Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών στις 25 Νοεμβρίου, η ActionAid δημοσιεύει νέα έρευνα για τις έμφυλες προκαταλήψεις, οι οποίες τροφοδοτούν μεταξύ άλλων φαινόμενα βίας στην Ελλάδα. Η έρευνα*, η οποία είναι χορηγία της qed, εστίασε στα στερεότυπα για τη θέση των γυναικών στην πολιτική, την εκπαίδευση, την οικονομική ζωή και τη σωματική τους ακεραιότητα και ως βασικότερα ευρήματα αναδεικνύει:
1. Το 44% έχει τουλάχιστον μία προκατάληψη για τη θέση των γυναικών*
2. Οι νεότερες γενιές εμφανίζουν περισσότερες προκαταλήψεις σε σχέση με τις μεγαλύτερες*
3. Τα ζητήματα έμφυλης ισότητας κατατάσσονται στην 5η από το τέλος θέση όσον αφορά τη σπουδαιότητα**
Η Χριστίνα Καράμπελα, Πρόεδρος ΔΣ ActionAid Ελλάς και Διευθύνουσα Σύμβουλος qed, επισημαίνει στο Marie Claire, πως παρά την πρόοδο στις συζητήσεις γύρω από την έμφυλη ισότητα, η συγκεκριμένη έρευνα αποδεικνύει ότι δυστυχώς οι έμφυλες προκαταλήψεις παραμένουν ισχυρές:
«Μπορεί η συζήτηση για την έμφυλη ισότητα να έχει ανοίξει σε πολλά επίπεδα τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, η έρευνα όμως είναι ένας ακόμα δείκτης που επιβεβαιώνει ότι δυστυχώς οι έμφυλες προκαταλήψεις παραμένουν ισχυρές. Οι προκαταλήψεις οδηγούν σε διακρίσεις και αποκλεισμούς που γεννούν με τη σειρά τους δυσάρεστα συναισθήματα όπως η απομόνωση, η αδικία και ο θυμός. Όλα αυτά συνθέτουν ένα πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθούν φαινόμενα βίας, ειδικά κατά των γυναικών. Ουσιαστικά, τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις μπορεί να οδηγήσουν σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αφού οι άνθρωποι που ανήκουν σε κοινωνικές ομάδες που θεωρούνται κατώτερες συχνά στερούνται δικαιώματα ή έχουν άνιση πρόσβαση σε υπηρεσίες. Η ActionAid δουλεύει συστηματικά με εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία έχουν ως στόχο την καταπολέμηση των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων. Φιλοδοξούμε να χτίσουμε έναν πιο βιώσιμο και δίκαιο κόσμο και σε αυτόν τον αγώνα σας θέλουμε μαζί μας».
Οι προκαταλήψεις οδηγούν σε διακρίσεις και αποκλεισμούς που γεννούν με τη σειρά τους δυσάρεστα συναισθήματα όπως η απομόνωση, η αδικία και ο θυμός. Όλα αυτά συνθέτουν ένα πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθούν φαινόμενα βίας, ειδικά κατά των γυναικών.
Διαβάστε συγκεκριμένα όσα ανέδειξε η έρευνα
Ειδικότερα για το εύρημα του πλήθους των ανθρώπων με έμφυλες προκαταλήψεις, το 54% των ανδρών έχουν τουλάχιστον μία προκατάληψη, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τις γυναίκες ανέρχεται στο 34%. Σημειώνεται ότι 1 στους 5 άνδρες έχει τουλάχιστον 3 προκαταλήψεις.
Επιπλέον, για το εύρημα των γενεών και των ηλικιών, σημειώνεται ότι τα άτομα ηλικίας 17-26 ετών (Gen Z) έχουν περισσότερες έμφυλες προκαταλήψεις από τα άτομα άνω των 59 (Boomers).
Τα ευρήματα αυτά ενισχύονται και από δεύτερη έρευνα**, χορηγίας επίσης της qed, που εστιάζει στους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης: εκεί, ο στόχος που αναφέρεται στην ισότητα των φύλων βρίσκεται στην 5η από το τέλος θέση σπουδαιότητας, καθώς μόνο το 27% των ατόμων που απάντησαν θεωρεί πως η ισότητα πρέπει να είναι αναγκαία προτεραιότητα μιας κυβέρνησης.
Ως προκαταλήψεις ορίζονται οι συνήθως παγιωμένες απόψεις και στάσεις που επιδρούν στη σκέψη των ανθρώπων με τρόπο υποσυνείδητο και αυτόματο, χωρίς αυτοί να τις ελέγχουν. Αυτό είναι που τις καθιστά, ακόμα και, όταν έχουν θετικό πρόσημο, δυνητικά επιβλαβείς. Όσον αφορά τις έμφυλες προκαταλήψεις, αποτελούν αυτοματισμούς που επηρεάζουν άμεσα τις ζωές των γυναικών, οι οποίες δεν τυγχάνουν αντίστοιχης εμπιστοσύνης με τους άνδρες σε θέσεις ισχύος, αλλά αντίθετα φαίνεται να θεωρείται πως μέχρι και η σωματική τους ακεραιότητα μπορεί να αμφισβητηθεί.
Όσον αφορά τις έμφυλες προκαταλήψεις, αποτελούν αυτοματισμούς που επηρεάζουν άμεσα τις ζωές των γυναικών, οι οποίες δεν τυγχάνουν αντίστοιχης εμπιστοσύνης με τους άνδρες σε θέσεις ισχύος, αλλά αντίθετα φαίνεται να θεωρείται πως μέχρι και η σωματική τους ακεραιότητα μπορεί να αμφισβητηθεί.
Τι κάνει η ActionAid στην Ελλάδα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών
Η ActionAid δουλεύει συστηματικά από το 2000 με εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά, με στόχο την καταπολέμηση των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων, προωθώντας τις αξίες του Παγκόσμιου Ενεργού πολίτη (active citizenship), έχοντας εμπλέξει 10.000 εκπαιδευτικούς και σχολεία και πάνω από 70.000 μαθήτριες και μαθητές. Επίσης, με έμφαση στην ενεργοποίηση των νέων ηλικίας 18-30 ετών στην Ελλάδα, σχεδιάζει και υλοποιεί προγράμματα στο Κέντρο της στη Θεσσαλονίκη, έχοντας εμπλέξει πάνω από 1.000 νέες και νέους τα τελευταία χρόνια, ώστε να καταστεί δυνατή η αλλαγή των προκαταλήψεων για τη θέση των γυναικών και των κοριτσιών, καθώς και η ενδυνάμωσή τους για τη συμμετοχή τους στα κοινά. Επιπλέον, ειδικά προγράμματα της ActionAid εστιάζουν στην ενημέρωση σε σχέση με το τι συνιστά σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας και ποιος είναι ο ρόλος και η ευθύνη των παρευρισκόμενων (bystanders) σε τέτοια περιστατικά, παρέχοντας και δωρεάν συμβουλευτική και νομική υποστήριξη.
Ταυτότητα των ερευνών
* Η έρευνα για τις προκαταλήψεις διενεργήθηκε διαδικτυακά από την εταιρεία qed τον Ιούνιο 2023, σε δείγμα 1.021 ενήλικων ατόμων. Στη έρευνα εφαρμόστηκε ο δείκτης GSNI, που χρησιμοποιείται από το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP) σε αντίστοιχες έρευνες.
** Η έρευνα για την κατάταξη σημαντικότητας των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (SDGs) πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά από την εταιρεία qed σε δείγμα 500 ενήλικων ατόμων, τον Οκτώβριο 2023.
