Ο καρκίνος σκοτώνει χωρίς διακρίσεις. Μέχρι το 2040, μισό εκατομμύριο άνθρωποι τον χρόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο θα λαμβάνουν διάγνωση. Μια νέα γενιά Βρετανών επιστημόνων βρίσκεται στην πρώτη γραμμή μιας επανάστασης που υπόσχεται να αλλάξει τα πάντα, από την έγκαιρη ανίχνευση μέχρι την πλήρη πρόληψη.
Η καθηγήτρια που θέλει να σταματήσει τον καρκίνο πριν καν ξεκινήσει
Η Sarah Blagden, ογκολόγος και ερευνήτρια στην Οξφόρδη, οραματίζεται έναν κόσμο όπου ο καρκίνος δεν θα φτάνει καν στο στάδιο της διάγνωσης. Δουλεύοντας χρόνια με βαριά ασθενείς, έχοντας χάσει μέλη της οικογένειάς της και βλέποντας νέους ανθρώπους να εξαντλούνται από τις θεραπείες, αποφάσισε να ακολουθήσει μια ριζοσπαστική ιδέα: να «εκπαιδεύσει» το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει και να καταστρέφει τα προκαρκινικά κύτταρα πριν εξελιχθούν σε όγκο.
«Τα καρκινικά κύτταρα φορούν έναν μανδύα αορατότητας. Αν καταφέρουμε να εντοπίσουμε τις αλλαγές νωρίτερα, μπορούμε να τα σταματήσουμε πριν γίνουν επικίνδυνα», λέει, στους The Times.
Το 2025 ξεκινά κλινικές δοκιμές της πρώτης εμβολιαστικής αγωγής πρόληψης του καρκίνου του πνεύμονα στην Οξφόρδη. Αν όλα πάνε καλά, μέσα σε δέκα χρόνια θα μπορούσε να υπάρχει ένα ενιαίο εμβόλιο κατά πολλών ειδών καρκίνου.
Το έργο της στηρίζεται από το Cancer Research UK και το CRIS Cancer Foundation και αξιοποιεί την τεχνολογία του εμβολίου Oxford–AstraZeneca για τον Covid-19.
«Το στρες δεν προκαλεί καρκίνο»
Η Sarah Blagden τονίζει ότι το άγχος δεν προκαλεί καρκίνο. Όπως εξηγεί, πολλοί ασθενείς αναρωτιούνται αν ένα τραυματικό γεγονός πυροδότησε την ασθένειά τους, όμως στην πραγματικότητα ο καρκίνος συνήθως ξεκινά να αναπτύσσεται έως και δέκα χρόνια πριν. Ωστόσο, σημειώνει ότι ορισμένοι τύποι «φυσιολογικού» στρες στο σώμα, όπως η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών ή το κάπνισμα, πρέπει να αποφεύγονται. Παρά την καθημερινή επαφή της με βαριές περιπτώσεις, δεν ζει με φόβο.
Ο νευροχειρουργός που πολεμά τον πιο επιθετικό καρκίνο του εγκεφάλου
Ο Dr. Richard Mair, νευροχειρουργός και αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, έχει βάλει στόχο να νικήσει το γλοιοβλάστωμα, τον πιο επιθετικό καρκίνο του εγκεφάλου. Η επιβίωση σπάνια ξεπερνά το ένα έτος και οι μέθοδοι δεν έχουν αλλάξει πραγματικά εδώ και δεκαετίες.
«Είναι ένας αντίπαλος που προσπαθεί να μας ξεγελάσει, αλλά τώρα βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας εποχής», λέει.
Ο νευροχειρουργός ηγείται μιας πρωτοποριακής κλινικής δοκιμής που χρησιμοποιεί γονιδιωματική ανάλυση, machine learning και AI για να βρει τη μετάλλαξη που προκαλεί κάθε όγκο και να ταιριάξει άμεσα τον ασθενή με την κατάλληλη θεραπεία. Μια διαδικασία που παλιά απαιτούσε μήνες, τώρα χρειάζεται τρεις εβδομάδες.
Εξηγεί ότι ο καρκίνος εγκεφάλου είναι τόσο επιθετικός, που τα συμπτώματα συχνά εμφανίζονται ξαφνικά, χωρίς προειδοποίηση. Ασθενείς που νιώθουν υγιείς μπορεί μέσα σε μία μέρα να εμφανίσουν μια κρίση, να υποβληθούν άμεσα σε εξετάσεις και μέσα σε λίγες ημέρες να μάθουν ότι έχουν έναν χρόνο ζωής. Αυτός ο απρόβλεπτος χαρακτήρας της νόσου κάνει το έργο των ερευνητών ακόμη πιο επείγον, καθώς χρειάζονται ταχύτερες διαγνώσεις, καλύτερη κατανόηση των μεταλλάξεων και θεραπείες που μπορούν να παρατείνουν ουσιαστικά τη ζωή των ασθενών.
Στόχος του δεν είναι απλώς μερικοί επιπλέον μήνες ζωής, αλλά «να δώσουμε χρόνια ζωής στους ασθενείς».
H επιστήμονας που αναπτύσσει εξετάσεις αίματος που εντοπίζουν τον καρκίνο πριν καν εμφανιστεί
Η Caroline Dive, επικεφαλής του National Biomarker Centre στο Πανεπιστήμιο του Manchester, εργάζεται πάνω σε ό,τι πολλοί θεωρούν «Άγιο Δισκοπότηρο» της ογκολογίας: εξαιρετικά ευαίσθητες εξετάσεις αίματος που εντοπίζουν τον καρκίνο σε πολύ πρώιμο στάδιο, ακόμα και πριν φανεί σε απεικονιστικό έλεγχο.
Οι εξετάσεις αυτές αναλύουν DNA που αποβάλλει ο όγκος στο αίμα, μικροσκοποικά στοιχεία που μπορούν να αποκαλύψουν από πού ξεκίνησε και πόσο επικίνδυνος είναι.
«Το τεστ πρέπει να είναι όσο το πιο δυνατό ακριβές. Να φτάνει το ποσοστό του 100% σχεδόν. Δεν μπορούμε να πούμε σε κάποιον ότι έχει καρκίνο όταν δεν έχει, ούτε το αντίθετο». Παρά τις προκλήσεις, πιστεύει ότι αυτά τα τεστ θα αποτελέσουν ρουτίνα μέσα στα χρόνια.
«Δεν είναι δουλειά. Είναι αποστολή»
Κοινό σημείο των τριών επιστημόνων, που μίλησαν στους The Times είναι το πάθος. Οι προσωπικές απώλειες. Και η ακλόνητη πίστη ότι βρίσκονται σε μια ιστορική στιγμή, εκείνη όπου ο καρκίνος παύει να είναι θανατική καταδίκη. Ο Dr. Richard Mair είπε: «Κάποτε πιστεύαμε ότι δεν υπήρχαν θεραπείες για τον καρκίνο του μαστού. Γιατί όχι τώρα για τον καρκίνο του εγκεφάλου;», με την Caroline Dive να προσθέτει: «Όταν βλέπεις ασθενείς να φοβούνται για τη ζωή τους, θυμάσαι ακριβώς γιατί το κάνεις», ενώ η Sarah Blagden συνοψίζει τα λόγια των τριών: «Αν μπορέσουμε να εμποδίσουμε τους περισσότερους καρκίνους να ξεκινήσουν, θα αλλάξουμε τον κόσμο. Είμαστε πολύ κοντά στο να νικήσουμε τον καρκίνο μια για πάντα».
