις μουσικές και τη συντροφικότητα των τελευταίων ημέρων. Την πληρότητά της δεν μπορεί να διαταράξει ούτε η εικόνα του άδειου θεάτρου στο τέλος των εκδηλώσεων. Μεταξύ άλλων γιατί στο χώρο δεν υπάρχει ίχνος από σκουπίδι, καθώς το φετινό φεστιβάλ διεκδίκησε να είναι plastic-free, καταφεύγοντας σε επιλογές όπως επαναχρησιμοποιούμενα και χάρτινα ποτήρια, παγούρια και ψύκτες.

«Στη Σκόπελο δεν κάνουμε ανακύκλωση, όπως και στα περισσότερα νησιά της Ελλάδας, λόγω βασικών δυσκολιών πρόσβασης. Ένας καλός φίλος περιβαλλοντολόγος, μετά από ένα παλαιότερο φεστιβάλ μού είχε δείξει φωτογραφίες με άδεια πλαστικά μπουκαλάκια νερού που με συγκλόνισαν».

«Στη Σκόπελο δεν κάνουμε ανακύκλωση, όπως και στα περισσότερα νησιά της Ελλάδας, λόγω βασικών δυσκολιών πρόσβασης. Ένας καλός φίλος περιβαλλοντολόγος, μετά από ένα παλαιότερο φεστιβάλ μού είχε δείξει φωτογραφίες με άδεια πλαστικά μπουκαλάκια νερού που με συγκλόνισαν» εξηγεί η Κωνσταντίνα. «Υπολόγισα ότι σε κάθε χορευτή δίναμε τουλάχιστον τρία μπουκάλια νερού, δηλαδή καταναλώναμε τουλάχιστον 1.800 μπουκάλια, και αν σε αυτά συνυπολογίσεις τους εθελοντές και τους θεατές, η σπατάλη πλαστικού ήταν τεράστια».

Ομαδική φωτογραφία στο τέλος του φεστιβάλ. Photo: Γιάννης Σκιαθίτης

Αυτή ήταν μια από τις παρακαταθήκες της αναγκαστικής παύσης της πανδημίας, ο νέος στόχος της βιωσιμότητας. Η δεύτερη ήταν η προσθήκη της διερμηνείας των ομιλιών στη νοηματική, που φέτος ανέλαβε η Ανδρονίκη Ξανθοπούλου. Όμως άλλαξαν και άλλα μέσα στα προηγούμενα τρία χρόνια. Οι νεότερες γενιές σε ολόκληρη την Ελλάδα έρχονται σε όλο και πιο στενή επαφή με την παράδοση, την αγκαλιάζουν και τη γιορτάζουν.

«Ο παραδοσιακός χορός και η παραδοσιακή μουσική είχαν συνδεθεί με σκοτεινές εποχές και σκοτεινές ιδεολογίες. Εμείς είμαστε ενάντια σε αυτό, πιστεύουμε ότι μπορούμε να είμαστε περήφανοι για την παράδοσή μας χωρίς συναισθήματα εθνικισμού».

«Ο παραδοσιακός χορός και η παραδοσιακή μουσική είχαν συνδεθεί με σκοτεινές εποχές και σκοτεινές ιδεολογίες. Εμείς είμαστε ενάντια σε αυτό, πιστεύουμε ότι μπορούμε να είμαστε περήφανοι για την παράδοσή μας χωρίς συναισθήματα εθνικισμού» λέει η Κωνσταντίνα, για να απαριθμήσει, στη συνέχεια, παραδείγματα μουσικών όπως ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, φυσικά, οι Villagers of Ioannina City και οι Θραξ Πανκc, μουσικών σχολείων, που διδάσκουν την παραδοσιακή μουσική, φεστιβάλ όπως οι Ρίζες.

«Απολαμβάνω πάρα πολύ να βλέπω νέο κόσμο να χορεύει, ας πούμε, την μπαϊντούσκα σαν πανκ. Νομίζω ότι έχουμε απενοχοποιήσει την παραδοσιακή μουσική και μπορούμε πραγματικά να την απολαύσουμε» καταλήγει η Κωνσταντίνα, ενώ μια παρέα νέων που χορεύει νησιώτικα στο λιμάνι περιμένοντας το πλοίο της επιστροφής μοιάζει να την επιβεβαιώνει πανηγυρικά.

Θέα από ψηλά, στο διατηρητέο οικισμό της Χώρας.

Info

Περισσότερες πληροφορίες: www.dancefestivalgr.gr, www.plegma.org

Advertisement - Continue Reading Below
Advertisement - Continue Reading Below