Συνάντησα για πρώτη φορά την Εριέττα Κούρκουλου-Λάτση την ημέρα που φωτογραφήθηκε από τον Bill Georgoussis για το Marie Claire με την Toffee, που μένει προσωρινά στο καταφύγιό της «Save a Greek Stray» στον Ωρωπό, και τη Μάρτζι, ένα από τα τυχερά σκυλιά που μοιράζονται την καθημερινότητα και το σπίτι της. Ο ορισμός της απλότητας και της ευγένειας, δέχτηκε να μας μιλήσει με αφορμή τις πρόσφατες πυρκαγιές που κόστισαν τη ζωή σε πολλά ζώα και να προβληματιστεί μαζί μας για τις κατά καιρούς καταστροφικές συμπεριφορές των πολιτών και της Πολιτείας σε σχέση με τη χλωρίδα και την πανίδα της χώρας. Η ίδια έχει δεσμευτεί για τη διάσωση των αδέσποτων ζώων, που έγινε το πάθος της από την ημέρα που κατάλαβε τι σημαίνει αδέσποτο και αντιλήφθηκε την υποχρέωση που έχουμε προς αυτά. Μεγαλώνοντας, όπως ήταν φυσικό, θέλησε η προσπάθειά της να πάρει έναν πιο σοβαρό και οργανωμένο χαρακτήρα και έτσι γεννήθηκε η οργάνωση Save a Greek Stray. Στον Ωρωπό, στο κτήμα της οργάνωσης, ζουν σταθερά 120 σκυλιά. Εκτός από αυτά, φιλοξενεί και αρκετά ζώα τα οποία έχουν διασωθεί από σφαγεία και άλλες δύσκολες συνθήκες. Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο γουρούνια, δύο αγελάδες, ένα πόνυ, ένα άλογο, ένας γάιδαρος και δεκάδες πρόβατα και κατσίκια.
Ολα αυτά είναι ήδη γνωστά σε όσους ακολουθούν την Εριέττα Κούρκουλου-Λάτση στο Ιnstagram, όπου έχει επιλέξει να μοιράζεται προσωπικές της σκέψεις και καταστάσεις, από τις κρίσεις πανικού μέχρι την λαχτάρα για την πιθανότητα εγκυμοσύνης (είναι παντρεμένη εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο με τον Βύρωνα Βασιλειάδη, επιχειρηματία και πρόεδρο περιβαλλοντικών εταιρειών). Με βήμα τον ίδιο λογαριασμό στο Instagram μοιράζεται με τους χιλιάδες που την ακολουθούν και τις απόψεις της για τον βιγκανισμό και τον τρόπο που αυτός συνδέεται με την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής κρίσης που ζούμε στον πλανήτη.
Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με τα social media; Τι σας κάνει τόσο ατρόμητη στο Instagram;
Μετά από πολλή σκέψη και απόλυτη συνείδηση του τι θα ακολουθούσε, αποφάσισα να ανοίξω ένα λογαριασμό στο Instagram για να μοιραστώ κάποιες γνώσεις που εμένα μου άλλαξαν τη ζωή. Τελειώνοντας το μεταπτυχιακό μου στο ΝΥU στο Animal Studies, παράρτημα των περιβαλλοντικών επιστημών, κατάλαβα ότι ήταν υποχρέωσή μου να χρησιμοποιήσω τη δύναμη του ονόματός μου για να ρίξω φως στον απερίγραπτο πόνο και τη συστηματική κακοποίηση στην οποία υπόκεινται δισεκατομμύρια ζώα το χρόνο, αλλά και τις καταστροφικές συνέπειες της παραγωγής του κρέατος και των ζωικών παραγόντων στον πλανήτη και την ανθρώπινη υγεία.
Οι περισσότεροι λογαριασμοί ανθρώπων που έχουν μεγάλη επιρροή στο κοινό είναι στημένοι πολύ προσεκτικά, έτσι ώστε να μην ταράξουν τα νερά, να μην τραβήξουν αρνητική κριτική και να ωραιοποιήσουν την πραγματικότητα στην οποία ζούμε εμείς και τόσα άλλα πλάσματα.
Από τη μια, είναι λογικό και αποδεκτό αυτό, αφού οι άνθρωποι αυτοί βγάζουν το ψωμί τους από το να είναι αρεστοί, ενώ βασίζονται στην υποστήριξη χορηγών για να κάνουν τη δουλειά τους.
Από την άλλη, όμως, λείπει η αλήθεια από τα media, και εγώ είμαι στην ευχάριστη θέση να μπορώ να την πω, γιατί δεν εξαρτάται η επιβίωσή μου από το τι θα πει ο κόσμος ή ποιον θα δυσαρεστήσουν οι απόψεις μου. Ζούμε σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή για την ανθρωπότητα που κάποιος πρέπει να σπάσει τα αυγά και να πει τα πράγματα όπως είναι. Είτε αυτό αφορά τα προβλήματα γονιμότητας που αντιμετωπίζουν τόσα ζευγάρια, είτε την αχρείαστη δολοφονία δισεκατομμυρίων συναισθανόμενων πλασμάτων κάθε χρόνο, αποφάσισα ότι κάποιος έπρεπε να μιλήσει.
Οι πρόσφατες καταστροφικές φωτιές στη χώρα, με αποκορύφωμα αυτές στην Αττική και την Εύβοια, μας έδωσαν μία μικρή αχτίδα φωτός μέσα στο σκοτάδι. Μας έδειξαν τη δύναμη του εθελοντισμού και, ελπίζω, αφύπνισαν περισσότερους συμπολίτες μας για την ανάγκη προστασίας της άγριας ζωής. Πιστεύετε πως όντως η καταστροφή θα μας βοηθήσει να γίνουμε καλύτεροι απέναντι στα ζώα ή ήταν ένα πρόσκαιρο ξύπνημα της συμπόνιας μέσα μας, που όμως θα ξαναπέσει σε λήθαργο με τον καιρό;
Πιστεύω ότι οι άνθρωποι έχουν το προτέρημα και το μειονέκτημα να ξεχνούν γρήγορα. Οταν ένα θέμα βρίσκεται στην επικαιρότητα και παίρνει μεγάλη δημοσιότητα, όλοι τρέχουν να βοηθήσουν. Η αφύπνιση αυτή, όμως, είναι συνήθως πρόσκαιρη και όταν έρχεται η επόμενη μέρα και σβήνουν οι κάμερες, μένουν μόνο εκείνοι οι οποίοι έχουν αφιερώσει έτσι κι αλλιώς τη ζωή τους στον εθελοντισμό και την ανιδιοτελή προσφορά.
Κατά τη γνώμη μου, η καταστροφή είναι καθημερινή στα χρόνια που διανύουμε και απλά αρνούμαστε να τη δούμε. Κάθε μέρα καταστρέφεται ο πλανήτης μας. Κάθε μέρα υποφέρουν εκατομμύρια άνθρωποι. Κάθε μέρα σφάζουμε αμέτρητες αθώες ψυχές. Κάθε μέρα έχουμε ανάγκη από ήρωες.
Μέχρι τα είκοσι δύο έτρωγα κρέας και φορούσα δερμάτινα. Αργησα να ευθυγραμμίσω τις πράξεις με τις αξίες μου.
Προϋπόθεση για να γίνουμε καλύτεροι απέναντι στα ζώα είναι το να αναλογιστούμε και να αναγνωρίσουμε τους τρόπους με τους οποίους οι καθημερινές μας συνήθειες συμβάλλουν στο βασανισμό τους – από τη δερμάτινη τσάντα που κρατάμε μέχρι τη γαλοπούλα και το τυρί που βρίσκονται στο τοστάκι μας. Να ζούμε και να καταναλώνουμε δηλαδή συνειδητά και όχι μηχανικά.
Πώς αντιμετωπίσατε αυτή την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στη «Save a Greek Stray»; Πώς ήταν η επόμενη μέρα;
Τις πρώτες μέρες σπεύσαμε στις πυρόπληκτες περιοχές για να προσφέρουμε βοήθεια σε τραυματισμένα και εγκλωβισμένα ζώα. Στη συνέχεια, δυστυχώς, αναγκαστήκαμε να στρέψουμε όλη μας την προσοχή στην εκκένωση του καταφυγίου μας στον Ωρωπό, στο οποίο τελικά δεν έφτασε ποτέ η φωτιά. Οταν πλέον καταφέραμε να επιστρέψουμε στη βάση μας, επικεντρωθήκαμε ξανά στα πυρόπληκτα ζώα, τα οποία είχαν τεράστια ανάγκη από βοήθεια. Δυστυχώς, υπήρξαν πολλά (ειδικά ζώα παραγωγής), τα οποία δεν προλάβαμε.
Ποιο ήταν το μάθημα που πήρε από τη φωτιά η «A Promise to Animals»;
Γενικά, οι δυσκολίες κάνουν τέτοιους οργανισμούς πιο δυνατούς, από την άποψη ότι τους δείχνουν πιθανές αδυναμίες, τους οδηγούν να προετοιμάζονται καλύτερα για το ενδεχόμενο μιας φυσικής καταστροφής, αλλά και να βρουν τους τρόπους να έρθουν πιο κοντά τόσο στους πολίτες όσο και στην Πολιτεία.
Νομίζω ότι αντιδράσαμε σωστά κάνοντας όλες τις απαραίτητες κινήσεις για να διασφαλίσουμε την προστασία των ζώων που βρίσκονται στη φροντίδα μας. Η σημαντικότερη δυσκολία που αντιμετωπίσαμε με την «A Promise to Animals» αφορά την απόφαση να μην ανταποκριθούμε στις εκκλήσεις κτηνοτρόφων για υποστήριξη της σίτισης των ζώων τους.
Ηταν προσωπική μου απόφαση να αρνηθούμε τέτοιου είδους εκκλήσεις και να βοηθήσουμε μόνο τραυματισμένα ζώα, με τον όρο ότι θα παραδίνονταν μόνιμα από τους ιδιοκτήτες τους στην οργάνωσή μας. Το να ξοδεύαμε χρήματα ταΐζοντας ζώα που σε λίγους μήνες θα κατέληγαν στο σφαγείο ήταν κάτι το οποίο θεώρησα ότι δεν είχε κανένα νόημα.
Σκέφτομαι ιδιαίτερα τα άλογα και τα ιπποειδή που βρίσκονται σε εξαιρετικά δυσμενή θέση αφού απουσιάζει η νομοθεσία που να τα προστατεύει στην Ελλάδα (δεν ανήκουν στα ζώα συντροφιάς, δεν τα καλύπτει η ομπρέλα της κτηνοτροφίας κ.λπ.). Σχεδιάζετε να δραστηριοποιηθείτε προς αυτή την κατεύθυνση βοηθώντας υπάρχουσες ομάδες;
Είναι πολύ σημαντική η ρύθμιση της νομοθεσίας για τα ιπποειδή, καθώς δεν υπάρχει ούτε επίσημη καταγραφή των ζώων που βρίσκονται στη χώρα μας. Επίσης, με βάση το νέο νομοσχέδιο, δεν απαγορεύεται η εξαγωγή τους για σφαγή, γεγονός που θέτει σε τεράστιο κίνδυνο πολλά ζώα που χρησιμοποιούνται ως εργαλεία και τελικά πωλούνται για το κρέας τους όταν πια αποδυναμώνονται λόγω ηλικίας ή τραυματισμού. Αυτή τη στιγμή η «A Promise to Animals» συζητάει με την οργάνωση «Ιππόθεσις» που ειδικεύεται στην προστασία των ζώων αυτών. Είμαι σίγουρη ότι θα έχουμε αποτέλεσμα, γιατί υπάρχει μεγάλη αγάπη για τα ιπποειδή και είμαι βέβαιη ότι ο κόσμος θα απαιτήσει την προστασία τους. Τα πράγματα για τα ζώα παραγωγής θα είναι αρκετά πιο δύσκολα, δυστυχώς.
Πρωτοστατήσατε πρόσφατα στην ανάκληση της απόφασης του Δασαρχείου Πεντέλης για το κάλεσμα σε δράση για τη μείωση του πληθυσμού των αγριόχοιρων. Ηταν μια μικρή, σημαντική νίκη για τους φιλόζωους. Με ποιον τρόπο παρακολουθείτε παρόμοιες αποφάσεις και πόσο εύκολο είναι να έχετε εικόνα για το τι συμβαίνει στην Αττική, αλλά και στην περιφέρεια σε σχέση με την άγρια ζωή και το κυνήγι;
Ήταν όντως σημαντική νίκη αυτή. Ήταν η απόδειξη ότι όταν ενώνουμε τις φωνές μας ενάντια στην αδικία οι πολιτικοί δεν μπορούν παρά να υποκύψουν στις επιθυμίες των ψηφοφόρων τους. Το να παρουσιάζεται ως λύση η δολοφονία τόσων ζώων -λες και έχουμε το δικαίωμα εμείς να αποφασίζουμε ποιος ζει και ποιος πεθαίνει- είναι τουλάχιστον απαράδεκτο.
Η παρακολούθηση τέτοιων καταστάσεων είναι η δουλειά μας και θέλω να ελπίζω ότι την κάνουμε καλά. Δεν θεωρώ όμως ότι το θέμα έχει τελειώσει. Οσο διαταράσσουμε την ισορροπία της φύσης και καίμε τα σπίτια των άγριων ζώων -γιατί δικά τους σπίτια είναι-, αυτά θα αναγκάζονται να διαφεύγουν σε κατοικημένες περιοχές για να ταΐσουν τα μικρά τους. Αυτή τη στιγμή αναζητάμε εναλλακτικές λύσεις για τα ζώα αυτά, για να μη φτάσουμε ξανά στο σημείο στο οποίο βρισκόμασταν πριν από μερικές εβδομάδες.
Με την οργάνωση «A Promise to Animals» ανοίξατε τη βεντάλια προστασίας για να συμπεριλάβετε άγρια ζώα, ιπποειδή και ζώα που χρησιμοποιούμε στην κτηνοτροφία. Ωστόσο, η συμπόνια είναι κάτι που δεν μαθαίνεται. Γεννιέται κανείς με αυτήν. Κάνω λάθος;
Διαφωνώ. Ολοι γεννιόμαστε με ενσυναίσθηση, η οποία σταδιακά χάνεται ή περιορίζεται στους ανθρώπους και ενίοτε στα ζώα συντροφιάς. Ολα τα παιδάκια αγαπούν τα ζώα, μέχρι να μάθουν από τους γονείς τους ότι είναι βρώμικα, ή ότι πρέπει να τα φάνε για να επιβιώσουν, συνήθως κρύβοντάς τους την αλήθεια (ότι δηλαδή το ζώο πρέπει να χάσει τη ζωή του για να το φάμε). Η συμπόνια είναι έμφυτη σε εμάς τους ανθρώπους.
Η δουλειά που έχουμε εμείς να κάνουμε είναι να βοηθήσουμε μέσα από την ενημέρωση και την απόρριψη των μύθων που κυριεύουν τη σχέση μας με τα υπόλοιπα ζώα, αλλά και τους ανθρώπους που είναι λίγο διαφορετικοί από εμάς, να μοιραστεί αυτή η ενσυναίσθηση σε όλα τα έμβια όντα. Εγώ μέχρι τα 22 μου χρόνια έτρωγα κρέας και φορούσα δερμάτινα ρούχα, παρ’ όλη τη λατρεία μου για τα ζώα. Αργησα δηλαδή και εγώ η ίδια να ευθυγραμμίσω τις πράξεις μου με τις αξίες που είχα από τη μέρα που γεννήθηκα. Η συνήθεια, λένε, είναι το χειρότερο πράγμα. Το ευχάριστο είναι, όμως, ότι με λίγη δουλειά οι συνήθειες αλλάζουν.
Από την κακοποίηση ενός ζώου συντροφιάς μέχρι την αδιαφορία για τα αδέσποτα, τα πειράματα σε ζώα, αλλά και τη βάναυση θανάτωσή τους, τα μέτωπα που είναι ανοιχτά για έναν άνθρωπο που αντιμετωπίζει τα ζώα ως ισότιμα πλάσματα είναι πολλά. Είναι ο ακτιβισμός η μόνη λύση; Με ποιους τρόπους θα πιέσουμε την Πολιτεία να μεριμνήσει γι’ αυτά τα θέματα;
Εγώ πιστεύω πολύ στους ανθρώπους, παρόλο που με έχουν απογοητεύσει επανειλημμένα. Ζούμε στην εποχή του καταναλωτισμού και του υπερκαταναλωτισμού. Οι μεγάλες επιχειρήσεις, οι πολιτικοί και η Πολιτεία ακολουθούν και προσπαθούν να ελέγξουν τον καταναλωτή. Πηγαίνοντας κόντρα όμως στην αγορά που κυριαρχεί σήμερα, ο καταναλωτής έχει τη δύναμη να διαμορφώσει το αύριο που θέλει να παραδώσει στα παιδιά του. Οι ατομικές μας επιλογές έχουν τεράστια επιρροή και μέσα από αυτές μπορούμε να φέρουμε τις αλλαγές που αναζητάμε.
Ο ακτιβισμός είναι απαραίτητος και πολύ εύκολος για τον καθέναν. Το να κάνει κάποιος μια συζήτηση με έναν άγνωστο για την κρεατοφαγία και τις επιπτώσεις της στον πλανήτη και την ανθρώπινη υγεία είναι ακτιβισμός. Το να προτείνει στους φίλους του ένα ντοκιμαντέρ όπως το «Earthlings», το «What the Health» ή το «Dominion» είναι ακτιβισμός. Το να ζητήσει ο καθένας από εμάς να μπει μια vegan επιλογή στο μενού του εστιατορίου της γειτονιάς μας είναι και αυτό ακτιβισμός. Γενικά, θεωρώ ότι καλό θα ήταν να σταματήσουμε να κουνάμε το δάχτυλο και να τα περιμένουμε όλα από τους άλλους και να μάθουμε να ενεργοποιούμαστε για τα ζητήματα που μας αφορούν.
Τι σας έμαθαν οι δράσεις της «Save a Greek Stray»; Είναι ζήτημα παιδείας η κατανόηση της ανάγκης προστασίας των αδέσποτων ζώων; Τι μπορεί να γίνει σε επίπεδο οικογένειας;
Στα δέκα περίπου χρόνια που ασχολούμαι σοβαρά με την προστασία των αδέσποτων έχω δει μεγάλες αλλαγές στην κοινωνία μας. Ο κόσμος είναι πιο ενημερωμένος, πιο κινητοποιημένος και πιο φιλόζωος απ’ ό,τι ήταν όταν ξεκινήσαμε. Σίγουρα παίζει βασικό ρόλο η παιδεία, αλλά και η ατελείωτη πληροφορία που είναι διαθέσιμη πλέον, χάρη στο Διαδίκτυο και τα social media. Στην επαρχία, όμως, η κατάσταση είναι ακόμα τραγική και οι ζωές πολλών ζώων βασανιστικές. Ελπίζω με τα προγράμματα που τρέχουμε να αλλάξει αυτό και η νέα γενιά να καταφέρει να αποβάλει απαρχαιωμένες νοοτροπίες.
Οι καθημερινές μας συνήθειες συμβάλλουν στο βασανισμό των ζώων: από τη δερμάτινη τσάντα που κρατάμε μέχρι τη γαλοπούλα και το τυρί στο τοστάκι μας.
Σε επίπεδο οικογένειας, θα πρότεινα στους γονείς να ενημερώνονται οι ίδιοι και να μην αναπαράγουν τυφλά αυτά που έμαθαν εκείνοι από τους γονείς τους πριν από δεκάδες χρόνια. Οπως και να έχει, πιστεύω ότι είμαστε σε καλό δρόμο και οι προσπάθειες του ελληνικού φιλοζωικού κινήματος έχουν αποδώσει ξεκάθαρα.
Υπάρχουν βιβλία ή ταινίες που σας ώθησαν στον vegan τρόπο ζωής; Τι μας προτείνετε να διαβάσουμε ή να δούμε;
Βεβαίως και υπάρχουν! Από το Netflix ντοκιμαντέρ όπως τα «Earthlings», «Dominion», «What the Health», «Game Changers», «Cowspiracy», «Food Matters», «Eating Animals», «Seaspiracy», «Okja». Από μεταφρασμένα βιβλία, το Τρώγοντας ζώα είναι πολύ καλό. Αλλα βιβλία που θα πρότεινα είναι: Ζώα και ηθική (Peter Singer et al.), Η Απελευθέρωση των ζώων (Peter Singer), Αυτοί που δεν μπορούν να μιλήσουν (Katarzyna Kleczkowska), Αιώνια Τρεμπλίνκα (Charles Patterson), The China Study (Colin Campbell). Υπάρχουν δεκάδες βιβλία τα οποία μπορεί να βρει κανείς στην ιστοσελίδα του Arigata Publishing. Πρόσφατα αγόρασα και μερικά παιδικά vegan βιβλία για να είμαι έτοιμη όταν έρθει η ώρα.
Ζούμε σε μια εχθρική χώρα για τους vegan;
Ζούμε σε έναν κόσμο που είναι εχθρικός σε οτιδήποτε διαφορετικό και όποιον προσπαθεί να αμφισβητήσει τα πιστεύω και την ηθική των πολλών. Ιστορικά, σε κάθε πετυχημένο κοινωνικό κίνημα υπήρξε μεγάλη αντίσταση. Οταν πρωτοεμφανίστηκε το φεμινιστικό κίνημα, το κίνημα των ατομικών δικαιωμάτων αλλά και το κίνημα των LGBTQ, υπήρξε κοινωνική και πολιτική αντίσταση, γιατί ξαφνικά απειλήθηκαν ο τρόπος ζωής και η καθημερινότητα στην οποία είχε συνηθίσει η μάζα. Σήμερα όμως, παρόλο που κανένα από τα ζητήματα αυτά δεν έχει λυθεί ουσιαστικά, οι υποστηρικτές των κινημάτων είναι περισσότεροι από τους κριτές τους. Αυτό ελπίζω και για το μέλλον του κινήματος κατά του σπισισμού.
Η αλλαγή έχει την τάση να φοβίζει τους ανθρώπους και η αντίσταση σε αυτήν συνήθως προμηνύει ότι κάτι γίνεται σωστά και ότι το κίνημα είναι αρκετά δυνατό για να ενοχληθούν κάποιοι. Οταν ένα κίνημα είναι αδύναμο, απλώς αγνοείται. Το δικό μας μεγαλώνει και αυτό ανησυχεί πολλούς ανθρώπους. Οταν το δίκιο όμως είναι με το μέρος σου, η εχθρικότητα δεν σε ενοχλεί… σε πεισμώνει.
Από πού αντλείτε όρεξη και θάρρος για να συνεχίσετε τον αγώνα για τη δικαίωση των ζώων, ήμερων, άγριων και προς βορά;
Δεν βλέπω τον εαυτό μου ως το επίκεντρο του αγώνα μου, γιατί προτεραιότητα έχουν τα ζώα. Εάν αντέχουν εκείνα να χωρίζονται βίαια από τα μικρά τους, να κακοποιούνται καθημερινά και τελικά να βρίσκουν τον πιο βάρβαρο θάνατο στο παγωμένο πάτωμα ενός σφαγείου, μπορώ και εγώ να αντέξω το θυμό των ανθρώπων που αρνούνται να δουν την αλήθεια ή ακυρώνουν την προσπάθειά μου λόγω του ονόματός μου και της οικονομικής μου κατάστασης.
Οσες φορές και να απογοητεύομαι, δεν μπορώ να μη συνεχίσω να παλεύω για αυτά τα συναισθηματικά και ευφυέστατα πλάσματα, των οποίων τη ζωή έχουμε κάνει κόλαση. Παίρνω δύναμη από τα ίδια τα ζώα που προσπαθώ να προστατεύσω, αλλά και τους ανθρώπους γύρω μου που έχουν κόψει το κρέας και δεν μπορούν να φανταστούν πλέον τη ζωή τους αλλιώς. Παίρνω δύναμη από κάθε vegan επιλογή που προστίθεται στο μενού των αγαπημένων μου εστιατορίων και τα vegan ξενοδοχεία που έχουν αρχίσει να εμφανίζονται στα νησιά που επισκέπτομαι το καλοκαίρι. Παίρνω δύναμη από κάθε μήνυμα που λαμβάνω στο Instagram από ανθρώπους που θέλουν να μάθουν περισσότερα για τη vegan διατροφή. Τη μεγαλύτερη δύναμη, όμως, την παίρνω από τα παιδιά που επισκέπτονται το καταφύγιο, μη έχοντας ξανασυναντήσει αγελάδα από κοντά και τη λάμψη που έχουν στα μάτια τους. Είναι η ίδια λάμψη που επέστρεψε στα δικά μου μάτια όταν έκοψα το κρέας. Γιατί μέχρι εκείνη τη μέρα, όταν τύχαινε να συναντήσω τα ζώα αυτά, κοιτούσα πάντα αλλού.
Τι σας έμαθαν τα ζώα σε σχέση με τον εαυτό σας και τη δημιουργία οικογένειας;
Τα ζώα μού έμαθαν ότι δεν είμαστε τα μόνα πλάσματα που έχουν οικογένειες, φίλους, συναισθήματα και προτιμήσεις. Μου έμαθαν να μπορώ να βάζω τον εαυτό μου στη θέση των άλλων. Μου έμαθαν ότι οφείλω στο χρόνο που θα περάσω σε αυτό τον πλανήτη να τον αλλάξω προς το καλύτερο και να κάνω όσο το δυνατόν λιγότερο κακό και όσο το δυνατόν περισσότερο καλό. Μου έμαθαν ότι πρέπει να μεγαλώσω τα παιδιά μου λέγοντάς τους πάντα την αλήθεια και μεταφέροντάς τους τις αξίες που μου πήρε χρόνια να καλλιεργήσω. Μου έμαθαν ότι τα σημαντικότερα πράγματα στη ζωή είναι η προσφορά, ο σεβασμός και η αγάπη.
Φωτογραφίες: Bill Georgoussis. Επιμέλεια φωτογράφισης: Ελίνα Συγγαρέως. Μακιγιάζ: Δέσποινα Αλχαζίδου. Χτένισμα: Βασίλης Μπουλούμπασης.
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο Marie Claire, τεύχος 387, Οκτώβριος 2021.
