Ένα από τα πιο αινιγματικά και δραματικά έργα του 20ου αιώνα, βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Όσκαρ Ουάιλντ, θα παρουσιαστεί σε συναυλιακή μόρφη («κοντσερτάντε») από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών σε μουσική διεύθυνση Λουκά Καρυτινού και την Έλενα Στίχινα. Η πολυβραβευμένης υψίφωνος, με εμφανίσεις μεταξύ άλλων στη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης, τη Σκάλα του Μιλάνου και το Κόβεντ Γκάρντεν, μίλησε στο Marie Claire για τη σχέση της με την Ελλάδα, τις αγαπημένες της ηρωίδες αλλά και τις νεότερες προκλήσεις στον χώρο της.
Τι έχετε κρατήσει στη μνήμη από την προηγούμενη εμφάνισή σας στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τον Σεπτέμβριο του 2023;
«Όλοι, από τους διοργανωτές μέχρι το κοινό, ήταν πολύ ευγενικοί και φιλικοί. Επίσης ήταν η ιδανική εποχή για να ταξιδέψεις στην Αθήνα. Και, οφείλω να παραδεχτώ, λατρεύω την ελληνική κουζίνα, οπότε εκείνη η επίσκεψη μού έδωσε ατόφια χαρά σε κάθε επίπεδο».
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις στην ερμηνεία της «Σαλώμης»;
«Είναι η πιο αισθησιακή και προκλητική όπερα στην οποία έχω τραγουδήσει. Εξαιρετικά απαιτητική, τεχνικά και δραματουργικά. Η μεγαλύτερη πρόκληση, νομίζω, είναι να αποδώσεις την απίστευτη μουσική του Στράους, με όλη τη λεπτομέρεια και την έντασή της, χωρίς να χαθεί το συναισθηματικό βάθος. Πρόκειται για μια άσκηση ισορροπίας όπου καλείσαι να είσαι ακριβής και ταυτόχρονα να αφήνεσαι απόλυτα».
«Η μεγαλύτερη πρόκληση, νομίζω, είναι να αποδώσεις την απίστευτη μουσική του Στράους, με όλη τη λεπτομέρεια και την έντασή της, χωρίς να χαθεί το συναισθηματικό βάθος.»
Ποιο γυναικείο χαρακτήρα της όπερας θαυμάζετε περισσότερο, ακόμα κι αν δεν είχατε την ευκαιρία μέχρι σήμερα να τον ερμηνεύσετε;
«Νομίζω ότι η αγαπημένη μου οπερατική ηρωίδα είναι η Τατιάνα από τον “Ευγένιο Ονέγκιν” του Τσαϊκόφσκι. Είναι μια δυνατή, βαθιά σκεπτόμενη γυναίκα, που καθοδηγείται από τον δικό της κόσμο ηθικής και αρχών. Αυτό το θαυμάζω απεριόριστα».
Στην εποχή που αναθεωρούνται τα έμφυλα στερεότυπα, νιώθετε την ανάγκη να προσδιορίσετε εκ νέου μέσα από την ερμηνεία σας χαρακτήρες όπως της Σαλώμης;
«Συχνά ξεχνάμε ότι η Σαλώμη είναι μια τρομερή ιστορία, γεμάτη με βία, χειρισμό και εμμονή. Δεν είναι καθόλου ρομαντική, σύμφωνα με τα σύγχρονα κριτήρια. Κι όμως οι Ουάιλντ και Στράους τη μετέτρεψαν σε κάτι υπνωτιστικό και όμορφο. Νομίζω ότι στην εποχή μας πρέπει να αναθεωρήσουμε αυτές τις ιστορίες, να κατανοήσουμε τα σκοτεινότερα επίπεδά τους. Σε μια παράσταση, που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο σκηνοθετικό όραμα, οι τραγουδιστές μπορούν φυσικά να επηρεάσουν την ερμηνεία, αλλά όχι τη συνολική δομή της».
Ανέκαθεν ονειρευόσασταν να χρησιμοποιείτε τη φωνή σας σαν μέσο καλλιτεχνικής έκφρασης, ακόμα και όταν, ως παιδί, παρακολουθούσατε μαθήματα πιάνου;
«Κάθε άλλο! Ως παιδί, δεν γνώριζα καν ότι μπορείς να ασχοληθείς επαγγελματικά με το τραγούδι. Μου άρεσε να τραγουδάω, αλλά όχι στα σοβαρά. Και, για να είμαι ειλικρινής, το πιάνο δεν ήταν η αγαπημένη μου δραστηριότητα. Συχνά ονειρευόμουν την ημέρα που θα σταματούσα να παίζω. Όλα άλλαξαν όταν γνώρισα τη δασκάλα φωνητικής που μου σύστησε τη μουσική με έναν εντελώς νέο τρόπο».
Μετά από μια μακρά και πλούσια διαδρομή, τι σημαίνει για εσάς τραγούδι;
«Είναι για μένα ο κόσμος ολόκληρος. Αγαπώ πραγματικά το επάγγελμά μου και την όπερα ως μορφή τέχνης: είναι τόσο βαθιά, σύνθετη και απεριόριστα πλούσια. Με φέρνει διαρκώς αντιμέτωπη με προκλήσεις, φυσικά, αλλά επίσης μού δίνει έναν σκοπό και ικανοποίηση. Είναι το αληθινό μου πάθος».
«Το τραγούδι είναι για μένα ο κόσμος ολόκληρος. Αγαπώ πραγματικά το επάγγελμά μου και την όπερα ως μορφή τέχνης: είναι τόσο βαθιά, σύνθετη και απεριόριστα πλούσια. Με φέρνει διαρκώς αντιμέτωπη με προκλήσεις, φυσικά, αλλά επίσης μού δίνει έναν σκοπό και ικανοποίηση. Είναι το αληθινό μου πάθος.»
Τι κάνει την ερμηνεία μιας σοπράνο να ξεχωρίζει, πέρα από τη φωνή της;
«Η ωραία φωνή είναι μόνο ένα μέρος της ιστορίας. Αυτό που την κάνει να ξεχωρίζει πραγματικά είναι η προσωπικότητα και το χάρισμά της, αυτή η μοναδική εσωτερική ενέργεια που αγγίζει το κοινό. Αναμφίβολα, κάθε σπουδαίος τραγουδιστής έχει τη δική του ενέργεια. Δεν μπορείς να προχωράς σε γενικεύσεις όπως “όλες οι σοπράνο” και “όλοι οι τενόροι”. Κάθε ένας είναι μοναδικός».
Πώς καταφέρνετε να διαχειριστείτε ψυχικά τον ανταγωνισμό στον χώρο σας και, ενδεχομένως, τις υψηλές προσδοκίες;
«Στην εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι προσδοκίες έχουν γίνει τεράστιες. Κάθε παράσταση μπορεί να καταγραφεί και να διανεμηθεί στο διαδίκτυο και, κάποιες φορές, νιώθεις σαν να περιμένουν να κάνεις λάθος. Οι συγκρίσεις με άλλους τραγουδιστές, με θρύλους του παρελθόντος, μπορεί να είναι ανελέητες. Αλλά δεν μπορεί να υπάρξει δεύτερη Κάλλας ή Καμπαγιέ. Αντί να κοιτάμε διαρκώς πίσω, πρέπει να σκεφτούμε τι είναι σήμερα καινούριο και αυθεντικό.
»Ο ανταγωνισμός υπάρχει σε κάθε επάγγελμα, αλλά σε εμάς είναι πιο δημόσιος. Το ζητούμενο είναι να εστιάσεις στη δική σου εξέλιξη και να μη χάσεις τον εαυτό σου σε συγκρίσεις».
«Οι συγκρίσεις με άλλους τραγουδιστές, με θρύλους του παρελθόντος, μπορεί να είναι ανελέητες. Αλλά δεν μπορεί να υπάρξει δεύτερη Κάλλας ή Καμπαγιέ. Αντί να κοιτάμε διαρκώς πίσω, πρέπει να σκεφτούμε τι είναι σήμερα καινούριο και αυθεντικό.»
Οι συνθήκες για τις γυναίκες στον χώρο σας έχουν βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια;
«Ειλικρινά, στα δέκα χρόνια που ερμηνεύω, δεν έχω παρατηρήσει σημαντικές αλλαγές. Υπάρχει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση και διάλογος, ναι, αλλά η δομή του επαγγέλματός μας παραμένει αρκετά παραδοσιακή».
Πιστεύετε ότι η όπερα αγγίζει ένα ολοένα και πιο ευρύ κοινό; Και αν ναι, τι συνεισφέρει στην απήχησή της σήμερα;
«Δεν θα λέγαμε ότι διανύει τη χρυσή εποχή της. Σε πολλές χώρες το κοινό της παραμένει άνω των σαράντα ή και των πενήντα ετών. Εν μέρει λόγω του κόστους [των παραστάσεών της] αλλά και επειδή, απλά, πολλοί δεν ξέρουν τι σημαίνει όπερα. Τα social media βοηθούν πολύ από αυτή την άποψη, επιτρέποντάς μας να απευθυνθούμε σε ένα νεότερο κοινό εκεί όπου θα το βρούμε, στο διαδίκτυο. Είναι ένα εργαλείο που ξανακάνει την όπερα ορατή, που δείχνει ότι παραμένει ζωντανή, δυνατή και ενδιαφέρουσα».
Info
Τρίτη 23 Δεκεμβρίου στις 20.30 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Τιμές εισιτηρίων: 90€, 70€, 50€, 40€ και 20€ (εκπτωτικό). Περισσότερα εδώ. Online αγορά εισιτηρίων εδώ.
