Από τη Λίνα Ρόκου
Η Μαίρη Μηνά είναι από τις σημαντικότερες ηθοποιούς της γενιάς της. Έχει εμφανιστεί επανειλημμένως στην Επίδαυρο, έχει τιμηθεί με την καρφίτσα της Μελίνας Μερκούρη, ήταν η πρωθιέρεια στην Τελετή Αφής της Ολυμπιακής Φλόγας το 2024. Με το σύντροφό της, επίσης ηθοποιό, Μιχάλη Σαράντη, έχουν αποκτήσει μια κόρη, την τρίχρονη πια Βίκυ. Αυτή την περίοδο ετοιμάζεται για το ρόλο της στο έργο «Cleansed» της Σάρας Κέιν, που θα ανέβει αρχές Δεκεμβρίου στον Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά.
Πώς προέκυψε η συμμετοχή σου στην παράσταση «Cleansed»;
Πέρυσι τον Σεπτέμβριο, που μόλις είχαμε επιστρέψει από διακοπές, ένιωθα μέσα μου αδημονία για να συμβεί κάτι που θα με έβγαζε από τη safe zone μου. Κατά κάποιον τρόπο, ευχήθηκα να εμπλακώ θεατρικά σε κάτι, το οποίο θα έχει μια αίσθηση επικινδυνότητας, ως προς το υλικό κυρίως. Την ίδια μέρα με πήρε τηλέφωνο ο Δημήτρης Καραντζάς και μου πρότεινε το «Cleansed». Είχαμε προσπαθήσει παλιότερα να συνεργαστούμε με τον Δημήτρη, αλλά τότε είχε προκύψει ο COVID, οπότε τώρα ήταν η στιγμή της ευτυχούς συγκυρίας και μάλιστα με ένα έργο που όλοι το ξέρουμε και καταλαβαίνουμε μέσα από ποια εποχή γεννήθηκε και πώς συνομιλεί ακόμη με το σήμερα και το αύριο.
Πώς είναι η συνεργασία με τον Δημήτρη Καραντζά;
Έχω εντυπωσιαστεί με το πόσο διαβασμένος και παθιασμένος είναι ο Δημήτρης, και με το συγκεκριμένο έργο αλλά και γενικότερα ως επαγγελματική στάση. Μπαίνει μέσα στα πράγματα ολόκληρος. Εχει κάνει μια φοβερή προετοιμασία, είναι απόλυτα παρών και τρομερά ευγενής. Νιώθω ψυχική ταύτιση. Ειδικά σε αυτό το έργο, λόγω του ότι καλείσαι να είσαι εντελώς ευάλωτος και εκτεθειμένος, είναι απαραίτητη και ακόμη πιο έντονη η ανάγκη για ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Το δίχτυ ασφαλείας που παρέχουν ο Δημήτρης και ολόκληρη η ομάδα συντελεστών με τρόπο διακριτικό και ταυτοχρόνως πυκνό είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόμαστε. Πέρα απ’ αυτό, μας είπε κάτι πολύ εύστοχο την περασμένη εβδομάδα.
Τι ήταν αυτό;
Ότι αυτό που τον συγκινεί στο «Cleansed» και γενικότερα στη Σάρα Κέιν είναι ότι έχει αντικαταστήσει τον Θεό με τον άνθρωπο και πως έχει φτιάξει μια θρησκεία γύρω από αυτόν. Στο έργο υπάρχει ένα ίδρυμα στο οποίο μπαίνουν παρεκκλίνουσες προσωπικότητες ώστε να νουθετηθούν και να κατασταλούν. Μιλάμε για ευάλωτες ομάδες, γιατί αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να πάσχουν από ψυχική νόσο, μπορεί να έχουν κακοποιηθεί σεξουαλικά ή να είναι εθισμένοι σε ουσίες. Εγώ είμαι η Γκρέις, η αδερφή ενός αγοριού που είναι χρήστης και πεθαίνει από υπερβολική δόση. Μπαίνω στο ίδρυμα με σκοπό κατά κάποιον τρόπο να γίνω αυτός αντικαθιστώντας την απώλεια της ύπαρξής του με το δικό μου σώμα. Είναι μια ιστορία απώλειας, μεγάλου πένθους και διαστρεβλωμένης αγάπης. Παρακολουθούμε πώς η αγάπη, φτάνοντας στον υπέρτατο βαθμό, σπάει όλους τους κανόνες, όλες τις νόρμες και τις μορφές. Από ορθολογιστική οπτική αυτή είναι μια παρεκκλίνουσα κατάσταση. Αν όμως κοιτάξεις μέσα από ένα ποιητικό πρίσμα θα δεις ότι η αγάπη δεν έχει όρια. Η γραφή της Σάρας Κέιν αντιπαραβάλλει αυτή την παρέκκλιση, εξαιτίας της αγάπης, με το παράλογο της βίας.
Έχεις σπουδάσει κοινωνική λειτουργός και μάλιστα έχεις εργαστεί στο εξωτερικό στο συγκεκριμένο πεδίο. Πώς προέκυψε αυτό;
Σπούδαζα κοινωνική λειτουργός και αποφάσισα να πάω να ζήσω και να εργαστώ στη Σκανδιναβία γιατί ήθελα να βρεθώ σε ένα υποδειγματικό κράτος πρόνοιας για να καταλάβω πώς όντως πρέπει να λειτουργούν τα πράγματα. Έτσι προσπάθησα και κατάφερα να πάω στη Σουηδία, πριν από περίπου 20 χρόνια. Βρέθηκα σε ένα θέατρο, που στο πλαίσιο του κράτους πρόνοιας οι εργαζόμενοί του ήταν άνθρωποι με αυτισμό, με σύνδρομο Down ή με κινητικές δυσκολίες. Μου άρεσε το θέατρο, μου άρεσε η κοινωνική εργασία, ήθελα να δω πώς αυτά τα δύο παντρεύονται κι έτσι ανακάλυψα το συγκεκριμένο πλαίσιο. Ήταν μια απίθανα πλούσια εμπειρία το να ζω στη Σουηδία και να εργάζομαι σε αυτό τον τομέα.
Καθώς έχεις δουλέψει με ευαίσθητες ομάδες, ανατρέχεις σε αυτή σου την εμπειρία για να προσεγγίσεις τον ρόλο της Γκρέις;
Συνειδητά, όχι. Όμως κάθε εμπειρία που γράφει μέσα μας έχει δημιουργήσει ένα πηγάδι μνήμης και ευαισθησίας που κατά κάποιον τρόπο μάς ακολουθεί και αποτελεί την εργαλειοθήκη μας.
Πώς αποφάσισες να αλλάξεις επαγγελματική πορεία;
Όταν σπούδαζα, ήμουν ήδη σε μια θεατρική ομάδα, για δικούς μου, ψυχοθεραπευτικούς λόγους και για να περνάω δημιουργικά το χρόνο μου χωρίς να έχω, συνειδητά, κάποια περαιτέρω βλέψη. Οταν όμως έπαιρνα απόσταση από αυτή τη θεατρική μου δραστηριότητα καταλάβαινα ότι μου λείπει και ότι μου δημιουργείται μια αίσθηση κενού όταν δεν έχω το θέατρο στη ζωή μου. Όταν επέστρεψα στην Αθήνα άρχισα να αναζητώ πώς μπορώ να κάνω δραματοθεραπεία, στο πλαίσιο της εργασίας μου ως κοινωνικής λειτουργού, αλλά κάποια στιγμή είπα να δοκιμάσω πώς είναι εκ των έσω η λειτουργία μιας ομάδας. Μπήκα τότε στο Ωδείο Αθηνών κι εκεί τελικά ήταν που κλείδωσε αυτό μέσα μου.
Στην Ελλάδα φοβόμαστε τέτοιου τύπου αλλαγές σταδιοδρομίας. Υπήρχε άγχος από εσένα ή το στενό περιβάλλον σου γι’ αυτή την απόφαση;
Υπήρχε άγχος, αλλά κυρίως υπήρχε η ανάγκη να βρω κάτι που πραγματικά θα με εκφράζει, κάτι που θα με αφορά πυρηνικά και ήταν πιο ισχυρή από το φόβο και την ανασφάλεια για το μέλλον. Είχα καταλάβει ότι αν δεν έκανα αυτό που έχω ανάγκη θα ήμουν δυστυχισμένη. Είχα την τόλμη της νιότης. Σήμερα είμαι πιο φοβισμένη και πιθανόν αυτό να έχει να κάνει με το ότι βρίσκομαι πολλά χρόνια εδώ και έχω απομακρυνθεί από την αίσθηση που υπάρχει εκτός Ελλάδας, ότι σε ακούν, ότι υπάρχουν ευκαιρίες να κάνεις αυτά που θες, ότι είναι εφικτό να γίνουν τα πράγματα όπως τα επιθυμείς. ‘Εχω πλέον μπει στη σπηλιά που σου δημιουργεί η ανασφάλεια στην Ελλάδα. Εδώ νιώθουμε ότι δεν υπάρχει μέλλον.
Οι γονείς σου επέλεξαν και οι ίδιοι να κάνουν μια μεγάλη αλλαγή στη ζωή τους. Να μετακομίσουν μόνιμα στην Πάρο και να ανοίξουν εστιατόριο. Αυτό πώς σε επηρέασε;
Είχα επαφή με την Πάρο από πολύ μικρή ηλικία, γιατί ήταν εκεί η αδερφή του μπαμπά μου κι έτσι πηγαίναμε συχνά. Αλλά το ότι οι γονείς μου αποφάσισαν να αλλάξουν επαγγελματικό προσανατολισμό και να τα γυρίσουν όλα τούμπα ήταν ένα ισχυρό μάθημα για εμένα και μου δίδαξε ότι όταν δεν είμαι ευχαριστημένη με κάτι δεν είναι ανέφικτο να το αλλάξω. Είχα από τους γονείς μου αυτή την αίσθηση ελευθερίας, ότι δηλαδή τα πράγματα γίνονται, ακόμη και δύσκολα, αλλά γίνονται, αρκεί να το πάρεις απόφαση, γιατί τότε όλα θα κουμπώσουν και θα βρεθείς εκεί που θέλεις.
Πώς είναι η ζωή το χειμώνα σε ένα αιγαιοπελαγίτικο νησί;
Τα νησιά το χειμώνα έχουν μια ατμόσφαιρα στα όρια του διαλογισμού. Επειδή περιτριγυρίζεσαι από θάλασσα και δεν υπάρχει διέξοδος, οδηγείσαι στο να κάνεις ενδοσκόπηση, να παρατηρείς τη φύση αλλά και τον εαυτό σου για το πώς στέκεσαι απέναντι σε αυτό τον εγκλωβισμό. Είμαι πολύ ανοιχτή απέναντι στα φαινόμενα της φύσης και γι’ αυτό με επηρεάζουν. Με κάποιον τρόπο η εξωτερική γεωγραφία με όλες τις αναφορές της φτιάχνει ένα δικό σου εσωτερικό χάρτη.
Έχεις εμπιστοσύνη σε αυτό το χάρτη;
Έχω εμπιστοσύνη, αλλά παράλληλα έχω και μια τρομακτική αίσθηση ανασφάλειας και φόβου που μεγαλώνει όσο μεγαλώνω κι εγώ. Πολύ συχνά πλέον νοσταλγώ την εποχή που είχα μεγαλύτερη πίστη σε αυτό. Δεν ξέρω αν φταίει ότι χάθηκε η ανεμελιά της νεότητας. Ισως η μητρότητα έχει κάνει τις κεραίες μου πιο τεταμένες. Σε κάθε περίπτωση, νιώθω ότι μεγαλώνοντας οφείλω να αντιστέκομαι περισσότερο στη συρρίκνωση αυτής της πίστης. Με απασχολεί πολύ και καθημερινά το ποια είναι τα καινούρια εργαλεία που πρέπει να αναπτύξω ώστε να μην επιτρέψω στο αίσθημα της ανασφάλειας και του φόβου να με κατακλύσει.
Η μητρότητα σε έχει αλλάξει και πώς;
Νιώθω ότι είναι κάτι τόσο κομβικό που με ορίζει ως προς το ποια είμαι. Το πρακτικό του πράγματος απλώς συμβαίνει κάθε μέρα και δεν προλαβαίνεις καν να το αναλύσεις. Αυτό που αντιλαμβάνεσαι όμως είναι όλοι οι εσωτερικοί μετασχηματισμοί, όλες οι αλλαγές μέσα σου. Εκεί γίνεται πόλεμος.
Πού βρίσκεις στήριξη;
Ως προς την ευθύνη τού να μεγαλώνεις έναν άνθρωπο, παλιότερα υπήρχε ένα ολόκληρο δίκτυο υποστήριξης, και αυτό για εμένα είναι το άλφα και το ωμέγα. Κάποτε, σχεδόν όλο το χωριό αναλάμβανε τη φροντίδα του μεγαλώματος των παιδιών. Εχει περιοριστεί τόσο πια αυτός ο κλοιός, που μένει μόνο του το ζευγάρι, στην καλύτερη των περιπτώσεων να υπάρχει και μια γιαγιά. Είναι σημαντικότατο πρακτικά να έχεις υποστήριξη, ώστε να βρεις χρόνο όχι για να κάνεις κάτι δικό σου ή να δουλέψεις, αλλά για να ξεκουραστείς. Πέρα απ’ αυτό, χρειάζεται και η ψυχολογική υποστήριξη, δηλαδή το να σου υπενθυμίζουν οι άνθρωποι ότι υπάρχουν εκεί για σένα και ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Η αίσθηση της συλλογικότητας είναι αυτή που λειτουργεί σαν σωσίβια λέμβος, γιατί διαφορετικά νιώθω ότι ως χώρα θυμίζουμε κάτι εγκαταλειμμένα χωριά με ερειπωμένα σπίτια.
Τι σου δίνει κίνητρο για να προχωρήσεις;
Υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας μέσα μας. Όπως ότι οι άνθρωποι δεν σκεφτόμαστε καθημερινά το θάνατο, γιατί αν το κάναμε θα ήμασταν συνεχώς πελαγωμένοι και απλώς θα ουρλιάζαμε στους δρόμους. Υπάρχουν εσωτερικοί μηχανισμοί που λειτουργούν ώστε να μη σκεφτόμαστε διαρκώς το τέλμα ή το τέλος. Αν συνεχώς κοιτάς πόσο δυσλειτουργικά είναι όλα και δεν βλέπεις πουθενά το φως, καταλήγεις να είσαι μόνο ένα στόμα που ουρλιάζει. Οι πρακτικές δράσεις σε βοηθούν να προχωράς, όπως το να θέτεις βραχυπρόθεσμους στόχους, να σχετίζεσαι με τους άλλους με τρόπο ουσιαστικό, να δουλεύεις βάζοντας μικρές προκλήσεις που θα σε πάνε παραπέρα.
Παρακολουθείς την επικαιρότητα;
Ναι, προσπαθώντας να έχω ένα μέτρο προκειμένου να διαφυλάσσω, όσο μπορώ, την προσωπική μου τρυφερότητα. Η επικαιρότητα έρχεται και μας συναντά, έτσι κι αλλιώς. Ακόμη και τα μάτια να κλείσουμε, η πραγματικότητα μας χτυπάει την πόρτα.
Η μικρή έχει ξεκινήσει να κάνει δύσκολες ερωτήσεις;
Τώρα αρχίζει. Τις προάλλες είδαμε έναν άστεγο κάτω από ένα υπόστεγο. Με ρωτούσε γιατί κοιμάται στο δρόμο και πού είναι το σπίτι του. Ξέρω ότι τώρα αρχίζουν τα δύσκολα, πως πρέπει να την πάρω από το χέρι και να της δείξω ότι η ζωή έχει και πόνο. Συζητάω με την ψυχολόγο μου για το πώς θα μιλήσουμε οικογενειακά και με κοινή γραμμή στο παιδί για τέτοια θέματα. Χρειάζεται καθοδήγηση για το πώς θα την εισαγάγω στο τραύμα με ένα μη τραυματικό τρόπο. Αυτό με βοηθάει κι εμένα, γιατί πράγματα που ίσως τα είχα αφήσει στην άκρη ως αυτονόητα καλούμαι τώρα να τα αποκωδικοποιήσω και να τα θέσω μέσα σε ένα πλαίσιο που να εμπεριέχει προστασία, ώστε η μικρή να τα εισπράξει και να τα κατανοήσει. Αυτή η διαδικασία μοιάζει σαν να λύνεις και να συναρμολογείς ξανά τη ζωή, απ’ την αρχή.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ: Γιώργος Καπλανίδης (This is not another agency*)
