Η Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών μάς αφορά όλους και όλες και το λιγότερο χρέος μας είναι να δίνουμε το «παρών» με οποιονδήποτε τρόπο, κυρίως σε δράσεις πρόληψης. Καθιερώθηκε επίσημα με απόφαση που έλαβε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 17 Δεκεμβρίου 1999, ωστόσο είχε οριστεί από το 1981 από γυναικείες οργανώσεις ως φόρος τιμής στην απάνθρωπη και φριχτή δολοφονία των 3 αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών ακτιβιστριών από την Δομινικανή Δημοκρατία, με διαταγή του δικτάτορα Τρουχίλο στις 25 Νοεμβρίου 1960. Μόλις πέρυσι μάλιστα έγινε κι ένα σημαντικό βήμα στη χώρα μας, καθώς δημοσιεύτηκε η 1η Ετήσια Έκθεση για τη Βία κατά των Γυναικών στην Ελλάδα, με αφορμή αυτή την Παγκόσμια Ημέρα, και ήταν αφιερωμένη στη μνήμη της Ελένης Τοπαλούδη, που βιάστηκε και δολοφονήθηκε. Η έκθεση ήταν χωρισμένη σε 3 μεγάλες ενότητες: το θεσμικό πλαίσιο, τη βία κατά των γυναικών και τις δράσεις της ΓΓΟΠΙΦ, καθώς και τις δράσεις αντιμετώπισης της βίας κατά των γυναικών κατά την περίοδο του 1ου lockdown, αφού όπως έγινε γνωστό εκείνη την περίοδο, δυστυχώς η ενδοοικογενειακή βία έγινε πιο έντονη. Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την περσινή έκθεση εδώ. Σήμερα πρόκειται να δημοσιευτεί και η δεύτερη ετήσια έκθεση από τη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων.
Δυστυχώς ο όρος γυναικοκτονία έχει μπει στις ζωές μας για τα καλά. Για πρώτη φορά μάλιστα τον ακούσαμε φέτος ν’ αναφέρεται κι από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Βασίλη Πλιώτα, μετά από παρέμβασή του με εγκύκλιο επιστράτευσης που απέστειλε στους συναδέλφους του με την οποία ζήτησε να παρεμβαίνουν άμεσα, προκειμένου να προστατεύονται πρωτίστως οι γυναίκες και τα «ευάλωτα πρόσωπα» της οικογένειας (ανήλικοι, ανήμποροι και υπερήλικες) και οι υπαίτιοι να οδηγούνται στο αυτόφωρο, εφόσον διαπράττουν πλημμεληματικού χαρακτήρα αδικήματα. Συγκεκριμένα ανέφερε μεταξύ άλλων: «Με αφορμή αυτές τις καταστάσεις και στη χώρα μας, ευρέως, οι περιπτώσεις αφαίρεσης της ζωής γυναίκας, ιδίως από σεξιστικά κίνητρα, “λόγους τιμής”, σκοπούς εμπορίας ανθρώπων και οικονομική εκμετάλλευση, αποδίδονται με τον όρο “γυναικοκτονία” και γίνεται λόγος για ανάγκη διακριτής τυποποιημένης ποινικής πρόβλεψης ή και για αναγωγή αυτής ως διακεκριμένης παραλλαγής της ανθρωποκτονίας του άρθρου 299 ΠΚ. Διεθνώς, σε αρκετές χώρες, καθώς το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό αλλά έχει προσλάβει παγκόσμιες διαστάσεις, υιοθετήθηκε και νομοθετικά η θεώρηση αυτή. Η θλιβερή πραγματικότητα που βιώνουμε αξιώνει επιτακτικά, στα πλαίσια της λειτουργικής σας αρμοδιότητας και αποστολής για την τήρηση της νομιμότητας και την προστασία των πολιτών, και τη δική σας, υπερβάλλουσα εγρήγορση, σημαντική παρέμβαση και συμβολή».
Και γιατί γυναικοκτονία; Γιατί το συγκεκριμένο είδος βίας στοχοποιεί τη γυναίκα εξαιτίας του φύλου της. Γιατί τα στοιχεία του ΟΗΕ για τις δολοφονίες των γυναικών από τον οικογενειακό κύκλο είναι σοκαριστικά. 137 στο σύνολο, σε καθημερινή βάση. Γιατί, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), «γυναικοκτονία είναι η ανθρωποκτονία από πρόθεση γυναικών επειδή είναι γυναίκες». Κι έχουμε πολλές τέτοιου είδους ανθρωποκτονίες. Δεκάδες είναι και στην Ελλάδα οι γυναίκες που έχουν δολοφονηθεί από τα χέρια των συζύγων, συντρόφων, ακόμα και τον ίδιο τους τον πατέρα. Μόνο για το 2021 στην Ελλάδα μετράμε 13 και η χρονιά δεν έχει τελειώσει.
Tέτοιου είδους γεγονότα συνέβαιναν πάντα, απλά πλέον δεν τα «βαφτίζουμε» εγκλήματα πάθους, οικογενειακές τραγωδίες ή δεν δικαιολογούμε το δολοφόνο λέγοντας πως τη σκότωσε από έρωτα ή αγάπη. Γιατί αυτό δεν είναι αγάπη. Η κοινωνία άλλαξε, οι εποχές άλλαξαν. Δεν ανεχόμαστε κανένα είδος βίας στην καθημερινότητά μας και είμαστε εδώ για να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους.
Νεαρές γυναίκες, σύντροφοι, σύζυγοι, μητέρες, χάνουν τη ζωή τους από τα χέρια ανθρώπων που θέλησαν να τη μοιραστούν μαζί τους, που εμπιστεύτηκαν, που νόμιζαν πως τις αγάπησαν. Φεύγουν, και πίσω μένουν γονείς, παιδιά, αδέρφια, με την απορία αν θα μπορούσαν να είχαν κάνει κάτι αλλιώς, αν θα μπορούσαν να είχαν προλάβει αυτά τα τραγικά γεγονότα. Τέσσερις μητέρες νεαρών γυναικών που έχασαν έτσι βίαια τη ζωή τους, η Αλέκα Ψαρράκου, η Κατερίνα Κώτη, η Ελένη Κρεμαστιώτη και η Κούλα Αρμουτίδου, μιλούν σήμερα στο Marie Claire έχοντας ως στόχο να κινητοποιήσουν όλες εκείνες που βρίσκονται σε μια κακοποιητική σχέση, να φροντίσουν να προστατέψουν τους εαυτούς τους και να φύγουν εγκαίρως. Ευελπιστούν όμως και στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών απέναντι σ’ ένα σημαντικό πρόβλημα με παγκόσμιες διαστάσεις, που διαπερνά όλους τους πολιτισμούς και όλες τις κοινωνίες.
Yπόθεση Γαρυφαλλιάς Ψαρράκου
Οι καλοκαιρινές διακοπές της 26χρονης φαρμακοποιού στη Φολέγανδρο με τον 30χρονο σύντροφό της έμελλαν να είναι οι τελευταίες. Όπως υποστήριξε ο ίδιος, τον τελευταίο καιρό της σχέσης τους τσακώνονταν. Το ίδιο έγινε και το μοιραίο μεσημέρι της 16ης Ιουλίου, ενώ βρίσκονταν στο αυτοκίνητο εν κινήσει. Εκείνος έβγαλε εκτός δρόμου το όχημα και το έριξε σε μια βραχώδη πλαγιά. Η Γαρυφαλλιά βγήκε έξω, την ακολούθησε και, όπως είπε, την έσπρωξε, με αποτέλεσμα να χτυπήσει στα βράχια και να καταλήξει στη θάλασσα. Υποστήριξε, δε, ότι βούτηξε και αυτός στη θάλασσα για να τη βοηθήσει, αλλά όταν τη βρήκε αναίσθητη σηκώθηκε κι έφυγε. Μάλιστα ανέφερε χαρακτηριστικά πως «ήταν η κακιά η ώρα». Το σοκαριστικό είναι ότι όπως η Ελένη Τοπαλούδη ήταν ζωντανή στο νερό, το ίδιο συνέβη και με τη Γαρυφαλλιά. Είτε είχε χάσει τις αισθήσεις της όταν έπεσε στη θάλασσα είτε είχε τραύματα που την καθιστούσαν ανήμπορη να κολυμπήσει, με αποτέλεσμα να πνιγεί.
Η μητέρα της Γαρυφαλλιάς, Αλέκα Ψαρράκου, που πριν από λίγες ημέρες συγκίνησε το πανελλήνιο με τον λόγο της παραλαμβάνοντας το μεταπτυχιακό της δίπλωμα στο πλαίσιο εκδήλωσης για τις «Γυναικοκτονιες» που διοργανώθηκε στη μνήμη της, αλλά και στο συνέδριο της εκστρατείας «Γίνε άνθρωπος» (24/11), μιλά σήμερα στο Marie Claire: «Θα συμβούλευα τις γυναίκες ν’ ανοίξουν τα στόματα τους. Αν τα θύματα βίας δεν καταγγείλουν τη βία δεν θ’ αλλάξει τίποτα. Ας μιλήσουν και ας ζητήσουν βοήθεια από κάποιον που εμπιστεύονται, ώστε αυτός που είναι κοντά τους, να βοηθήσει απέναντι σε αυτό το έγκλημα. Να σπάσει η αλυσίδα της βίας. Καμία ανοχή! Έχεις αξία, και η βία είναι αδικαιολόγητη. Η γυναίκα πρέπει να προστατεύεται, όχι να την εκμεταλλεύονται και να γίνεται αντικείμενο βίας. Μιλήστε, κι εμείς θα είμαστε δίπλα σας. Έχετε και φωνή και δύναμη».
«Έχεις αξία, και η βία είναι αδικαιολόγητη. Η γυναίκα πρέπει να προστατεύεται, όχι να την εκμεταλλεύονται και να γίνεται αντικείμενο βίας. Μιλήστε, κι εμείς θα είμαστε δίπλα σας. Έχετε και φωνή και δύναμη» (μητέρα Γαρυφαλλιάς)
»Όταν μια οικογένεια έχει υποστεί μια τέτοια απώλεια, με ένα τόσο βίαιο τρόπο, με ένα ξερίζωμα που σου αφήνει ένα τεράστιο κενό, με έναν πόνο που σου τρώει την ψυχή, τι να ζητήσει! Αυτό που ζητάμε είναι τα ισόβια να είναι ισόβια. Σε ισόβια “καταδίκασε” την κόρη μου. Σε ισόβια να καταδικαστεί κι εκείνος, και να μπει για πάντα στη φυλακή. Θα είναι άσχημο για εμάς αν αυτός βρεθεί έξω. Θα είναι σα να παίζουν με τον πόνο μας. Εδώ υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα που αφορά την πρόληψη, το οποίο είναι και πιο σοβαρό. Γιατί το θέμα είναι η εξάλειψη της βίας πρώτα και μετά η τιμωρία.
»Η Γαρυφαλλιά μου ήταν ένα υπέροχο πλασμα. Γεμάτη ζωή. Η χαρά του σπιτιού, η χαρά της παρέας! Ένα φωτεινό πρόσωπο με δυο υπέροχα μάτια που σε κοιτούσαν κι ένιωθες το αγγελικό της βλέμμα! Χαμογελούσε κι ένιωθες τη ζεστή ψυχή της. Αγαπούσε τόσο πολύ την επιστήμη της, αγαπούσε τόσο πολύ τα ταξίδια. Είχε τόσα όνειρα».
Υπόθεση Ντόρας Ζαχαριά
Η Ντόρα ήταν δασκάλα ειδικής αγωγής κι έχασε τη ζωή της στα 31 της χρόνια τον περασμένο Σεπτέμβρη στη Ρόδο, από τον πρώην σύντροφό της. Σύμφωνα με μαρτυρίες, δεν της άφηνε καμία στιγμή ελευθερίας όσο ήταν σε σχέση κι εκείνη προσπάθησε να βάλει τέλος στη δυστυχία της λέγοντάς του να χωρίσουν. Δέχθηκε δύο πυροβολισμούς από κυνηγετική καραμπίνα τη στιγμή που έβγαινε από το αυτοκίνητό της, δέκα ημέρες μετά το χωρισμό τους. Λίγες ώρες μετά, και ο δολοφόνος της έβαλε τέλος στη ζωή του.
Η μητέρα της, Κατερίνα Κώτη, μιλά στο Marie Claire: «Aυτό που θα ήθελα να πω στις γυναίκες που βιώνουν βία είναι να μιλάνε. Nα μην τους κλείνει κανείς το στόμα, ούτε ο φόβος. Nα μην παραμένουν σε μια κατάσταση όπου καταπιέζονται σωματικά και ψυχικά, είτε πρόκειται για το περιβάλλον της εργασίας τους είτε για κάποια σχέση, πουθενά. Nα συμβουλεύονται τους ανθρώπους που τις αγαπάνε αλλά και κάποιον ειδικό. Να φεύγουν γρήγορα και να μη θυσιάζουν ούτε μία μέρα από την όμορφη ζωή τους καταπιεσμένες. Eκτός όμως από τις γυναίκες που υφίστανται τη βία, θα ήθελα να παρακαλέσω όποιον γνωρίζει πως κάποιος άνθρωπος, είτε γυναίκα είτε άντρας είτε παιδί, βιώνει βία, να μιλάει και να προσπαθεί να βοηθήσει. Επίσης, εμείς οι γονείς οφείλουμε να μεγαλώνουμε τα παιδιά μας και να τα μαθαίνουμε ν’ αγαπάνε πρώτα τον εαυτό τους, αλλά και όλους τους άλλους. Να τους μάθουμε να σέβονται το σώμα, την ψυχή και τα θέλω των γύρω τους. Nα τους διδάξουμε πως δεν μας ανήκει η ζωή κανενός άλλου ανθρώπου. Kι αν κάποτε καταλάβουμε πως το παιδί μας ξεπερνάει τα όρια και φέρεται ανάρμοστα, να το βοηθάμε! Να μην το αφήνουμε στην τύχη του.
Μια ανάμνηση με τη Ντόρα: «Θυμάμαι έντονα μια μέρα όταν η Ντόρα πήγαινε πρώτη δημοτικού. Έγραφε στο τετράδιό της, όταν ξαφνικά σταμάτησε για να σβήσει με τη γόμα ένα μικρό λάθος που έκανε. “Είδαμε και πάθαμε” μέχρι να ξαναβρεί ακριβώς το σημείο της μύτης του μολυβιού όπου έγραφε πριν, για να συνεχίσει, μη τυχόν και τα γράμματα ήταν πιο έντονα μετά. Τελειομανής από μικρή».
«Το παιδί μου δεν μπορώ να το φέρω πίσω, όμως όσο περνάει από το χέρι μου θα κάνω ό,τι μπορώ για να μη νιώσει άλλη μάνα αυτό που νιώθω. Για να μην υπάρξει, ποτέ ξανά, άλλη Ντόρα» (μητέρα Ντόρας)
«Η κόρη μου, η Ερατώ μου ήταν μια από όλες αυτές τις γυναίκες που φώναξαν “αρκετά ως εδώ”. Η φωνή της τής στοίχισε την ζωή. Η φωνή εκείνη που ήταν βροντερή, συνειδητή και με θέληση για ζωή». (μητέρα Ερατούς)
«Αυτό που θέλω να πω είναι να μην ανέχεται το κάθε κορίτσι και η κάθε γυναίκα, στα πλαίσια του γάμου και της οικογένειας, κακοποιητές συζύγους, συντρόφους, φίλους. Να μπορεί να εξερευνά, να αναγνωρίζει τον κακοποιητή σύζυγο/ σύντροφο, να αναγνωρίζει τα δείγματα της κακοποιητικής του συμπεριφοράς –γιατί δείχνει σημάδια- και να μπορεί να τα αισθάνεται, να τα καταλαβαίνει και να μη δικαιολογεί την πρώτη πράξη και τα “συγγνώμη” του. Γιατί σίγουρα θ’ ακολουθήσουν και δεύτερη φορά και δεύτερο χτύπημα και μώλωπες και εκδορές… Και αυτά τα σημάδια μπορεί να φύγουν, όμως τα σημάδια της ψυχής δεν φεύγουν μ’ ευκολία, όσα χρόνια και αν περάσουν».
Για τις γυναίκες που βιώνουν βία: «Να μη δέχεται η γυναίκα να είναι υποχείριο του άντρα. Είμαστε ισότιμα και ισάξια φύλα και σε τίποτα δεν διαφέρουμε από τους άνδρες. Κάθε γυναίκα πρέπει να μάθει να σέβεται τον εαυτό της, να έχει τρομερή αυτοπεποίθηση, να πιστεύει ότι μπορεί να καταφέρει πράγματα στη ζωή της. Να μην αισθάνεται καθόλου αδύναμη κι εγκλωβισμένη σε μια κακοποιητική σχέση, αλλά να σηκώνει το ανάστημά της, γιατί σήμερα η γυναίκα μπορεί. Σήμερα η γυναίκα μορφώνεται, κατακτά μεγάλα και απόρθητα κάστρα, έχει πολλά μεταπτυχιακά και διδακτορικά και μια ζωή είναι σε διαρκή προσπάθεια. Για ποιο λόγο να κακοποιείται; Η σχέση με τον άνδρα είναι αγάπη, είναι έρωτας, είναι αποδοχή, είναι να σου δίνει το χέρι και να βαδίζετε μαζί σε αυτόν το δρόμο της ζωής. Μέσα από το φως και από την αγάπη, όχι από το ξυλοφόρτωμα, την υποτίμηση – είτε τη σωματική είτε την ψυχική είτε τη σεξουαλική είτε την οικονομική. Να μην κάθεται λοιπόν μια γυναίκα, να σηκώνεται και να φεύγει. Να μάθει να σέβεται τον εαυτό της. Σεβασμός του εαυτού της! Είναι πολύ βασικό αυτό. Και να μη δίνει δεύτερες και τρίτες ευκαιρίες. Ο κακοποιητής θα συνεχίσει να είναι κακοποιητής.
«Η σχέση με τον άνδρα είναι αγάπη, είναι έρωτας, είναι αποδοχή, είναι να σου δίνει το χέρι και να βαδίζετε μαζί σε αυτόν το δρόμο της ζωής». (μητέρα Ελένης)
»Η γυναίκα γεννά, είναι η ίδια η ζωή. Οι γυναίκες ανταπεξέρχονται σε όλη αυτή τη διαδικασία και βγαίνουν νικήτριες, μαχήτριες και αγωνίστριες και ξενυχτούν και χίλια δύο κάνουν, θηλάζουν, ξενυχτούν, νανουρίζουν, πηγαίνουν στη δουλειά, φέρνουν βόλτα ένα σπίτι. Άρα, μιλάμε για πολύ άξια πλάσματα».
Γλυκές αναμνήσεις με την Ελένη: «Η Ελένη ήταν από τα καλά κορίτσια, τα φιλότιμα, και αναγνώριζε το καλό. Αν της έκανες ένα καλό, το αναγνώριζε. Θυμάμαι στη Γ’ Λυκείου – αυτό δεν θα το ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου – που διαβάζαμε μαζί και ετοιμαζόμασταν για τις πανελλήνιες και όταν τελείωσε το τελευταίο μάθημα των πανελλήνιων εξετάσεων, ήρθε μέσα στην κρεβατοκάμαρα, όπου εγώ κάτι διόρθωνα, και μου λέει: “Μαμά, σε ευχαριστώ πολύ για όλο σου τον κόπο, για όλη σου τη βοήθεια. Έπρεπε κι εσύ να έδινες πανελλήνιες γιατί είχες μάθει καλά την ύλη”. Και εγώ λέω, ποιο ευχαριστώ; Εγώ είμαι η μαμά σου και όφειλα… Γιατί τα παιδιά, της λέω, Ελένη, είναι κομμάτια του εαυτού μας. Περνώντας εσύ είναι σαν να περνάω εγώ, ικανοποιείς κι εμένα και την ψυχή μου και το μέλλον το δικό σου. Δεν θέλω τα ευχαριστήριά σου.
»Και ένα άλλο πολύ χαρακτηριστικό ήταν ότι τον Σεπτέμβριο του 2018 έσπασα το πόδι μου και η Ελένη πήγε κάτω στην παλιά την πόλη και φωτογράφιζε κολιέ και διάφορα άλλα κοσμήματα, μου τα έστελνε κι έλεγε: “Μαμά, πες μου, ποιο απ’ όλα σου αρέσει; Ποιο; Από την πρώτη σειρά το τρίτο από αριστερά, το πέμπτο από δεξιά; Το προτελευταίο;”. Γιατί συνηθίζαμε όταν κάποιος αρρώσταινε ή πάθαινε οτιδήποτε να παίρνουμε ένα δώρο. Το θυμάμαι αυτό πολύ χαρακτηριστικά. Σε μια γιορτή της μητέρας όμως δε με ρώτησε και με το χαρτζιλίκι της πήγε πρωί πρωί και μου έφερε ένα μενταγιόν για το λαιμό, που γιατί μου άρεσαν πολύ. Μαζί μού έφερε και μια τσάντα και μια κάρτα με ευχές για τη γιορτή της μάνας. Τι να πρωτοθυμηθώ, είναι πολλές οι ωραίες στιγμές αλλά αυτές δείχουν πόσο φιλότιμη ήταν».
Ο νόμος πρέπει ν’ αλλάξει: «Η δικαιοσύνη εμένα δεν με καλύπτει. Ούτε οι νόμοι ούτε τίποτα. Και πρόσφατα ο υπουργός Δικαιοσύνης βγήκε και είπε: “Τα ισόβια θα γίνουν πιο αυστηρά κατά δύο χρόνια”. Τα ισόβια δεν θα γίνουν πιο αυστηρά κατά δύο χρόνια τη στιγμή που εκτίονται τα τρία πέμπτα της ποινής. Πρέπει να καταργηθεί ο όρος “ισόβια κάθειρξη” γιατί δεν είναι ισόβια κάθειρξη. Η Κύπρος, που είναι μια μικρή χώρα, ένα μικρό νησί, θα συμπεριλάβει στον ποινικό κώδικά της και τον όρο γυναικοκτονία, που εδώ δεν τον συμπεριλαμβάνουμε. Γιατί δεν θέλουν όμως να τον συμπεριλάβουν; Γιατί; Σίγουρα είναι ανθρωποκτονία. Έτσι; Άνθρωπο σκοτώνεις. Δεν θέλουν όμως να παραδεχτούν τη γυναικοκτονία, γιατί είναι ένας τρόπος, άμεσος και έμμεσος, να παραδεχτούν την πατριαρχία. Η πατριαρχία είναι αυτή που σκοτώνει. Γιατί έμαθαν μια ζωή η γυναίκα να είναι κατώτερη του άνδρα, δεν έχουμε ισότητα των δύο φύλων. Δεν υπάρχει ισότητα των δύο φύλων, πάντα τη γυναίκα προσπαθούν να την υποτιμήσουν και να τη θίξουν, δεν είναι στη θέση που πρέπει η γυναίκα. Και προσπαθούν μάλιστα να δημιουργήσουν πολλές φορές και την ενοχοποίηση των θυμάτων, ότι αυτές έφταιγαν και ως συνέπεια έχουμε και την ατιμωρησία των θυτών. Άρα αν δεν υπάρχει αυστηροποίηση των νόμων, εμένα δεν με καλύπτουν αυτά που ακούω. Θέλω αυστηροποίηση των νόμων και παραδειγματική τιμωρία. Δεν μπορεί εμένα να με έχουν βάλει να ζω σε μια ζωή που δεν ονειρευόμουν, σε μια ζωή μέσα στην καταδίκη, μέσα στην ισόβια κάθειρξη, και να βγαίνουν μετά από λίγο αυτά τα τέρατα, οι στυγνοί δολοφόνοι, και να κάνουν πάλι τη ζωή τους. Δεν υπάρχει σεβασμός, δεν υπάρχει πόνος. Γιατί; Γιατί αυτοί που νομοθετούν και αυτοί που ψηφίζουν τους νόμους, απλώς, δεν βιώνουν το θάνατο παιδιού. Αν νιώσουν το θάνατο παιδιού, θα αλλάξουν μέσα σε μία νύχτα τους νόμους. Δεν μπορεί να είναι ατιμώρητα αυτά τα εγκλήματα και να βγαίνουν οι δολοφόνοι από τη φυλακή στα εννέα χρόνια».
Πώς πρέπει να αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους, όταν αντιλαμβάνονται ότι βρίσκονται σε κακοποιητικές σχέσεις: «Να μην αφήσουν στιγμή το κορίτσι και να μην το παροτρύνουν να κάνει υπομονή (για χάρη των παιδιών αν έχει κ.λπ.). Εγώ έτσι έχω μάθει από τη ζωή μου και από την εμπειρία μου, γιατί δεν ζούσα μέσα σε γυάλα. Έχω δει και κακοποιητικούς συντρόφους, έχω βρεθεί μπροστά και σε ξυλοφορτώματα γυναικών απ’ τους άνδρες τους, μπήκα ανάμεσα να χωρίσω ζευγάρια, δεν ζούμε σε γυάλα, σε μια κοινωνία αγγελικά πλασμένη. Εγώ λέω από τη στιγμή που σηκώνει κάποιος χέρι, που βλέπεις το παιδί σου να μη ζει καλά, να μην περνάει καλά, να το “πάρεις”. Αυτό οφείλεις ως γονιός! Οφείλεις να το πάρεις, να το υποστηρίξεις, να είσαι δίπλα του, να το βοηθήσεις με κάθε τρόπο, είτε με ψυχολογική υποστήριξη είτε με άλλους διάφορους φορείς αν υπάρχουν. Και να μην υπάρχουν, να πληρώσουμε εμείς ως γονείς για να “φτιάξουμε” την ψυχή του δικού μας παιδιού. Μην το αφήσουμε ποτέ μέσα σε ένα περιβάλλον τέτοιο, να ζει μέσα στο φόβο, την ανασφάλεια, την υποτίμηση. Στο ταξίδι αυτό της ζωής, της συμπόρευσης, πρέπει να έχουμε στις αποσκευές την αποδοχή, την αγάπη, το σεβασμό, την αλληλεγγύη, τη βοήθεια, τον έρωτα, όλα αυτά… Και να μην έχουμε την υποτίμηση, το χλευασμό, τ’ αρνητικά σχόλια, το ξύλο. Καμιά φορά νιώθεις ότι ο άνθρωπος με τον οποίο ζεις σε μισεί. Κι αυτός είναι ο πατέρας των παιδιών σου και ο άνδρας με τον οποίο κοιμάσαι το βράδυ; Είναι ποτέ δυνατόν; Να σε χτυπήσει, να σου έχει κατασπαράξει την ψυχή και το κορμί, και το βράδυ να βρεθείς μαζί του; Δεν μπορεί να συμβαίνουν αυτά τα πράγματα.
»Από την άλλη, πρέπει να δημιουργήσουμε και καλές δομές σαν κράτος, αν θέλουμε να λεγόμαστε κράτος υποστηρικτικό και βοηθητικό. Όχι να δέχονται γυναίκες σε κέντρα φιλοξενίας που είναι χωρίς επιχορηγήσεις, χωρίς χρήματα, να τις κρατούν για ένα διάστημα και μετά να τις διώχνουν επειδή θα έρθουν οι επόμενες. Να υπάρχει βοήθεια πραγματική, να τη στηρίξουμε τη γυναίκα, ψυχικά, οικονομικά, να της βρίσκουμε δουλειά, να μπορεί να σταθεί στα πόδια της, αν θέλουμε να λεγόμαστε κράτος πρόνοιας, κράτος που βοηθάει».
