Στο χωριό Bérat, κοντά στην Τουλούζη, 14 άτομα ηλικίας 62 έως 81 ετών αποφάσισαν να ακολουθήσουν έναν διαφορετικό δρόμο από τη συμβατική επιλογή του γηροκομείου. Η ιδέα γεννήθηκε το 2018, μετά την προβολή της γαλλικής ταινίας Et si on vivait tous ensemble? (2011), σε σκηνοθεσία Stéphane Robelin, που αφηγείται την ιστορία πέντε ηλικιωμένων που επιλέγουν να ζήσουν μαζί για να αποφύγουν τη μοναξιά της τρίτης ηλικίας. Η ταινία αποτέλεσε έμπνευση για την Anne-Marie Faucon και τον Michel Malacarnet, δημιουργούς του δικτύου ανεξάρτητων κινηματογράφων Utopia, που δεν ήθελαν να καταλήξουν σε ένα EHPAD.
Το EHPAD (Établissement d’Hébergement pour Personnes Âgées Dépendantes) είναι οι γαλλικές μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων που χρειάζονται βοήθεια και υποστήριξη για την καθημερινότητά τους, δηλαδή αντίστοιχα των οίκων ευγηρίας. Η Anne-Marie περιγράφει τα EHPAD ως μέρη όπου «οι ηλικιωμένοι δεν έχουν πια παρουσία, δεν βλέπουν κανέναν και δεν κάνουν τίποτα», με πολλούς να βιώνουν μοναξιά και παθητικότητα.
Έτσι γεννήθηκε η La Ménardière, ένα παλιό αρχοντικό του 18ου αιώνα στο κέντρο του χωριού, το οποίο αποκτήθηκε το 2019 μέσω μιας συνεταιριστικής δομής έναντι 1,1 εκατομμυρίων ευρώ. Οι ένοικοι κατέχουν μετοχές και πληρώνουν ενοίκιο ανάλογα με τον χώρο που καταλαμβάνουν. Το σύστημα αυτό προσφέρει ευελιξία: όποιος επιθυμεί να αποχωρήσει, μπορεί να αποζημιωθεί για τις μετοχές του.
Ο χώρος έχει μετατραπεί σε ένα λειτουργικό και καλαίσθητο οικιστικό σύνολο με 10 διαμερίσματα από 25 έως 60 τ.μ., κοινόχρηστους χώρους (κουζίνα, τραπεζαρία, σαλόνι, βιβλιοθήκη) και έναν υπέροχο πάρκο 2 στρεμμάτων. Επιπλέον, κατασκευάζονται τέσσερα ανεξάρτητα σπιτάκια 80 τ.μ. για μελλοντικούς κατοίκους. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να δοκιμάσουν τη διαμονή με τη μορφή τουριστικής φιλοξενίας σε δωμάτια επισκεπτών που διατίθενται προς ενοικίαση.
Η La Ménardière δεν αποτελεί απλώς ένα μέρος για να ζουν ηλικιωμένοι – είναι ένας τόπος ζωής, δημιουργικότητας και κοινωνικής ενσωμάτωσης. Εκτός από το κοινόβιο, ο χώρος λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο για το χωριό: οργανώνονται κινηματογραφικές προβολές, συναυλίες, διαλέξεις, εκθέσεις και άλλες εκδηλώσεις στους πρώην στάβλους ή στον εξωτερικό χώρο. Η εγγύτητα σε υπηρεσίες, καταστήματα και ιατρείο καθιστά το εγχείρημα ακόμη πιο λειτουργικό.
Η Anne-Marie Faucon συνοψίζει με λίγα λόγια τη φιλοσοφία τους: «Θέλαμε να κρατήσουμε τον έλεγχο της ζωής μας μέχρι το τέλος. Εδώ δεν νιώθουμε ποτέ μόνοι, και νιώθουμε ακόμα χρήσιμοι». Η La Ménardière είναι μια απόδειξη ότι υπάρχουν εναλλακτικές μορφές γήρανσης, με αξιοπρέπεια, αυτονομία και συντροφικότητα. Ένα παράδειγμα που αξίζει να εμπνεύσει και άλλες κοινότητες.
