Ποια είναι η θέση του σώματός σου αυτή τη στιγμή, που κρατάς το κινητό ή στέκεσαι μπροστά στον υπολογιστή σου; Ίσως να μην το έχεις αναρωτηθεί ποτέ, αλλά αν υποφέρεις από επίμονους πόνους, π.χ., στη μέση ή τον αυχένα, και αναρωτιέσαι το γιατί, μπορεί να έχει να κάνει με την απάντηση που θα δώσεις.
Όλοι έχουμε την τάση να παίρνουμε ακατάλληλες στάσεις σώματος σε διάφορες περιστάσεις. Και το γεγονός ότι πολλοί από εμάς παραμένουμε για πολλές ώρες καθηλωμένοι σε ένα γραφείο σίγουρα δεν βοηθάει την κατάσταση. Οι συνέπειες; Μυοσκελετικές ενοχλήσεις και προβλήματα που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στο χειρουργείο. Αλλά και μια μη κολακευτική εξωτερική εικόνα, που δεν συνειδητοποιούμε παρά μόνο αν παρατηρήσουμε κάποια φωτογραφία μας.
Ποτέ όμως δεν είναι αργά για να ανακαλύψουμε τη σημασία της ορθοσωμίας και να αλλάξουμε κυριολεκτικά στάση, όπως επισημαίνει η Ελευθερία Ζαπαντιώτη, καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής, personal & group fitness trainer (@zap_ele). Τι σημαίνει ορθοσωμία; «Αυτό ακριβώς που λέει η λέξη: ορθή στάση σώματος», απαντά η ειδικός και προσθέτει: «Είναι, δηλαδή, η ικανότητα να έχουμε σε σωστή θέση, χωρίς εντάσεις και περιττές κινήσεις, κάθε μέλος του σώματός μας, ξεκινώντας από τη σπονδυλική στήλη».
Γιατί είμαστε επιρρεπείς στις λανθασμένες θέσεις σώματος;
«Ο εγκέφαλος είναι “τσιγκούνης” και δεν θέλει να καταναλώνει ενέργεια. Τον βολεύουν η κακή θέση του σώματος και οι χωρίς έλεγχο κινήσεις, καθώς τότε δεν χρειάζεται να βάλει τους μυς σε λειτουργία.
»Για παράδειγμα, αν θέλουμε να καθίσουμε στην καρέκλα σωστά, πρέπει να δουλέψουν οι ραχιαίοι μύες για να στηρίξουν τη σπονδυλική στήλη και να μη γείρει ο κορμός μπροστά. Τότε, ο εγκέφαλος ουσιαστικά λέει: “Δεν καμπουριάζεις; Εγώ δεν θέλω να δουλεύω τους μύες”. Γι’ αυτόν το λόγο καμπουριάζουμε και μετά αρχίζουν οι πόνοι και τα προβλήματα. Λέω όμως, κάνοντας πλάκα, ότι δεν είναι ο εγκέφαλός μας που θα “τρέχει” μετά στους γιατρούς, αλλά εμείς. Είναι λοιπόν καιρός να τον ενεργοποιήσουμε ώστε να είναι δίπλα μας σε αυτή την προσπάθεια».
«Ο εγκέφαλος είναι “τσιγκούνης” και δεν θέλει να καταναλώνει ενέργεια. Τον βολεύουν η κακή θέση του σώματος και οι χωρίς έλεγχο κινήσεις, καθώς τότε δεν χρειάζεται να βάλει τους μυς σε λειτουργία».
Κακή στάση σώματος και αποτυχημένες φωτογραφίες
Σίγουρα θα μας έχει τύχει να μας φωτογραφίσει κάποιος, απρόσμενα ή ακόμα και ενώ ποζάρουμε, και βλέποντας μετά τη φωτογραφία μας να αναρωτηθούμε: «Μα, πώς βγήκα έτσι;». Χωρίς όμως να φταίει κάποιος προφανής παράγοντας για την αποτυχία της φωτογραφίας, ας πούμε ο κακός φωτισμός, το πολύ έντονο μακιγιάζ ή ένα ξενύχτι που μας κάνει να δείχνουμε κουρασμένοι. Ίσως, τότε, να φταίει η λανθασμένη θέση του σώματός μας. Όπως αναφέρει, για παράδειγμα, η Ελευθερία Ζαπαντιώτη, «συνήθως ενώ πίνουμε το ποτό μας ανέμελοι, καμπουριάζουμε. Ή ενώ ασχολούμαστε με το κινητό μας, το κεφάλι μας κρέμεται μπροστά. Αυτά και άλλα πολλά στιγμιότυπα της καθημερινότητάς μας όταν γίνονται κατ’ εξακολούθηση στο τέλος “αποθηκεύονται” στον εγκέφαλο σαν σωστά κινητικά πρότυπα και υιοθετούνται για πάντα. Κάπου εκεί έρχεται και χαλάει και η άλλη εικόνα, η εσωτερική, που είναι και η πιο σημαντική, φέρνοντας πόνους, προβλήματα, ακόμα και χειρουργικές επεμβάσεις – χωρίς βέβαια να είναι δεδομένο ότι όλοι θα χρειαστεί να κάνουμε κάποια επέμβαση, κάποια στιγμή στη ζωή μας, για τέτοια προβλήματα».
«Πολλά στιγμιότυπα της καθημερινότητάς μας όταν γίνονται κατ’ εξακολούθηση στο τέλος “αποθηκεύονται” στον εγκέφαλο σαν σωστά κινητικά πρότυπα και υιοθετούνται για πάντα»
Μπορείτε να μας προτείνετε κάποιες ασκήσεις για να βελτιώσουμε τη θέση του σώματός μας;
«Οι ασκήσεις που μπορούμε να κάνουμε είναι πολλές. Το ιδανικό είναι να παρακολουθήσουμε εξειδικευμένα μαθήματα ορθοσωμίας. Μπορεί να χρειαστούμε χρόνια για να την κατακτήσουμε, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα δούμε αποτέλεσμα από την πρώτη κιόλας στιγμή. Ας ξεκινήσουμε όλοι να σκεφτόμαστε μέσα στη μέρα μας ότι ο κορμός μας μακραίνει, ότι μας τραβάει κάποιος από ψηλά, ότι ψηλώνουμε. Έτσι, θα έχουμε κάνει την αρχή. Όσο πιο συχνά δίνουμε αυτό το ερέθισμα στον εγκέφαλο, τόσο πιο γρήγορα θα υιοθετήσουμε τη σωστή θέση σώματος χωρίς να το συνειδητοποιούμε. Δίνουμε, δηλαδή, συνειδητά εντολές στον εγκέφαλο ούτως ώστε να καταφέρει κάποια στιγμή όλο αυτό να κάνει δικό του χωρίς να το “σκέφτεται”».
«Ας ξεκινήσουμε όλοι να σκεφτόμαστε μέσα στη μέρα μας ότι ο κορμός μας μακραίνει, ότι μας τραβάει κάποιος από ψηλά, ότι ψηλώνουμε. Έτσι, θα έχουμε κάνει την αρχή».
Η κ. Ζαπαντιώτη μάς δίνει μερικές ενδεικτικές συμβουλές για να υιοθετήσουμε τη σωστή θέση σώματος σε διάφορες καθημερινές δραστηριότητές μας. Όταν μιλάμε στο κινητό, για παράδειγμα, μπορούμε να χρησιμοποιούμε ακουστικά. Ενώ αν δουλεύουμε στον υπολογιστή είναι σημαντικό η οθόνη του να βρίσκεται στο ύψος των ματιών μας, «οι ώμοι να είναι χαλαροί και το στήθος προς τα έξω. Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να αφήνουμε το σώμα μας να υποχωρεί στη βαρύτητα. Επίσης, το ιδανικό είναι τα γόνατά μας να βρίσκονται στο άνοιγμα της λεκάνης και να μην καθόμαστε σταυροπόδι».
Μπορούμε να διορθώσουμε τη στάση του ύπνου μας;
«Καταλαβαίνουμε ότι είναι λίγο δύσκολο. Για αρχή, μπορούμε να έχουμε ένα καλό, ανατομικό στρώμα. Το μαξιλάρι δεν πρέπει να επιβαρύνει τον αυχένα: θέλουμε να μην είναι ούτε ψηλό ούτε χαμηλό αλλά να καλύπτει, ιδανικά, το κενό μεταξύ ώμου και κεφαλιού».
Μπορούμε να αντιστρέψουμε τις συνέπειες που έχουμε υποστεί από τη λανθασμένη θέση του σώματός μας όλα τα προηγούμενα χρόνια;
«Ναι, φυσικά. Έχω άπειρα παραδείγματα, αλλά το πρώτο που μου έρχεται στο μυαλό είναι εκείνο ενός ασκούμενού μου που είχε πρόβλημα στη μέση του από κακή θέση κατά το σήκωμα κουτιών από το έδαφος. Οι απαιτήσεις της δουλειάς του είχαν τραυματίσει τη μέση του. Ξεκίνησε ορθοσωμία μαζί μου και μια μέρα μου λέει “με άφησε η μέση μου”, είχε σταματήσει να πονάει. Αυτό και πολλά άλλα τέτοια παραδείγματα με κάνουν να νιώθω τόσο χαρούμενη, καθώς όνειρό μου είναι να μάθουν όσο γίνεται περισσότεροι τι σημαίνει ορθοσωμία και να την εφαρμόζουν. Δεν πρέπει να είναι δεδομένο ότι κάποια στιγμή θα αρχίσουμε να πονάμε. Η ορθοσωμία βοηθάει όσους έχουν κάποιο πρόβλημα να βελτιώσουν την κατάστασή τους και προστατεύει αυτούς που δεν έχουν πρόβλημα από το να το αποκτήσουν».
Τα πιο κοινά λάθη που κάνουμε στη στάση του σώματός μας
⁃ Στεκόμαστε λάθος (π.χ., περιμένουμε κάποιον όρθιοι σε τελείως λανθασμένη θέση).
⁃ Μιλάμε στο κινητό στηρίζοντάς το στον ώμο μας όταν έχουμε γεμάτα χέρια. Έτσι, όμως, επιβαρύνουμε τον αυχένα.
⁃ Γράφουμε μηνύματα στο κινητό με το κεφάλι μας σκυμμένο μπροστά, επιβαρύνοντας και πάλι τον αυχένα.
⁃ Στον υπολογιστή έχουμε τελείως λανθασμένη θέση: Προβάλλουμε το κεφάλι μας μπροστά καμπουριάζοντας.
⁃ Όταν σκύβουμε να πάρουμε κάτι από κάτω καμπουριάζουμε, επιβαρύνοντας έτσι τη μέση μας.
⁃ Κάνουμε δουλειές στο σπίτι με καμπούρα και χωρίς έλεγχο των κινήσεών μας.
⁃ Ξαπλώνουμε στον καναπέ σε λανθασμένη θέση: Το σωστό είναι να έχουμε κάποιο μαξιλάρι χαμηλά στη σπονδυλική στήλη μας, για να μην επιβαρύνεται η μέση μας.
⁃ Ενώ γονατίζουμε, τα γόνατά μας «φεύγουν» μπροστά από τα δάχτυλα των ποδιών μας. Με αυτό τον τρόπο καταπονούμε τα γόνατά μας.
ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΟΡΘΟΣΩΜΙΑΣ
Όταν μεταφέρουμε μια τσάντα:
Λάθος
Σωστό
Όταν γράφουμε ένα μήνυμα στο κινητό:
Λάθος
Σωστό
Όταν δουλεύουμε στον υπολογιστή:
Λάθος
Σωστό
Όπως καταλήγει η κ. Ζαπαντιώτη: «Ό,τι κάνουμε, είτε έχει κίνηση είτε όχι, συνήθως το κάνουμε λάθος. Οπότε η συμβουλή μου είναι: Δείτε, παρατηρήστε, νιώστε, διορθώστε».
